मोक्षगुंडम विश्वेश्वरय्या
मोक्षगुंडम विश्वेश्वरया (१५ सेप्टेम्बर १८६१ - १२/१४ अप्रिल १९६२), [१][२] एक भारतीय सिभिल इन्जिनियर, प्रशासक, र राजनेता थे,[३] जसले १९१२ देखि १९१८ सम्म मैसूरको १९ औं दीवानको रूपमा सेवा गरेका थिए। [४]
सर मोक्षगुंडम विश्वेश्वरय्या | |
---|---|
१९ औं मैसूरको दीवान | |
कार्यकाल १९१२–१९१८ | |
एकाधिपति | कृष्ण राजा वाडियार IV |
पूर्वाधिकारी | टी. आनन्द राव |
उतराधिकारी | M. कान्तराज उर्स |
व्यक्तिगत विवरण | |
जन्म | मोक्षगुण्डम विश्वेश्वरया 15 September 1861 मुद्देनहल्ली, मैसूर राज्य, ब्रिटिश भारत |
मृत्यु | १२/१४ अप्रिल १९६२ (१०० वर्षको उमेर) बैंगलोर, मैसूर राज्य, भारत (वर्तमान कर्नाटक, भारत) |
राष्ट्रियता | ब्रिटिश भारत (१८६१-१९४७) भारत (१९४७-१९६२) |
मातृ शिक्षाप्रतिष्ठान | |
जीवनवृति | सिभिल इन्जिनियर र राजनेता |
पुरस्कार | भारत रत्न (१९५५) |
विश्वेश्वरयालाई भारतमा अग्रणी सिभिल इन्जिनियरहरू मध्ये एक मानिन्छ जसको जन्मदिन, सेप्टेम्बर 15 लाई प्रत्येक वर्ष भारत, श्रीलंका र तान्जानियामा इन्जिनियर दिवसको रूपमा मनाइन्छ।उहाँलाई अक्सर "आधुनिक मैसूर को निर्माता" को रूपमा पनि मानिन्छ। [५]
विश्वेश्वरयाले ब्रिटिश भारत सरकारको लागि सिभिल इन्जिनियरको रूपमा काम गरे र पछि मैसूर राज्यको प्रधानमन्त्रीको रूपमा काम गरे। मैसूर राज्य र भारत गणतन्त्र को लागी उनको सेवा को लागी, भारत सरकार द्वारा 1955 मा उनलाई भारत रत्न प्रदान गरिएको थियो। [६]
बाल्यकाल सम्पादन गर्नुहोस्
एम. विश्वेश्वरयाको जन्म १५ सेप्टेम्बर १८६१ मा मुद्देनहल्ली, मैसूर राज्य (वर्तमान चिक्कबल्लापुरा जिल्ला, कर्नाटक) मा मोक्षगुण्डम श्रीनिवास शास्त्री र वेंकटलक्ष्मीको घरमा भएको थियो। [७] विश्वेश्वरयाले आफ्नो प्राथमिक शिक्षा बैंगलोरमा प्राप्त गरे र मद्रास विश्वविद्यालयबाट विज्ञान स्नातक (बीएससी) डिग्री हासिल गरे। पछि उनले कलेज अफ इन्जिनियरिङ, पुणे (तत्कालीन बम्बई विश्वविद्यालयको कलेज अफ साइन्स) मा अध्ययन गरे र सिभिल इन्जिनियरिङमा डिप्लोमा प्राप्त गर्दै इन्जिनियरको रूपमा स्नातक गरे। [८]
जीवनवृति सम्पादन गर्नुहोस्
विश्वेश्वरयाले आफ्नो पेशा ब्रिटिश भारत सरकारको लागि काम गरेर, बम्बे प्रेसिडेन्सी र मध्य पूर्वमा अन्य ब्रिटिश-नियन्त्रित उपनिवेशहरूमा काम गरेर सुरु गरे। उनले पछि हैदरावाद राज्यको लागि काम गरे। सेवानिवृत्ति पछि, उनले आफ्नो प्रशासनिक र राजनीतिज्ञ पेशा सुरु गरे र मैसूर राज्यमा आफ्नो इन्जिनियरिङ क्यारियर जारी राखे।
मृत्यु सम्पादन गर्नुहोस्
विश्वेश्वरयाको मृत्यु १२/१४ अप्रिल १९६२, मा १०० वर्षको उमेरमा भएको थियो। विश्वेश्वरया आफ्नो इमानदारी, समय व्यवस्थापन र आफ्नो उद्देश्यमा समर्पणका लागि परिचित थिए। विश्वेश्वरया एक कठोर ल्याक्टो-शाकाहारी थिए जसले कहिल्यै मासु वा अण्डा खाएनन्।
References सम्पादन गर्नुहोस्
राजनीतिक कार्यकाल | ||
---|---|---|
पूर्वाधिकारी टी. आनन्द राव
|
मैसूर का दीवान (१९१२–१९१९) |
पछिल्लो एम. कान्तराज उर्स |