जम्मु र कश्मीर (केन्द्र शासित प्रदेश)

जम्मु र कश्मीर एक केन्द्र शासित क्षेत्रको रूपमा भारतद्वारा प्रशासित क्षेत्र हो र ठुलो कश्मीर क्षेत्रको दक्षिणी भाग मिलेर बनेको छ, जुन १९४७ देखि भारत र पाकिस्तान र सन् १९६२ देखि भारत र चीन बीचको विवादको विषय भएको छ। नियन्त्रणले जम्मू र कश्मीरलाई पश्चिम र उत्तरमा आजाद कश्मीर र गिलगिट-बाल्टिस्तानको पाकिस्तान-शासित क्षेत्रहरूबाट अलग गर्दछ। यो भारतीय राज्य हिमाचल प्रदेशपन्जाबको उत्तरमा र लद्दाखको पश्चिममा अवस्थित छ जुन भारतद्वारा प्रशासित केन्द्र शासित प्रदेश हो।

जम्मु र कश्मीर
जम्मु र कश्मीरको अवस्थिति
देशभारत
केन्द्र शासित प्रदेश३१ अक्टोबर २०१९
राजधानीश्रीनगर
जम्मु
जिल्लाहरू२०
क्षेत्रफल
 • जम्मा४२२४१ किमी (१६३०९ वर्ग माइल)
उच्चतम उचाई७१३५ मिटर (२३४०९ फिट)
न्यूनतम उचाई
२४७ मिटर (८१० फिट)
जनसङ्ख्या
 (२०११)[]
 • जम्मा१२२६७०१३
 • घनत्व२९०/किमी (७५०/वर्ग माइल)

जम्मू कश्मीर राज्यलाई भारतीय संविधानको अनुच्छेद ३७० द्वारा विशेष दर्जा प्रदान गरिएको थियो। भारतका अन्य राज्यहरूको विपरीत, जम्मू र कश्मीरको आफ्नै संविधान, झन्डा र प्रशासनिक स्वायत्तता थियो। अन्य राज्यका भारतीय नागरिकहरूलाई जम्मु कश्मीरमा जग्गा वा सम्पत्ति किन्न अनुमति थिएँन।[]

जम्मु र कश्मीरका तीन अलग क्षेत्रहरू थिएँ: हिन्दु बहुल जम्मू क्षेत्र, मुस्लिम बहुल कश्मीर उपत्यका, र बौद्ध बहुल लद्दाख। काश्मिरी उपत्यकामा अशान्ति र हिंसा जारी रह्यो र सन् १९८७ मा एक विवादित राज्य चुनाव पछि, स्वायत्तता र अधिकारको विरोधमा विद्रोह जारी रह्यो।[]

भारतीय जनता पार्टी २०१४ को भारतीय आम चुनावमा सत्तामा आयो र पाँच वर्ष पछि जम्मू र कश्मीरलाई अन्य राज्यहरूसँग समान स्थितिमा ल्याउनको लागि, भारतीय संविधानको धारा ३७० को खारेज गर्ने आफ्नो २०१९ चुनाव घोषणापत्रमा समावेश गरियो।[]

जम्मू र कश्मीर कश्मीर उपत्यका, तवी उपत्यका, चेनाब उपत्यका, पुन्च उपत्यका, सिन्ध उपत्यका, र लिडर उपत्यका जस्ता धेरै उपत्यकाहरूको घर हो।[] कश्मीर उपत्यका १०० किमी (६२ माइल) चौडा र क्षेत्रफलमा १५,५२०.३ किमी २ (५,९९२.४ वर्ग मील) छ।[] हिमालयले कश्मीर उपत्यकालाई तिब्बती पठारबाट विभाजन गर्दछ जबकि पीर पन्जाल दायरा, जसले उपत्यकालाई पश्चिम र दक्षिणबाट घेर्छ, यसलाई सिन्धु-गङ्गा मैदानको पन्जाब मैदानबाट अलग गर्दछ।[]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

सम्पादन गर्नुहोस्
  1. Singh, Jogindar (१९७५), "Saser Kangri", The American Alpine Journal (AAJ): 67, मूलबाट १४ फेब्रुअरी २०१९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १४ फेब्रुअरी २०१९  pdf of original pages
  2. Singh, Vijaita (२९ फेब्रुअरी २०२०), "Only J&K will use 2011 Census for delimitation", The Hindu (en-INमा), अन्तिम पहुँच ६ नोभेम्बर २०२० 
  3. "Article 370 and 35(A) revoked: How it would change the face of Kashmir", The Economic Times, ५ अगस्ट २०१९। 
  4. Jeelani, Mushtaq A. (२५ जुन २००१), "Kashmir: A History Littered With Rigged Elections", Media Monitors Network, मूलबाट ४ मार्च २०१६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २४ फेब्रुअरी २०१७ 
  5. Article 370: What happened with Kashmir and why it matters. BBC (6 August 2019). Retrieved 7 August 2019.
  6. Vij, Shivam (५ मे २०१७), "Kashmir Is A Prison With Three Walls", HuffPost, मूलबाट ५ मे २०१७-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ९ अगस्ट २०१९  Alt URL
  7. Guruswamy, Mohan (२८ सेप्टेम्बर २०१६), "Indus: The water flow can't be stopped", The Asian Age, अन्तिम पहुँच ९ अगस्ट २०१९ 
  8. Khan, Asma (२६ अप्रिल २०१८), "A Tryst of the Heart and History along the Karakoram Highway", Greater Kashmir, अन्तिम पहुँच ९ अगस्ट २०१९