तेस्रो भारत-पाकिस्तान युद्ध
सन् १९७१ को भारत-पाकिस्तान युद्ध वा तेस्रो भारत-पाकिस्तान युद्ध भारत र पाकिस्तान बीच एक सशस्त्र सङ्घर्ष थियो जुन पूर्वी पाकिस्तानमा ३ डिसेम्बर १९७१ देखि १६ डिसेम्बर १९७१ सम्म बङ्गलादेश मुक्ति युद्धको समयमा भएको थियो। आधिकारिक युद्ध पाकिस्तानी वायुसेना-सम्बन्धित अपरेसन चेंगिज खानसँग सुरु भयो, जसमा ११ भारतीय एयर स्टेशनहरूमा पूर्वपूर्व हवाई हमलाहरू समावेश थिए जसमा सामान्य क्षति भयो र केही घण्टाको लागि काउन्टर एयर अपरेशनहरू निलम्बन गरियो। भारतको प्रवेशले अवस्थित द्वन्द्वलाई विस्तार गर्यो, जसमा भारतीय र पाकिस्तानी सेनाहरू पूर्वी र पश्चिमी दुवै मोर्चामा संलग्न थिए।[१]
तेस्रो भारत-पाकिस्तान युद्ध | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
भारत पाकिस्तान युद्ध, शीतयुद्ध, र बङ्गलादेशको स्वतन्त्रता युद्धको भाग | |||||||
| |||||||
योद्धा | |||||||
सेनापतिहरू | |||||||
वराहगिरी वेंकट गिरी (भारतको प्रधानमन्त्री) शेख मुजीवुर रहमान |
याह्या खान (पाकिस्तानको प्रधानमन्त्री) |
युद्धको तेह्र दिनमा, भारतले पूर्वी पाकिस्तानमा पूर्ण श्रेष्ठता हासिल गरेको थियो, जबकि पश्चिम पाकिस्तानमा पनि यसको पर्याप्त श्रेष्ठता थियो, जसको परिणाम पछि पाकिस्तानको पूर्वी रक्षाले आत्मसमर्पणको संयुक्त औजारमा हस्ताक्षर गर्यो।[२] यो अनुमान गरिएको छ कि पाकिस्तानी सेना र समर्थन पाकिस्तानी समर्थक इस्लामवादी मिलिशियाका सदस्यहरूले बङ्गलादेशमा ३००,००० देखि ३,०००,००० नागरिकहरूको बीचमा मारेका छन्। द्वन्द्वको परिणाम स्वरूप, थप आठ देखि दस लाख मानिसहरू देश छोडेर भारतमा शरण लिन पुगे।[३]
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ "India: Easy Victory, Uneasy Peace", Time, २७ डिसेम्बर १९७१, मूलबाट १३ जुन २०१७-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २४ अप्रिल २०१६।
- ↑ "1971 War: 'I will give you 30 minutes'", Sify, मूलबाट ६ डिसेम्बर २०१०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १४ अप्रिल २०११।
- ↑ Myers, David G. (२००४), Exploring Social Psychology 4E, Tata McGraw-Hill Education, पृ: २६९, आइएसबिएन 9780070700628, मूलबाट १० अक्टोबर २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०१६-०३-०८।