बारखान जिल्ला

बारखान जिल्ला (उर्दु: بارکھان‎) पाकिस्तानको बलुचिस्तान प्रदेशको दक्षिण भागमा पर्ने एक जिल्ला हो। यस जिल्लाको पूर्वमा पञ्जाब प्रदेश रहेको छ भने यस जिल्लाको दक्षिणमा बलुचिस्तानको डेरा बुगटी जिल्ला रहेको छ। त्यस्तैगरी यस जिल्लाको पश्चिममा कोहालु, उत्तरपश्चिममा लरालाई र उत्तरमा मुसाखेल जिल्ला रहेको छ। यस जिल्लाको सदरमुकाम बारखान सहर हो। बारखानलाई ३१ डिसेम्बर १९९१ का दिन छुट्टै जिल्लाको दर्जा दिइएको थियो भने यस अघि यो जिल्ला लरालाई जिल्लाको तहसीलको रूपमा स्थापित थियो।

बारखान بارکھان‎
जिल्ला
बारखान
निर्देशाङ्क: २९.५४°N ६९.३१°E / 29.54; 69.31
देश	पाकिस्तान
प्रदेश	बलुचिस्तान
सरकार
• प्रकार	प्रशासन
• जनजाति नेता	सरदार अबदुर रहमान खेतरान
क्षेत्रफल
• जम्मा	३,५१४ किमी२ (१,३१६ वर्ग माइल)
उन्नतांश	१,०९८ मिटर (३६०२ फिट)
जनसङ्ख्या  (सन् २०१७)
• जम्मा	१७१,५५६
• घनत्व	४९/किमी२ (१३०/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+५ (पाकिस्तानी मानक समय)
हुलाक अङ्क	८४४००
सम्पर्क अङ्क	०८२९

भूगोल

बारखान जिल्ला बलुचिस्तानको सबै आठौँ सानो जिल्ला हो भने यो जिल्ला २९°३७' देखि ३०°२१' उत्तर अक्षांश र ६९°०३' देखि ७०°०४' पूर्वी देशान्तरणमा अवस्थित छ। बारखान जिल्लाले पाकिस्तानको कुल क्षेत्रफल मध्ये ३४१० वर्ग किलोमिटर ओगटेको छ। यस जिल्लामा १ तहसील र ८ सङ्घ परिषद्हरू रहेका छन्। बारखान पाकिस्तानको राजधानी इस्लामाबादको ५४१ किलोमिटर (हवाई दूरी) दक्षिण-पश्चिम (२२० डिग्री) र बलुचिस्तान प्रदेशको राजधानी क्वेटा सहरबाट २४५ किलोमिटर पूर्वमा रहेको छ।

भौगोलिक अवस्था

बारखान जिल्लालाई अग्ला पहाड चारैतिरबाट घेरेको छ भने यहाँ रहेका पहाडहरू समुन्द्री सतहबाट ८४१ देखि २०३१ मिटरको उचाईमा रहेका छन्। यस जिल्लामा एक मुख्य उपत्यका छ जसलाई बरखान भनिन्छ र त्यस बाहेको यहाँ थुप्रै साना उपत्यकाहरू रहेका छन् जुन मुख्य उपत्यकाबाट दक्षिणपश्चिमी दिशामा अघि बढ्ने पहाडहरूको तल्लो दायराद्वारा छुट्याइएको छ। बारखान उपत्यका उत्तरी किनारमा छरिएका तल्लो पहाडहरूले घेरिएको छ जसले उपत्यकाको नालीको पानीलाई दक्षिणपश्चिमको राखनी खोलामा बग्ने पानीबाट र पश्चिम र उत्तरपश्चिम तर्फ ठूलो जान्द्रन दायरामा विभाजित गर्दछ। यस जिल्लाका पहाडहरू सुलेमान पर्वत श्रृङ्खलामा पर्छन्। यहाँको प्रमुख पहाडहरू उत्तरमा काला पहाड, पश्चिममा करवडा, बिबार, जान्द्र र मार वा मुखमार, दक्षिणमा अन्दरी र सुख, पूर्वमा फुलाई र खवाज रहेका छन्।

इतिहास

बारखान जिल्लाको प्रारम्भिक इतिहासलाई अस्पष्ट मानिन्छ तर यो क्षेत्र मुस्लिम शासकहरू, कान्धार र भारतलाई कब्जा गर्नेहरूको अधीनमा थियो। बारो खान बलूच खत्रान समुदाय थिए जसलाई तात्कालिक समयमा एक कुशल योद्धा भनेर चिनिन्थ्यो तर जब उनी लडाईमा पराजित भए उनी आफ्नो सैनिकहरूसँग यहाँ आएर बसोबास गर्न शुरू गरेका थिए जसका कारण यस क्षेत्रको नाम बारखान राखिएको थियो।

खेत्रान बेलुच मुख्यतया सीस्तानको एक जिल्ला र टाटरको हिन्दू प्रान्तको एक अंश थियो। अकबरको शासनकालमा यसलाई जाञ्जा भनिन्थ्यो। मीर गिरजो खान मजरानी पहिलो बलुच सरदार थिए। उनी आफ्नो छोरा बख्तियार खानको हातमा सफल भए जो मीर हाजी खानको उत्तराधिकारी थिए। उनको शासनकालमा उनी काबुलको झोभ क्वेकर्सको हमलाका कारण खेत्रानहरू बीचमा विजयको नायकका रूपमा परिचित थिए। मीर हाजी खान केही प्रमुख नेताहरू समन्वय गर्न सफल भए। मीर हाजी खान एक कट्टर योद्धा थिए र खेत्रान उनको उत्तराधिकारी भए। उनले करम खान बिज्रानी मौरियरको किल्ला ध्वस्त गरेर मौरिसबाट खेत्रानलाई पराजित गर्न सफल भएका थिए।