नउगाँ सदर उपजिल्ला

नउगाँ सदर बङ्गाली: নওগাঁ সদর  बङ्गलादेशको उत्तरी भागमा पर्ने जिल्ला नउगाँ जिल्लाको एक उपजिल्ला हो। यो उपजिल्ला राजशाही विभागमा अन्तर्गत पर्दछ। 

नउगाँ सदर নওগাঁ সদর
उपजिल्ला
नउगाँ सदर बङ्गलादेशको नक्सामा नउगाँ सदर उपजिल्लाको अवस्थिति
निर्देशाङ्क: २४°४८.३′उ॰ ८८°५७′पू॰
देश	बङ्गलादेश
विभाग	राजशाही विभाग
जिल्ला	नउगाँ जिल्ला
क्षेत्रफल
• जम्मा	२७५.७३ किमी२ (१०६.४६ वर्ग माइल)
जनसङ्ख्या  (सन २०११)
• जम्मा	४०५१४८
• घनत्व	१५००/किमी२ (३८००/वर्ग माइल)
समय क्षेत्र	युटिसी+६ (बङ्गलादेशी मानक समय)
वेबसाइट	नउगाँ सदरको आधिकारिक वेबसाइट

भूगोल

नउगाँ सदर उपजिल्ला बङ्गलादेशको उत्तरी भागमा पर्छ भने यो उपजिल्ला २४°४३' देखि २४°५५' उत्तर अक्षांश र ८८°४७' देखि ८८°०१' पूर्वी देशान्तरणमा अवस्थित छ। नउगाँ उपजिल्लाले बङ्गलादेशको कुल क्षेत्रफल मध्ये २७५.७३ वर्ग किलोमिटर ओगटेको। यस उपजिल्लालाई बदलगाछी र महादेवपुर उपजिल्लाले उत्तर, रानीनगर र मान्दा उपजिल्लाले दक्षिण, आदमदिघी, र आक्केलपुर उपजिल्लाले पूर्व र महादेवपुरर मान्दा उपजिल्लाले पश्चिमबाट घेरेको छ। घाटिया बिल, तुलसी गङ्गा र जमुना नदि यस उपजिल्लाका प्रमुख नदिहरू हुन्।

इतिहास

बङ्गलादेश मुक्ति अभियान सन् १९७१ अप्रिल ४ का दिनबाट देश व्यापी रूपमा शुरू भएको थियो भने तात्कालिक समयमा पाकिस्तानी सेनाको एक सैनिक किल्ला नउगाँमा रहेको थियो। २२ अप्रिलका दिन पाकिस्तानी सेनाले नउगाँ सदर उपजिल्ला अन्तर्गतका सुल्तानपुर, पर नउगाँ, दोपापारा, उकिल पारा र हट नउगाँबाट १२५ युवाहरूको अपहरण गरी सबैको सामूहिक हत्यम गरेका थिए भने सेनाले लासलाई लोर्ड ल्योटन नदिमा फालिदिएका थिए। २३ अप्रिल १९७१ का दिन पाकिस्तानी सेनाले मोहनपुर गाउँका १७ सर्वसाधारणको सामूहिक हत्या गरेको थियो भने २५ अप्रिलका दिन सेनाले फतेहपुर गरिबाडीमा १३ मानिसहरूको सामूहिक हत्या गरेको थियो। 

जनशाङ्खिकि

बङ्गलादेश राष्ट्रिय जनगणना अनुसार यस उपजिल्लाको कुल जनसङ्ख्या ३५४५७० रहेको  छ जसमध्ये पुरुषको जनसङ्ख्या १८३६१८ छ भने महिलाको जनसङ्ख्या १७०९५२ रहेको छ। धर्मका आधारमा यस जिल्लामा इस्लाम धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या ३२४८४२  छ भने हिन्दु धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या २८७८५ रहेको छ। त्यस्तै गरी बौद्ध धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या २३१, इसाई धर्मवलम्बीको जनसङ्ख्या २४ र अन्य धर्मका मानिसहरूको जनसङ्ख्या ७८८ रहेको छ। यस उपजिल्लामा सन्थल जनजातिका मानिसहरू बसोबास गर्छन्। यस उपजिल्लामा ३१२ मस्जिद, ९२ हिन्दु मन्दिर र २ गिर्जाघर रहेका छन्। नउगाँ गङ्गम सामुदायिक मस्जिद, पादरी साहव गिर्जाघर, मथरघाट हिन्दु मन्दिर आदि यस उपजिल्लाका प्रमुख धार्मिक स्थलहरू हुन्। 

अर्थतन्त्र

यस उपजिल्लाको अर्थतन्त्र मुख्यतया कृषिमा आधारित छ। यस उपजिल्लामा धान, गहुँ, आलु, प्याज, लसुन, तोरी आदि अन्न बालीहरू उत्पादन गरिन्छ। यस उपजिल्लामा मुख्यतया  आँप, केरा, कटहर, अम्बा, लिची, खरबुजा आदि उत्पादन हुँदै आएको छ। यस उपजिल्लामा  धान कुटानी केन्द्र, तेल उद्योग, बिस्कुट कारखाना, इट्टा उद्योग, बिँडी कारखाना, फलाम उद्योग तथा अन्य उद्योग कलकारखानाहरू पनि सञ्चालनमा रहेका छन्। यस उपजिल्लाले धान, गहुँ, आलु, तोरीको तेल, मौसमी तरकारी तथा अन्य फलफूलहरू निर्यात गर्दै आएको छ। यस उपजिल्लामा लोपोन्मुख रहेका आलसको तेल र तील र कोदो पनि निम्न मात्रमा उत्पादन गरिन्छ। यस उपजिल्लामा ३० हाटबजार तथा मेलाहरू सञ्चालन रहेका छन्। यस उपजिल्लामा लोपोन्मुख ठेला, गोरू गाडा र रथहरू सामान ओसारपसार तथा यातायातका साधन बन्द‌ै आएका छन्। यस उपजिल्लामा थुप्रै माछापालन केन्द्र,  दुग्ध सङ्कलन केन्द्र तथा कुखुरापालन केन्द्रहरू रहेका छन्।

यस उपजिल्लाको मुख्य आय श्रोतको बाटो भनेको कृषि र खेती हो जसमा जिल्लाकै ४८.१८% मानिसहरू संलग्न छन्। यस जिल्लाका मानिसहरू अन्य जस्तै ३.५२% मजदुरी, व्यापार र उद्योगमा ०.६८%, वाणिज्यमा १७.१५%, सञ्चार र यातायातमा ७.४१%, निर्माण क्षेत्रमा १.९१%, सुविधा ९.३३%, धार्मिक सेवा ०.१४%, विदेशी रोजगारी ०.५७ र अन्य११.७९% रहेका छन्।

प्रशासन

प्रशासकीय नउगाँ सदर थानाको स्थापना सन् १८१० भएको थियो भने सन् १९८४ मा यसलाई उपजिल्लामा परिणत गरिएको थियोे। यस उपजिल्लामा हाल १२ सङ्घ परिषद्, २३७ मौजा र २१५ गाउँहरू रहेका छन्।

शिक्षा

यस उपजिल्लाको कुल साक्षरता दर ४८.२% रहेको छ जसमध्ये पुरुषको साक्षरता ५३.४% छ भने महिलाको साक्षरता दर ४२.५% रहेको छ। यस उपजिल्लामा ८ क्याम्पस, १५३ प्राथमिक विद्यालय, ११ बाल उद्धान केन्द्र  र ८ मदरसाहरू रहेका छन्। नउगाँ सरकारी क्याम्पस (सन् १९६२), नउगाँ सरकारी बिएमसी मोहिला क्याम्पस (सन् १९७२), बालीहार क्याम्पस (सन् १९९४), दुवलहाटी राजा हरनाथ उच्च विद्यालय (सन् १८६४), नगर कुसुम्ब बहुभाषिक उच्च विद्यालय (सन् १८८२), नउगाँ उच्च विद्यालय (सन् १८८४), भिमपुर बहुभाषिक उच्च विद्यालय (सन् १९०१), नउगाा पिएम कन्या उच्च विद्यालय (सन् १९०९), चक अतिथा उच्च विद्यालय (सन् १९१४), चकला उच्च विद्यालय (सन् १९१४), क्रितिपुर बहुभाषिक उच्च विद्यालय (सन् १९२१), नउगाँ कन्या उच्च विद्यालय (सन् १९२६), पहारपुर जिएम उच्च विद्यालय (सन् १९३६), फतेहपुर उच्च विद्यालय (सन् १९६८), नउगाँ जसला विद्यालय (सन् १९१७), नउगाँ इस्लामी फजिल मदरसा (सन् १९६२), इस्लामी मदरसा (सन् १९२१), नमाजगर गजुल अजम कमिल मदरसा (सन् १९५१), आदि।

बाह्य कडीहरू

आधिकारिक वेबसाइट वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०२०-०१-१० मिति