पश्चिमी प्रदेश (श्रीलङ्का)

पश्चिमी प्रदेश (सिंहली: බස්නාහිර පළාතcode: si is deprecated ; तमिल: மேல் மாகாணம்) श्रीलङ्काको ९ प्रदेशहरूमध्ये एक हो, जुन देशको पहिलो स्तरको प्रशासनिक विभाजन हो। यी प्रदेशहरू १९औँ शताब्दीदेखि अस्तित्वमा छन् तर सन् १९८७ मा श्रीलङ्काको संविधानको १३औँ संशोधनले प्रदेशीय परिषद्हरूको स्थापना नगरेसम्म यसको कुनै कानुनी हैसियत थिएन। पश्चिमी प्रदेश देशको सबैभन्दा घना जनसङ्ख्या भएको प्रदेश हो र यो विधायी राजधानी श्री जयवर्धनेपुरा कोट्टेको साथै कोलम्बो, देशको प्रशासनिक र व्यापारिक केन्द्रको घर हो।

पश्चिमी प्रदेश බස්නාහිර පළාත மேல் மாகாணம்
प्रदेश
कोलम्बो
झण्डा
श्रीलङ्का भित्रको स्थान
निर्देशाङ्क: ०६°५०′उ॰ ८०°०५′पू॰
देश	श्रीलङ्का
सिर्जना	१ अक्टोबर १८३३
प्रान्तीय परिषद्	१४ नोभेम्बर १९८७
राजधानी	कोलम्बो
सबैभन्दा ठुलो सहर	कोलम्बो
जिल्लाहरू	सूची कोलम्बो गम्पाहा कालुतारा
सरकार
• प्रकार	प्रान्तीय परिषद्
• अङ्ग	पश्चिमी प्रान्तीय परिषद्
क्षेत्रफल
• जम्मा	३६८४ किमी२ (१४२२ वर्ग माइल)
• जमीन	३५९३ किमी२ (१३८७ वर्ग माइल)
• क्रम	९औँ (कुल क्षेत्रफलको ५.६१%)
जनसङ्ख्या  (सन् २०१२ को जनगणना)
• जम्मा	५८२१७१०
• क्रम	पहिलो (कुल जनसङ्ख्याको २८.७३%)
• घनत्व	१६००/किमी२ (४१००/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+०५:३० (श्रीलङ्का)
वेबसाइट	www.wp.gov.lk

इतिहास

हालको पश्चिमी प्रदेशका केही भागहरू पूर्व-औपनिवेशिक राज्य कोट्टेको भाग थिए। त्यसपछि यो प्रदेश पोर्चुगिज, डच र बेलायती नियन्त्रणमा आयो। सन् १८१५ मा अङ्ग्रेजहरूले सिलोन को सम्पूर्ण टापुमाथि कब्जा जमाए। तिनीहरूले टापुलाई तीन जातीय आधारित प्रशासनिक संरचनाहरूमा विभाजित गरे: लो कन्ट्री सिंहली, कान्द्यान सिंहली र तमिल। पश्चिमी प्रदेश लो कन्ट्री सिंहली प्रशासनको एक भाग थियो। सन् १८३३ मा, कोलेब्रुक-क्यामरून आयोगको सिफारिसअनुसार, जातीय आधारित प्रशासनिक संरचनाहरूलाई पाँच भौगोलिक प्रदेशहरूमा विभाजित एकल प्रशासनमा एकीकृत गरियो।

चिलाउ, कोलम्बो, कालुतारा, पुत्तलाम, सेभेन कोरलेस (हालको कुरुनेगाला जिल्ला), तीन कोरलेस, चार कोरलेस र लोअर बुलाटगामा (हालको केगाले जिल्ला) ले नयाँ पश्चिमी प्रदेश को गठन गरे। चिलाउ जिल्ला, पुत्तलम जिल्ला र सेभेन कोरलेसलाई सन् १८४५ मा नवनिर्मित उत्तर पश्चिमी प्रदेशमा स्थानान्तरण गरिएको थियो। सन् १८८९ मा तीन कोरलेस, चार कोरलेस र लोअर बुलटगामालाई नवनिर्मित सबरागामुवा प्रदेशमा स्थानान्तरण गरिएको थियो।

सुर्बानाद्वारा डिजाइन गरिएको पश्चिमी प्रदेशमा पश्चिमी क्षेत्र मेगापोलिस योजना अन्तर्गत योजनाबद्ध मेगासिटी सिर्जना गर्ने योजना छ। सन् २००४ मा रानिल विक्रमासिंघेले सुरु गरेको यो कार्यक्रम उनको चुनावी हारपछि रोकिएको थियो र सन् २०१५ मा उनी सत्तामा फर्केपछि पुनः सुरु गरिएको थियो। परियोजनाले कोलम्बो, गाम्पाहा र कालुतारा जिल्लाहरू मर्ज गर्ने र जोनिङ सुरु गर्ने योजना बनाएको छ।

भूगोल र जलवायु

पश्चिमी प्रदेश श्रीलङ्काको दक्षिणपश्चिममा अवस्थित छ। यसको क्षेत्रफल ३,६८४ वर्ग किलोमिटर (१,४२२ वर्ग माइल) रहेको छ। यस प्रदेशलाई पश्चिममा लक्षद्वीप सागर, उत्तरमा उत्तर पश्चिमी प्रदेश, पूर्वमा सबरागामुवा प्रदेश र दक्षिणमा दक्षिणी प्रदेशले घेरेको छ।

पश्चिमी प्रदेश को पूर्वाधार, उपयोगिता आपूर्ति, र शहरी अर्थव्यवस्था मा दस्तक-मा प्रभाव संग भारी वर्षा घटनाहरू संग औसत वर्षा मा वृद्धि को परिणाम को रूप मा बार-बार बाढ़ को लागि असुरक्षित छ। श्रीलङ्काको सबैभन्दा शहरीकरण भएको प्रदेशको रूपमा, यी जलवायु घटनाहरूले यस प्रदेशको तीव्र शहरी विकासको कारण धेरै समस्याहरू खडा गर्दछ।