सौराष्ट्र

सौराष्ट्र, जसलाई काठियावाड पनि भनिन्छ, अरब सागरको तटमा अवस्थित गुजरात, भारतको प्रायद्वीप क्षेत्र हो। यसले गुजरात राज्यको लगभग एक तिहाइ कभर गर्दछ, विशेष गरी गुजरातका ११ जिल्लाहरू, राजकोट जिल्ला सहित। यो पहिले बम्बई राज्य संग विलय हुनु अघि भारत को एक राज्य थियो। सन् १९६१ मा यो बम्बईबाट छुट्टिएर गुजरातमा आबद्ध भयो।

सौराष्ट्र
प्रदेश
देश	भारत
राज्य	गुजरात
क्षेत्रफल
• जम्मा	६६००० किमी२ (२५००० वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या  (सन् २०११)
• जम्मा	१५३०००००
• घनत्व	२३०/किमी२ (६००/वर्ग माइल)
भाषाहरू
समय क्षेत्र	युटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय)

स्थान

सौराष्ट्र प्रायद्वीप दक्षिण र दक्षिण-पश्चिममा अरब सागर, उत्तर-पश्चिममा कच्छको खाडी र पूर्वमा खम्भातको खाडीले बाँधिएको छ। यी दुई खाडीको शिखरबाट, कच्छ र खम्भातको सानो रण, फोहोरको क्षेत्र आधा नुन मोरास आधा बालुवा मरुभूमि, एक अर्का तिर भित्री भाग फैलिएको छ र काठियावाडको अलगाव पूरा गर्दछ, एक साँघुरो गर्दन बाहेक, जसले यसलाई गुजरातको मुख्य भूमि उत्तर-पूर्वमा जोड्छ।

"सौ" को अर्थ १०० र "राष्ट्र" को अर्थ भाषाहरू र सौरस्थ १०० भाषाहरू मिलेर बनेको छ त्यसैले त्यहाँ एक मौलिक शब्द छैन। केही विज्ञहरूका अनुसार सौराष्ट्र नाम सौराराष्ट्रबाट आएको हो। संस्कृतमा सौराको अर्थ सूर्य र राष्ट्र भनेको देश हो। यसको अर्थ सूर्यको देश हो र यस क्षेत्रमा प्राचीन कालमा १२ वटा सूर्य मन्दिर थिए।

प्रायद्वीपलाई कहिलेकाहीँ काठी दरबार पछि काठियावाड भनिन्छ, जसले यस क्षेत्रको अधिकांश भागमा शासन गर्यो। यद्यपि, सौराष्ट्र पूर्णतया काठियावाडको पर्यायवाची होइन, किनकि ऐतिहासिक सौराष्ट्र क्षेत्रको सानो भाग काठियावाड प्रायद्वीपभन्दा बाहिर फैलिएको छ। सोरथले प्रायद्वीपको दक्षिणी भाग बनाउँछ।