चिउरी

चिउरी नेपालको पहाडी भूभागमा पाइने रुख । यसको फल खाद्यपदार्थको रूपमा प्रयोग गरिन्छ भने बिऊ पेलेर निकालिएको तेल भुटनको रूपमा प्रयोग गरिन्छ ।

चिउरी
पाँचखालमा फलेको चिउरी
वैज्ञानिक वर्गीकरण
जगत:	वनस्पति
(श्रेणीविहीन):	Angiosperms
(श्रेणीविहीन):	Eudicots
(श्रेणीविहीन):	Asterids
गण:	Ericales
कुल:	Sapotaceae
उपकुल:	Sapotoideae
वंश:	Diploknema
वैज्ञानिक नाम
Diploknema butyracea Roxb., H.J. Lam
पर्याय
Aesandra butyracea (Roxb.) Baehni. Bassia butyracea Roxb. Madhuca butyracea (Roxb.), J. F. Macbr.

परिचय

Diploknema butyracea, सामान्यतया chyuri भनेर चिनिन्छ, रूखको एक प्रजाति हो जुन हिमालय क्षेत्रको मूल निवासी हो, विशेष गरी नेपाल, भारत र भुटानमा पाइन्छ। यो रूख Sapotaceae परिवारसँग सम्बन्धित छ र यसको खाद्य फल र बीउहरूको लागि परिचित छ।

नेपालमा, च्युरी यसको बहुमुखी प्रयोगको लागि उच्च मूल्यवान छ। फल खान योग्य छ र एक मीठो, सुगन्धित स्वाद छ। बीउहरू विशेष गरी बोसोमा धनी हुन्छन् र प्रायः चिउरी बटर उत्पादन गर्न प्रयोग गरिन्छ, जुन शिया बटर जस्तै हुन्छ र खाना पकाउने, सौन्दर्य प्रसाधन र परम्परागत औषधिमा विभिन्न अनुप्रयोगहरू छन्।

च्युरी रूखहरू तिनीहरूको काठको लागि पनि मूल्यवान छन्, जुन निर्माण र फर्निचर निर्माणमा प्रयोग गरिन्छ। थप रूपमा, रूखका विभिन्न भागहरू छाला रोग, पाचन समस्याहरू, र श्वासप्रश्वास समस्याहरू जस्ता रोगहरूको उपचारको लागि परम्परागत औषधिमा प्रयोग गरिन्छ।

Diploknema butyracea को संरक्षण स्थिति यसको दायरा मा भिन्न हुन्छ, केहि जनसंख्याहरु बासस्थान को क्षति र अत्यधिक शोषण को कारण खतराहरु को सामना संग। यस बहुमूल्य प्रजातिको दीर्घकालीन अस्तित्व सुनिश्चित गर्न दिगो फसल काट्ने अभ्यास र संरक्षण उपायहरूलाई प्रवर्द्धन गर्न प्रयासहरू भइरहेका छन्।

चित्र दीर्घा

• 
  चिउरीको बोट
• 
  चिउरीको बोटमा लागेको फूल
• 
  चिउरीको फूलको कोपिला
• 
  चिउरीको बोट
• 
  चिउरीको फल
• 
  चिउरीको फूल
• 
  चिउरीको फूल
• 
  चिउरीको बोट
• 
  चिउरीको बोट
• 
  ललितपुरको लगनखेलमा चिउरी बेच्दै एक बृद्ध महिला।