इस्लामी पात्रो

इस्लामी पञ्चाङ्ग वा क्यालेन्डर वा मुस्लिम क्यालेन्डरलाई (अरबी: التقويم الهجري; अत-तक्वीम-हिजरी; फारसी: تقویم هجری قمری ‎'तकवीम-ए-हिजरी-ये-कमारी) जसलाई हिजरी क्यालेन्डर पनि भन्दछन्, एक चन्द्र क्यालेन्डर हो, यो मात्र मुस्लिम देशहरूमा प्रयोग हुन्छ तर यसलाई पूरा विश्वका मुस्लिम इस्लामिक धार्मिक पर्वहरूलाई मनाऊन सही समय जाननका लागि प्रयोग गर्दछन्। यो चन्द्र-क्यालेन्डर छ, जसमा वर्षमा बारह मास, एवं ३५४ वा ३५५ दिवस हुन्छन्। किनभनें यो सौर क्यालेन्डरदेखि ११ दिवस सानो छ यस लागि इस्लामी धार्मिक तिथिहरु, जो कि यस क्यालेन्डरका अनुसार स्थिर तिथिहरूमा होतीं छन्, परन्तु प्रत्येक वर्ष पछिल्ला सौर क्यालेन्डरदेखि ११ दिन पछि हुन जान्छन्। यसलाई हिज्रा वा हिज्री पनि भन्दछन्, किनभनें यसको पहिलो वर्ष त्यो वर्ष हो जसमा कि हजरत मुहम्मदको मक्का शहरदेखि मदीनातर्फ हिज्ऱ वा वापसी भएको थियो। प्रत्येक वर्षका साथ वर्ष संख्याका पछि H जो हिज्रलाई सन्दर्भित गर्दछ वा AH (लैटिनः अन्नो हेजिरी ( हिज्रका वर्षमा) लगाइन्छ। हिज्रदेखि पहिलाका केही वर्ष (BH)को प्रयोग इस्लामिक इतिहासदेखि सम्बन्धित घटनाहरूका सन्दर्भमा गरिन्छ, जस्तै मुहम्म्द साहिबको जन्मको लागि ५३ BH।

वर्तमान हिज्री वर्ष हो १४३० AH.

इतिहास

महिना

इस्लामी महिना वा मास नाम छन्:

1. मुहरम محرّم (पूर्ण नाम: मुहरम उल-हरम)
2. सफर صفر (पूर्ण नाम: सफर उल-मुजफ्फर)
3. रबी अल-अव्वल (रबी उणन्नुर्)इदे मीलअद् ربيع الأول[
4. रबी अल-थनी (या रबी अल-थानी, रबी अल-आखीर) (Rabī' II) ربيع الآخر أو ربيع الثاني
5. जुमाद अल-उला (जुमादा I) جمادى الاولى
6. जुमाद अल-थनी (या जुमादा अल-आखीर) (जुमादा II) جمادى الآخر أو جمادى الثاني
7. रज्जब رجب (पूर्ण नाम: रज्जब अल-मुराजब)
8. शआबान شعبان (पूर्ण नाम: शाअबान अल-मुआजम)
9. रमजान رمضان (या रमदान, पूर्ण नाम: रमदान अल-मुबारक)
10. शव्वल شوّال (पूर्ण नाम: शव्वाल उल-मुकरर्म)
11. जिल-क्दाह ذو القعدة
12. जिल्-हिज्जाह ذو الحجة

इन सबै महिनाहरूमा, रमजानको महीना, सबैभन्दा आदरणीय मानिन्छ। मुस्लिम मानिसहरूलाई यस महिनामा पूर्ण सादगीदेखि रहना हुन्छ दिनका समय।

ओर सबैभन्दा अफ्ज्ल रबी अल-अव्वल क महिना मानिन्छ। यस ्मे प्यारे नबी सल्ल्ल््लाहु अल््य्ही व्स्ल्ल्म कि पयदाइस हुइ ।

सप्ताहका दिवस

इस्लामी सप्ताह, यहूदी सप्ताहका समान नैं हुन्छ, जो कि मध्य युगीय ईसाई सप्ताह समान हुन्छ। यसको प्रथम दिवस पनि रविवारका दिन नैं हुन्छ। इस्लामी एवं यहूदी दिवस सूर्यास्तका समय आरम्भ हुन्छन्, जबकि ईसाई एवं ग्रहीय दिवस अर्धरात्रिमा आरम्भ हुन्छन्। मुस्लिम साप्ताहिक नमाज हेतु मस्जिदहरूमा छैटौँ दिवसको दिउँसो एकत्रित हुन्छन्, जो कि ईसाई एवं ग्रहीय शुक्रवासलाई हुन्छ। ("यौम जो संस्कृत मूल "याम"देखि निस्क्यो छ,يوم" अर्थात दिवस)

अरबी नाम	नेपाली नाम	उर्दू नाम	फारसी नाम	फारसी मा
यौम अल-अहद يوم الأحد	रविवार	इतवार اتوار	येक-शानबेह
यौम अल-इथनायन يوم الإثنين	सोमवार	पीर پير	दो-शानबेह	دوشنبه
यौम अथ-थुलाथा' يوم الثُّلَاثاء	मंगलवार	मङ्गल منگل	सेह-शानबेह	سه شنبه
यौम अल-अरबिया يوم الأَرْبِعاء	बुधवार	बुद्ध بدھ	चाहर-शानबेह	چهارشنبه
यौम अल-खमीस يوم الخَمِيس	बिहीवार	जुम्महरत جمعرات	पन्ज-शानबेह	پنجشنبه
यौम अल-जुमुआ`a يوم الجُمُعَة	शुक्रवार	जुम्मा جمعہ	जोमएह, वा अदिनेह	جمعه वा آدينه
यौम अस-सब्त يوم السَّبْت	शनिवार	हफ्ता ہفتہ	शानबेह	شنبه