"लामपुछ्रे तारा" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा नेपालीमा प्रयोग नहुने नुक्त चिन्ह हटाउँदै |
लेख समायोजन पुच्छ्रेतारा बाट |
||
पङ्क्ति १:
{{हिन्दीबाट अनुवादित}}
[[चित्र:Bradfield.JPG|thumb|right|आकाशमा पुच्छ्रेताराको दृश्य]]
[[चित्र:Comet-Hale-Bopp-29-03-1997 hires adj.jpg|thumb| हेल-बप लामपुछ्रे तारा २९ मार्च १९९७मा पेजिन , क्रोएशियामा देखिएको]] ▼
'''लामपुछ्रे तारा''' [[सौर्यमण्डल|सौरमण्डलीय]] निकाय हो जो [[दुङ्गा]], [[धुलो]], [[हिउँ]] र [[ग्यास]]का बनेका भए साना-साना खण्ड हुन्छन्। यो [[ग्रह]]का समान [[सूर्य]]को परिक्रमा गर्दछन्। साना पथ भएका लामपुछ्रे तारा सूर्यको परिक्रमा एक अण्डाकार पथमा लगभग ६देखि २०० वर्षमा पूर्ण गर्दछन् । केही लामपुछ्रे ताराको पथ परबलयाकार हुन्छ र त्यो मात्र एक पल्ट नैं देखिन्छन्। लामा पथ भएका लामपुछ्रे तारा एक परिक्रमा गर्नमा हजारौं वर्ष लगाउँछन्।
कहिलेकाही सफा आकाशमा उज्यालो टाउको भएका कुचो आकारका चहकिला देखिने वस्तुहरु नै लामपुछ्रे तारा हुन। यिनैलाई '''पुच्छ्रेतारा''' वा '''धूमकेतु''' भनिन्छ। यिनीहरू केहि वर्षको अन्तरालमा सूर्यदयभन्दा केहि अघि पूर्वी आकाशमा वा सूर्यास्तपछि पश्चिमी आकाशमा देखिन्छ्न्। पुच्छ्रेताराहरु वास्तवमा ग्यासिय बरफका डल्लाहरु हुन्। यिनीहरूको केन्द्र ठोस बस्तुले बनेको हुन्छ भने चारैतिर बरफ र धुलकण मिश्रित ग्यासिय वायुमण्डल हुन्छ। पुच्छ्रेतारा घुम्दै [[सूर्य]]को नजिक आईपुग्छ । त्यसका सतही बरफहरु बाफमा बदलिन्छ्न्। यसरी बनेको ग्यास र बरफका कणहरु सौर्यबतासले गर्दा उल्टो दिशातिर उडेर जान्छ्न् र पुच्छर बन्छ्न्। अघिकतर लामपुछ्रे तारा [[हिउँ]], [[कार्बन डाईअक्साइड]], [[मीथेन]], [[तिक्ताति|अमोनिया]] तथा अन्य पदार्थ जस्तै सिलिकेट र कार्बनिक मिश्रणका बनेका हुन्छन्।
== धूमकेतुका भाग ==▼
लामपुछ्रे ताराका तीन मुख्य भाग
# नाभि
# कोमा
# पुच्छर
▲जब धूमकेतु सूर्यका नजदीक आउँछ, सौर-विकिरणका प्रभावदेखि नाभिको ग्यासको वास्पीकरण हुन जान्छ। यसबाट कोमाको आकार बढकर करोडों मीलसम्म हुन जान्छ । कोमादेखि निस्कने ग्यास र धुलो अरवहरू मील लामो पुच्छरको आकार ग्रहण गर्न लिन्छ । सौर-हवाका कारण यो पुच्छर सूर्यदेखि उल्टी दिशामा हुन्छ । जस्तै-जस्तै धूमकेतु सूर्यका नजदीक आउँछ, पुच्छरको आकार बढतिन्छ ।
▲=== नाभि ===
[[चित्र:PIA02127.jpg|thumb|टेम्पल १ लामपुछ्रे ताराको नाभि जसको व्यास लगभग ६ किलोमीटर छ]]▼
▲: लामपुछ्रे ताराको नाभिको विस्तार १०० मीटरदेखि लिएर ४० किलोमीटर भन्दा अधिक सम्म मानिन्छ | यो चट्टान , धुलो , हिउँ र जमीं भएको ग्यासहरू जस्तो कि कार्बन मोनोअक्साइड , कार्बन डाईअक्साइड , मीथेन र अमोनियादेखि बनेका हुन्छन् | द्रव्यमान धेरै कम हुनको कारण लामपुछ्रे ताराको नाभि आफ्नो गुरूत्वका अन्तर्गत गोलाकार रूप धारण गर्न पाउँदैन र यसै कारण त्यसका आकार अनियमित हुन्छ |
▲: यी प्राय '' फोहोरी हिउँीली गोली '' जस्तै लोकप्रिय रूपमा वर्णित गरिन्छ | यिनको शुष्क धुलो वा चट्टानी सतहहरूका हालका निरीक्षणहरूबाट थाहा लाग्दछ कि यिनको हिउँ परतका तल लुकेर बसेको रहन्छ | लामपुछ्रे तारामा विभिन्न प्रकारका कार्बनिक यौगिक पनि हुन्छन् | ग्यासको वर्णन पहिला नैं गरिसकिएको छ | यिनमा मिथेनोल , हाइड्रोजन साइनाइड , फोर्मेलडेहाइड , इथेनोल र इथेन जस्तै कार्बनिक यौगिकहरूका साथ साथ शायद लम्बी-श्रृंखलाका हाइड्रोकार्बन र एमिनो अम्ल जस्तै जटिल अणु पनि पाइन्छन् | सन् २००९मा यस कुरा कि पुष्टि भइसकेको छ कि लामपुछ्रे ताराको धुलोमा एमिनो अम्ल ग्लाईसीन पाइएको थियो |
▲: आश्चर्यजनक रूपले लामपुछ्रे ताराको नाभि हाम्रो सौर प्रणालीमा पाइने सबैभन्दा कम परावर्तक निकाय हो | गिओटटो अन्तरिक्ष यानले पाए कि हेली लामपुछ्रे ताराको नाभि आपतित प्रकाशको लगभग चार प्रतिशत भाग परावर्तित गर्दछ तथा डीप स्पेस १ले खोजको कि बोरेली लामपुछ्रे ताराको सतह आपतित प्रकाशको केवल २.४ %देखि ३.० % नैं परावर्तित गर्दछ | यसै प्रकार एस्फाल्ट सात प्रतिशत प्रकाश परावर्तित गर्दछ |
{| class="wikitable"
|-
Line ४० ⟶ २९:
|}
===
[[चित्र:17pHolmes 071104 eder vga.jpg|thumb|सन् २००७मा होम्स लामपुछ्रे तारा ( १७ P / होम्स ) नीली आयन पुच्छर देखिाता भयो]]▼
▲: बाह्य सौरमण्डलमा लामपुछ्रे तारा जमा भयो र धेरै साना आकारको हुन्छ यस कारण पृथ्वीदेखि यसको थाहा लगाउनु धेरै कठिन वा लगभग असम्भव छ | तर जस्तै नैं यो भित्री सौरमण्डलमा प्रवेश गर्दछ सौर विकिरणका कारण लामपुछ्रे ताराको अस्थिर पदार्थ भाप बनेकार धुलोलाई साथ लिएर धाराका रूपमा नाभिदेखि बाहिर निस्कन्छ | धेरै ठूलो मात्रामा निकालने धुलो र ग्यासको यो धारा लामपुछ्रे ताराका चारतर्फ अत्यन्त कमजोर वातावरण बनाउँछ जसलाई कोमा भनिन्छ |
==
धूमकेतुलाई त्यसको भ्रमणकक्षाका आधारमा वर्गीकृत गरिएको
कम द्रव्यमान र अंडाकार कक्षाका कारण लामपुछ्रे तारा कहिले कहिले ठूला ग्रहहरूको तरफ आकर्षित हुन्छन् र यसबाट त्यसको कक्षामा असर
परिक्रमा कक्षामा पडने भएका प्रभावका कारण कहिले कहिले पहिलादेखि खोजे गए धूमकेतु खो
==
वैज्ञानिक पद्धतिका विकासका पहिला लामपुछ्रे ताराहरूका नाम धेरै तरिकाहरूदेखि रखे
२० उनी शताव्दीका शुरुआतदेखि लामपुछ्रे ताराहरूका नाम त्यसको खोजकर्तामादेखि रखे जा रहोस् छ र यो परम्परा आज पनि जारी
ठूलो सङ्ख्यामा धूमकेतुको खोजहरूले नामकरणको प्रक्रियालाई अव्यवहारिक बनाएको
उपसर्ग यस प्रकार
* X/ एक लामपुछ्रे तारा जसको कक्षाको गणना विश्वसनीय छैनलाई दर्शाता छ (
* A/ एक निकाय जसलाई भूलदेखि लामपुछ्रे ताराका रूपमा पहचानिएको परन्तु वास्तवमा त्यो एक क्षुद्रग्रह
उदाहरणका लागि [[हेल-बप धूमकेतु]]को नाम C/१९९५
▲* P/ एक आवर्ती लामपुछ्रे तारा दर्शाउँदछ ( परिक्रमाको अवधि २०० वर्षदेखि कम ) |
▲* C/ एक अनावर्ती लामपुछ्रे तारा दर्शाउँदछ ( पूर्ववर्ती परिभाषाका अनुसार आवर्ती छैन ) |
▲* X/ एक लामपुछ्रे तारा जसको कक्षाको गणना विश्वसनीय छैनलाई दर्शाता छ ( साधारणतया , एतिहासिक लामपुछ्रे तारा ) |
▲* D/ एक आवर्ती लामपुछ्रे तारा जो गाईब भएकोछ , टूट गया छ वा खो गया छलाई दर्शाउँदछ |
▲* A/ एक निकाय जसलाई भूलदेखि लामपुछ्रे ताराका रूपमा पहचानिएको परन्तु वास्तवमा त्यो एक क्षुद्रग्रह छ |
हाम्रो सौरमण्डलमा पाँच पिण्ड छ जो लामपुछ्रे तारा र क्षुद्रग्रह दुइटैमा सूचीबद्ध छ : २०६० चिरोन (९५ P/चिरोन ), ४०१५ विल्सन –हर्रिंगटोन (१०७ P/विल्सन –हर्रिंगटोन), ७९६८ एल्स्ट–पिजार्रो (१३३ P/एल्स्ट –पिजार्रो ), ६०५५८ एचेक्लुस (१७४ P/एचेक्लुस ), र ११८४०१ लिनेअर (१७६ P/लिनेअर )
▲उदाहरणका लागि [[हेल-बप धूमकेतु]]को नाम C/१९९५ O१। छ | यसै प्रकार हेली लामपुछ्रे तारा जो कि सबैभन्दा पहिला आवर्ती लामपुछ्रे ताराका रूपमा पहचानिएको छको नाम १P/१६८२ Q१। छ | केही लामपुछ्रे तारा यस््दछ जसलाई पहिला क्षुद्रग्रहको श्रेणीमा राखिएको र त्यसलाई अजीब नाम दिइएको जस्तो कि P/२००४ EW<sub>३८</sub> |
▲हाम्रो सौरमण्डलमा पाँच पिण्ड छ जो लामपुछ्रे तारा र क्षुद्रग्रह दुइटैमा सूचीबद्ध छ : २०६० चिरोन (९५ P/चिरोन ), ४०१५ विल्सन –हर्रिंगटोन (१०७ P/विल्सन –हर्रिंगटोन), ७९६८ एल्स्ट–पिजार्रो (१३३ P/एल्स्ट –पिजार्रो ), ६०५५८ एचेक्लुस (१७४ P/एचेक्लुस ), र ११८४०१ लिनेअर (१७६ P/लिनेअर )|
== इतिहास ==
पौराणिक मान्यताका अनुसार धूमकेतुको आगमन अपशकुन लाने वाला
== केही
# [[छली लामपुछ्रे तारा]]
# [[शूमाएर-लेवी]]
# [[हेल-बप धूमकेतु]]
==चित्रवाली==
<gallery>
▲
▲
</gallery>
==सन्दर्भ सामग्रीहरू==
{{reflist}}
==
* [http://www.cometography.com/ Cometography.com]
* [http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Comets लामपुछ्रे तारा पृष्ठ] [http://solarsystem.nasa.gov नासाको सौर-मण्डल अन्वेषण]
Line ८६ ⟶ ८२:
* [http://www.cfa.harvard.edu/icq/icq.html लामपुछ्रे तारा सम्बन्घित सूचनाको सोत्र ]
* [http://www.shadowandsubstance.com/ वर्तमान तथा पूर्व लामपुछ्रे ताराको चित्रण]
* European Southern Observatory। (२००३)। "A Brief Hstory of Asteroids." Available online: [http://www.es.org/outreach/info-events/hale-bopp/comet-history-1.html Part I], [http://www.eso.org/outreach/info-events/hale-bopp/comet-history-2.html Part II]
==यो पनि हेर्नुहोस्==
{{सौर्यमण्डल}}
{{Commonscat|Comets}}
[[श्रेणी:
[[श्रेणी:
[[श्रेणी:सौर्यमण्डल]]
|