भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण
भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण (भा.पु.स.) भारतको सांस्कृतिक विरासतहरुका पुरातत्वीय अनुसन्धान तथा संरक्षणका लागि एक प्रमुख सङ्गठन हो। भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षणको प्रमुख कार्य राष्ट्रीय महत्वका प्राचीन स्मारकहरु तथा पुरातत्वीय स्थलहरु र अवशेषहरूको रखरखाव गर्नु हो। यसका अतिरिक्त, प्राचीन संस्मारक तथा पुरातत्वीय स्थल र अवशेष अधिनियम, १९५८का प्रावधानहरुका अनुसार यो देशमा सबै पुरातत्वीय गतिविधिहरूलाई विनियमित गर्दछ । यो पुरावशेष तथा बहुमूल्य कलाकृति अधिनियम, १९७२ मा पनि विनियमित गर्दछ। यो संस्कृति मंत्रालयका अधीन छ।
राष्ट्रीय महत्वका प्राचीन स्मारकहरु तथा पुरातत्वीय स्थलहरु तथा अवशेषहरुका रखरखावका लागि सम्पूर्ण देशलाई २४ मण्डलहरूमा विभाजित गरिएको छ । सङ्गठनका नजिक मण्डलहरु, सङ्ग्रहालयहरु, उत्खनन शाखाहरु, प्रागैतिहासिक शाखा, पुरालेख शाखाहरु, विज्ञान शाखा, उद्यान शाखा, भवन सर्वेक्षण परियोजना, मन्दिर सर्वेक्षण परियोजनाहरु तथा अन्तरजलीय पुरातत्व स्कन्धका माध्यमले पुरातत्वीय अनुसन्धान परियोजनाहरुका संचालनका लागि ठूलो संख्यामा प्रशिक्षित पुरातत्वविदहरु, संरक्षकहरु, पुरालेखविदहरु, वास्तुकारहरु तथा वैज्ञानिकहरूको कार्य दल छ ।
बाह्य कडीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षणको जालघर
- पुरातत्वको रोमांस (गूगल पुस्सम्म ; लेखक - भगवतशरण उपाध्यया)
- भारतीय पुरातत्व र प्रागैतिहासिक संस्कृतीहरु
