चिदम्बरम सुब्रमण्यम (३० जनवरी १९१० - ७ नोभेम्बर २०००), एक भारतीय राजनीतिज्ञ र स्वतन्त्रता कार्यकर्ता थिए। उनले केन्द्रीय मन्त्रिपरिषद्मा अर्थमन्त्री र रक्षामन्त्रीको रूपमा काम गरेका थिए। पछि उनले महाराष्ट्रको गभर्नरको रूपमा काम गरे। खाद्य र कृषि मन्त्रीको रूपमा, उनले M.S. स्वामीनाथन, B. शिवरामन र Norman E. Borlaug सँगसँगै खाद्य उत्पादनमा आत्मनिर्भरताको युग, भारतीय हरित क्रान्तिको सुरुवात गरे।[] सन् १९९८ मा हरित क्रान्तिमा उनको भूमिकाको लागि उनलाई भारत रत्न, भारतको सर्वोच्च नागरिक पुरस्कारबाट सम्मानित गरिएको थियो।

चिदम्बरम सुब्रमण्यम
सेप्टेम्बर 1995 मा सुब्रमण्यम
कृषि मन्त्री
कार्यकाल
१९६४–१९६६
प्रधानमन्त्रीलालबहादुर शास्त्री
पूर्वाधिकारीस्वरण सिंह
उतराधिकारीजगजीवन राम
योजना आयोगका उपाध्यक्ष
कार्यकाल
२ मे १९७१ – २२ जुलाई १९७२
प्रधानमन्त्रीइन्दिरा गान्धी
पूर्वाधिकारीडी. आर गाडगिल
उतराधिकारीदुर्गाप्रसाद धर
वित्त मन्त्री
कार्यकाल
१९७५–१९७७
प्रधानमन्त्रीइन्दिरा गान्धी
पूर्वाधिकारीयशवन्तराव चव्हाण
उतराधिकारीहरिभाई एम. पटेल
रक्षा मन्त्री
कार्यकाल
२८ जुलाई १९७९ – १४ जनवरी १९८०
प्रधानमन्त्रीचरण सिंह
पूर्वाधिकारीजगजीवन राम
उतराधिकारीइन्दिरा गान्धी
उपभोक्ता मामिला, खाद्य तथा सार्वजनिक वितरण मन्त्री
कार्यकाल
२ मे १९७१ - १० अक्टोबर १९७४
प्रधानमन्त्रीइन्दिरा गान्धी
पूर्वाधिकारीमन्त्रालय बनेको
महाराष्ट्रका राज्यपाल
कार्यकाल
१५ फेब्रुअरी १९९० – ९ जनवरी १९९३
पूर्वाधिकारीकासु ब्रह्मानन्द रेड्डी
उतराधिकारीपृ. सी. अलेक्जेंडर
व्यक्तिगत विवरण
जन्म(१९१०-०१-३०)३० जनवरी १९१०
मृत्यु७ नोभेम्बर २०००(2000-11-07) (उमेर ९०)
राजनीतिक दलभारतीय राष्ट्रिय कांग्रेस (urs)
मातृ शिक्षाप्रतिष्ठानमद्रास विश्वविद्यालय
पुरस्कारभारत रत्न (१९९८)

प्रारम्भिक जीवन र शिक्षा

सम्पादन गर्नुहोस्

सुब्रमण्यमको जन्म फोर्ट सेन्ट जर्ज (अहिले तमिलनाडु राज्य) को प्रेसिडेन्सी कोइम्बटूर जिल्लाको पोल्लाची नजिकैको गाउँ सेनगुट्टाइपलायममा भएको थियो। [१] सुब्रमण्यमले चेन्नईमा सर्नु अघि पोल्लाचीमा आफ्नो प्रारम्भिक शिक्षा पूरा गरे जहाँ उनले प्रेसिडेन्सी कलेज, चेन्नई (मद्रास विश्वविद्यालयसँग सम्बद्ध) मा भौतिकशास्त्रमा बीएससी गरे। पछि उनले मद्रास ल कलेज, चेन्नई (त्यसबेला त्यही विश्वविद्यालयमा आबद्ध) बाट कानूनमा स्नातक गरे। उहाँको प्रेरणा उहाँका काका स्वामी चिद्भावानन्द हुनुहुन्थ्यो।

  • भारत रत्न, भारत का सर्वोच्च नागरिक सम्मान, 1998[]
  • वाई.बी. चव्हाण राष्ट्रिय एकता पुरस्कार[]
  • यू थान्ट शान्ति पुरस्कार, 1996
  • नर्मन बोरलाग पुरस्कार, 1996[]
  • अनुव्रत पुरस्कार, 1988[]
  • भारतीय कृषिमा नयाँ रणनीति
  • मेरो सपनाको भारत
 
भारतको २०१० टिकटमा सुब्रमण्यम

उनको सम्मानमा एक स्मारक सिक्का, भारत सरकारले अगस्त २०१० मा जारी गरेको थियो।[] उनको सम्मानमा २०१० मा एक स्मारक हुलाक टिकट पनि जारी गरिएको थियो।

श्री चिदम्बरम सुब्रमण्यम पुरस्कार - चरित्रमा उत्कृष्टताको लागि भारतीय विद्या भवनहरू द्वारा स्थापित गरिएको छ जुन हरेक वर्ष आफ्ना विद्यार्थीहरूलाई पुरस्कृत गरिन्छ।




  1. १.० १.१ "C. Subramaniam, bio data", Rajbhavan, Maharashra state, India, मूलबाट ७ अप्रिल २०१३-मा सङ्ग्रहित।  वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण ७ अप्रिल २०१३ मिति
  2. .rediff.com/news/1998/feb/18cs.htm "C.Subramaniam सम्मानित भारत रत्न", Rediff, १८ फरवरी १९९८, मूलबाट ३ फेब्रुअरी २०१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २८ अक्टूबर २०११ 
  3. "C सुब्रमण्यम का निधन", अन्तिम पहुँच २८ अक्टोबर २०११  |स्थान= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता); |मिति= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता); |समाचारपत्र= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)
  4. "CS हरित क्रान्तिमा प्रवेश", India, ८ नोभेम्बर २०००, .htm मूलबाट २५ जनवरी २०१३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २८ अक्टूबर २०११  |समाचारपत्र= प्यारामिटर ग्रहण गरेन (सहायता)[स्थायी मृत कडी]
  5. "Yeoman services rendered by Subramaniam to nation recalled", The Hindu (India), २८ अगस्ट २०१०, अन्तिम पहुँच २८ अक्टोबर २०११