विलियम हेनरी ब्र्याग
सर विलियम हेनरी ब्रैग (William Henry Bragg ; १८६२ - १९४२), ब्रिटिश भौतिकीविद् थिए।
इनका जन्म इङ्ल्यान्ड]]का कंबरल्याण्ड काउंटीमा स्थित विग्टन नामक ग्राममा भएको थियो। उनकाको शिक्षा केम्ब्रिजका ट्रिनिटी कलेजमा पूर्ण भए तथा उनका ऐडिलेड (दक्षिणी अस्ट्रेलिया)मा गणित तथा भौतिकीका प्रोफेसर नियुक्त भए।
यहाँ इन्हहरूने रेडियोऐक्टिवतामा अनुसन्धान आरम्भ गरे। यिनी अनुसन्धानहरूबाट यो प्रसिद्ध भए। सन् १९०९मा उनका लीड्स मा कैवेंडिश प्रोफेसर तथा सन् १९१५ मा लन्डन युनिवर्सिटीका क्वेन प्रोफेसर नियुक्त भए। आफ्नो पुत्र सर विलियम लरेंस ब्रैगका सहयोगबाट उनकाले एक्स-रे-स्पेक्ट्रोमीटरको विकास गरे तथा यस यन्त्रको सहायताबाट परमाणुहरू र क्रिस्टलहरूका विन्यासहरूलाई स्पष्ट गरे। सन् १९१५ मा यिनलाई तथा यिनको उपर्युक्त पुत्रलाई संयुक्त रूपबाट भौतिकीको नोबेल पुरस्कार र कोलंबिया विश्वविद्यालय को बारनर्ड स्वर्णपदक प्रदान गरियो।
प्रथम विश्वयुद्धका समय पनडुब्बी नावहरूको पता लगानको समस्याहरूका सम्बन्धमा ब्रिटिश नौसेनालाई उनकाले सहायता दी। उनका सन् १९२८-२९मा ब्रिटिश ऐसोसिएशन फर दि ऐडवान्स्मा ट औव सायंसका तथा सन् १९३५-४०सम्म रयल सोसायटीका प्रेसिडेंट थिए। रेडियोऐक्टिविटी तथा क्रिस्टल विज्ञानमा अनेक प्रकाशनहरूका सिवाय ध्वनि, प्रकाश तथा प्रकृति सम्बन्धी उनकाका अन्य ग्रन्थ पनि छन्।
सर विलियम लरेंस ब्रैग
सम्पादन गर्नुहोस्
सर विलियम लरेंस ब्रैग (१८९०-१) पूर्वचर्चित विलियम हेनरी ब्रैगका पुत्र थिए। यिनीहरूका जन्म ऐडिलेडमा भएको थियो। प्रारंभिक शिक्षा यसै नगरमा पानका पश्चात् सन् १९१६मा उनका केम्ब्रिजका ट्रिनिटी कलेजका फैलो भए।
आफ्नो पिता सहित एक्स-रे-स्पेक्ट्रोमीटरको सहायताबाट उनकाले अनेक प्रकारका क्रिस्टलहरूको रचनाको खोज गरयो। यस कार्यको लागि यिनलाई र यिनको पितालाई संयुक्त रूपबाट भौतिकीको नोबेल पुरस्कार तथा बारनर्ड स्वर्णपदक मिले। सन् १९१९बाट १९३७सम्म उनका विक्टोरिया विश्वविद्यालय ((मैंचेस्टर))मा भौतिकीका लैंगवर्दी प्रोफेसर तथा सन् १९३७-३८मा नैशनल फिजिकल लिबोरेटरीका निदेशक थिए तथा सन् १९३८मा कैंब्रिज विश्वविद्यालयमा प्रायोगिक भौतिकीका कैवेंडिश प्रोफेसर नियुक्त भए।
क्रिस्टल संरचनामा उनकाले धेरै एक महत्त्वका निबंध लेखहरू छन्। विद्युत, क्रिस्टलहरूको संरचना तथा खनिजहरूको परमाणवीय संरचनामा पनि उनकाले पुस्तकहरू लेखी छन्।
