६ जुन १७९९ मा रुस को मस्को मा सम्भ्रान्त परिवारमा जन्मेका पुस्किन लाईपुस्किनलाई रुसी साहित्य कासाहित्यका आदिकवि पनि भनिन्छ| साहित्य कासाहित्यका विभिन्न विधा हरु माविधाहरुमा उत्तिकै कलम चलाएका पुस्किन लाईपुस्किनलाई रुस वाहिर भने विशेषत उनको प्रेम गीतहरु (कविता) हरुका कारण चिनिन्छ| त्यस माथि उनको जीवनी पढने जो कोहि पनि उनी संग प्रभावित नभै रहन सक्दैन|३७ वर्ष् को कलिलो उमेर माउमेरमा (१० फेब्रुवरी १८३७) मृत भएका घटना लाईघटनालाई रुसी हरु समान रुप मारुपमा रुसी साहित्य माथि को वज्रपात को रुपवज्रपातको मारुपमा लिन्छन| कवि, नाटककार, उपन्यासकार तथा कथाकार पुस्किनले आधुनिक रुसी साहित्यको जग बसाले । 'इभगेनी आनेगिन', 'जिप्सी', 'क्याप्टेन्स डटर', 'बोरिस गाडुनोभ' 'रुस्लान एन्ड लुदमिला' उनका चर्चित कृति हुन् । सार्है पुस्किन ले आफ्नो छोटो समय मा २९ वटा द्वन्द युद्द लडेका थिए|
उनले शाही परिवारका छोरा-छोरीले मात्रै अध्ययन गर्ने पिटरवर्गको महगो विद्यालय पढे । पछि तत्कालीन जार शासकका परराष्ट्र मन्त्रालयमा जागिरे पनि भए । तर १४ वर्षै उमेरमा समालोचक हरुलाई चकित तुल्याउने गरी कविता लेख्ने यिनी प्रजातन्त्रको पक्षमा होमिए । उनका थुप्रै कविता साइबेरियामा निर्वासित प्रजातन्त्रवादीप्रति र्समपण गरिएको छ । तत्कालीन रुसी निरंकुश सत्ताविरोधी साहित्य लेख्ने क्रान्तिकारी कवि काकविका रुप प्रख्यात उन लाईउनलाई प्रजातन्त्रवादीको आरोपमा साइबेरियोको निर्वासित पनि गरिएको थियो । जार लेजारले त उन लाईउनलाई शाहि दरवार मादरवारमा तल्लो दर्जा को उपाधि दिएर अपमानजनक व्यवहार नै गरेका थिए| ३० वर्षो उमेरमा पुस्किन लेपुस्किनले छोटो परिचय पछि नै गान्छारुभा (Nataliya Nikolaevna Pushkina-Lanskaya) संग मोहित भै विवाह गरे । गान्छारुभा यति सुन्दरी थिइन् कि दरबारका सैन्य अधिकृतहरू उनलाई पाउने षड्यन्त्रमा जुटे । सुन्दरीमाथि जो कोहीले पनि 'द्वन्द्व-युद्ध' मा दाबी गरेर जित्न पाइने जारकालीन त्यो समयमा संवेदनशील पुस्किन पत्नीकै अघिल्तिर 'द्वन्द्व-युद्ध' मा ढले, जतिबेला उनी ३८ वर्षा मात्र थिए र यो उनको २९ अओ 'द्वन्द्व-युद्ध' थियो। पुस्किन ढलेकै स्थानबाट अर्का कवि लेमेन्तोभले व्रि्रोही कविता लेखे । 'कविको मृत्युमा' शिर्षक कविता लेखेबापत उनी पनि निर्वासित भए र २८ वर्षो उमेरमा उनीसमेत सुन्दरी पत्नीकै अघिल्तिर 'द्वन्द्व-युद्ध' मा मारिए ।
मृत्यु को समय मा उनी यति प्रख्यात र लोकप्रिय थिए कि उन को शवयात्रा लाई प्रशासन ले अघोषित रुप मा प्रतिवन्ध लगाई नातेदार र मित्र हरु वाहेक अरु ले सहभागिनै हुन नपाउने गरि व्यवस्था गर्न वाध्य पारियो |
