सन् १९४७ मा ब्रिटिस राजको विभाजन र त्यसपछि भारतपाकिस्तानको अधिराज्यको सृजना भएदेखि, दुई देशहरू धेरै युद्ध, द्वन्द्व र सैन्य अवरोधहरूमा संलग्न छन्। कश्मीरमा लामो समयदेखि चलिरहेको विवाद र सीमापार आतंकवाद दुई राज्यबीचको द्वन्द्वको प्रमुख कारण बनेको छ।

भारत पाकिस्तान युद्ध

भारत (सुन्तला) र पाकिस्तान (हरियो) को स्थान
मिति२२ अक्टोबर १९४७ – हाल
(७७ वर्ष र २ दिन)
स्थान
स्थिति चलिरहेको छ
योद्धा
 भारत  पाकिस्तान
  • पहिलो भारत-पाकिस्तान युद्ध: युद्ध अक्टोबर १९४७ मा सुरु भयो जब पाकिस्तानले कश्मीर र जम्मु राज्यका महाराजा भारतमा मिल्ने डर थियो। विभाजन पछि, रियासतहरूलाई भारत वा पाकिस्तानमा सम्मिलित हुने वा स्वतन्त्र रहने भन्ने छनौट गर्न छोडियो। जम्मु र कश्मीर, रियासतहरू मध्ये सबैभन्दा ठुलो, बहुसङ्ख्यक मुस्लिम जनसङ्ख्या र हिन्दु जनसङ्ख्याको महत्वपूर्ण अंश थियो, सबै हिन्दु महाराजा हरि सिंहले शासन गरेका थिए।[]
  • दोस्रो भारत-पाकिस्तान युद्ध: यो युद्ध पाकिस्तानको अपरेशन जीव्राल्टर पछि सुरु भएको थियो, जुन भारतको शासन विरुद्ध विद्रोहलाई अगाडि बढाउन जम्मू र कश्मीरमा सेना घुसाउन डिजाइन गरिएको थियो। भारतले पश्‍चिम पाकिस्तानमा पूर्ण मात्रामा सैन्य हमला गरेर जवाफी कारबाही गरेको थियो।[]
  • तेस्रो भारत-पाकिस्तान युद्ध: यो युद्ध कश्मीरको मुद्दामा नमिलेको कारणले पहिलेको पूर्वी पाकिस्तान (अहिलेको बङ्गलादेश) मा चलेको राजनीतिक लडाइले सिर्जना गरेको सङ्कटबाट निम्त्याएको थियो।[]
  • कारगिल युद्ध: सामान्यतया कारगिल युद्धको रूपमा चिनिने, दुई देशहरू बीचको यो द्वन्द्व प्रायः सीमित थियो। सन् १९९९ को प्रारम्भमा पाकिस्तानी सेनाले नियन्त्रण रेखा पार गरेर कारगिल जिल्लाको अधिकांश भारतीय भूभाग कब्जा गरेको थियो।[]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

सम्पादन गर्नुहोस्
  1. New Zealand Defence Quarterly, Issues 24-29, New Zealand. Ministry of Defence, १९९९, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-०६ 
  2. Lyon, Peter (२००८), Conflict between India and Pakistan: an encyclopedia, ABC-CLIO, पृ: ८२, आइएसबिएन 978-1-57607-712-2, अन्तिम पहुँच ३० अक्टोबर २०११ 
  3. Times Staff and Wire Reports (३० मार्च २००२), "Gen. Tikka Khan, 87; 'Butcher of Bengal' Led Pakistani Army", Los Angeles Times, अन्तिम पहुँच ३० अक्टोबर २०११ 
  4. Ali, Tariq, "Bitter Chill of Winter", London Review of Books=, मूलबाट १ अक्टोबर २००९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २००९-०५-२०