बोन धर्म (तिब्बती: གཡུང་དྲུང་བོན།, वयली: g.yung drung bon), तिब्बतको प्राचीन र पारम्परिक धार्मिक प्रथा हो। यो प्रथा बौद्ध धर्म भन्दा पहिले देखि तिब्बती संस्कृतिमा प्रचलित रहेको छ। कुनै इतिहासकारहरूको अनुसार बोन धर्मको तत्व तिब्बत मात्रमा सीमित नभई यस धर्मको ऐतिहासिक प्रभाव तिब्बत भन्दा टाढा केहि मध्य एसियाको क्षेत्र सम्म पनि भेटिएको छन्। इतिहासकार बोन धर्मलाई तिब्बती साम्राज्य भन्दा पहिले भएको शङ्शुङ् राज्यबाट पनि सम्बन्धित मानिन्छ।[][]

सिचुआन मा अवस्थित बोन धर्मको एक मठ
बोन यमराज को प्रतिमा

हिन्दु धर्म र बोन धर्ममा सम्बन्ध

सम्पादन गर्नुहोस्

कतिपय विद्वानहरूले गरेको टिप्पणी अनुसार बोन धर्म र हिन्दु धर्मको भगवान शिवमा धेरै तीर्थ व अन्य सामन्त रहेको छन्। तिब्बतमा अवस्थित मानसरोवर पोखरी र कैलाश पर्वत दुईटै धर्ममा पवित्र मानिन्छन्। हिन्दुहरूको लागि शिवशंकर र बोनहरूको लागि धार्मिक आस्थाको बिन्दु हुन्। केहि विद्वानहरूको सोचाई मुताविक प्राचीन बोन धर्मको हिन्दु धर्म माथि प्रभाव हुन सक्ने बताएको छन्।[] अन्यले शायद कश्मीरबाट शिव-उपासकहरू तिब्बत जाने देखि बोन धर्ममा हिन्दु-तत्व सम्मिलित भएको हुनसक्छ भन्ने अनुमान रहेको छन्।[] कतिपय आर्य-हिन्दु दिव्य हस्तीहरु र यमराज पनि बोन-उपासकहरू द्वारा तिब्बतमा बौद्ध प्रभाव भन्दा पहिले देखि नै मान्य थियो र तिब्बतमा उनको बोन प्रतिमाहरू प्राचीनकाल देखि बनिन्दै अएको छन्।[]

  1. Tenzin Wangyal Rinpoche, Healing with Form, Energy, and Light. Ithaca, New York: Snow Lion Publications, 2002. ISBN 1-55939-176-6, pp. xix
  2. Trekking in Tibet: A Traveler's Guide, Gary McCue, pp. 222, The Mountaineers Books, 2010, ISBN 9781594854118, ... Mount Kailash is sacred to the Bön religion as well, as it is the site where its founder, Tönpa Shenrab, is said to have descended from heaven, and formerly it was the spiritual center of Zhang Zhung, the ancient Bönpo empire ...
  3. A History of Zhang Zhung and Tibet: The Early Period, Chogyal Namkhai Norbu, pp. 69, North Atlantic Books, 2013, ISBN 9781583946107, ... hundreds of Indian people go on pilgrimage to Mount Ti-se and Lake Ma-pham every year. If we consider all these facts. we can say that it was Sivaism to draw its origins from the ancient Tibetan culture of Zhang Zhung ...
  4. Changing World Religions, Cults & Occult, Jerry Stokes, pp. 411, Jerry Stokes, ... Modern scholars have also suggested Shaivite (Hindu sect devoted to Shiva) influence from Kashmir in the development of Bön ...
  5. Zhang Zhung: Foundations of Civilization in Tibet : a Historical and Ethnoarchaeological Study of the Monuments, Rock Art, Texts, and Oral Tradition of the Ancient Tibetan Upland, John Vincent Bellezza, pp. 308, Östereichischen Akademie der Wissenschaften, 2008, ISBN 9783700160465, ... equate (functionally and linguistically) the Bon primal deity Ye-smon rgyal-po with the Indo-Iranian Yima/Yama ...