"भारतको विभाजन" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

[[File:Brit IndianEmpireReligions3.jpg|thumb|280px|धार्मिकधर्मका आधारमा '''भारतको विभाजन''' भएको थियो, जस्तो कि योसन् १९०९ को नक्शामा देखाइएको छ।नक्सा]]

[[ब्रिटिस भारतका रियासत र प्रदेशहरू|ब्रिटिस भारत]]को विभाजन (हिन्दी:उर्दू हिन्दुस्तान का बटवारा(देवनागरी), تقسیم ہند (नास्तालिक)) धार्मिक आधारमा गरिएको ब्रिटिस भारतको विभाजन थियो। यस विभाजनले गर्दा दुई नयानयाँ स्वतन्त्र देशहरूको जन्म भएको थियो [[पाकिस्तान स्वराज्य]] (जुन पछि गयेरगएर [[इस्लामी गणराज्य पाकिस्तान]] र [[बङ्गलादेश|जनताको गणराज्य बंड्गलादेशबड्गलादेश]]मा विभाजित भयोभएको थियो) र [[भारत सङ्घ]] (पछि गयेरगएर [[भारत गणराज्य]])। जन्म भएको थियो। [[भारतीय स्वतन्त्रता धारा १९४७]] ले १५ अगस्तअगस्ट १९४७ लाई विभाजनको दिनको रूपमा तोकेको थियो। यद्यपि पाकिस्तान एक दिन पहिला १४ अगस्तको दिन अस्तित्वमा आयो।आएको थियो।

भारतीय स्वतन्त्रता धारा १९४७ द्वारा ब्रिटिस भारतको विभाजनको प्रस्ताव अगाडि सारिएको थियो भने यस प्रस्ताव अनुसार भारतबाट ब्रिटिशहरूकोब्रिटिसहरूको साम्राज्यको अन्त हुनु थियो। ब्रिटिशब्रिटिस शासनको अन्तअन्त्य र दुई देशको निर्माणले गर्दा [[हिन्दू धर्म|हिन्दु]] र [[मुसलमान]]को बिच हिंसा उत्पन्न भयो।भएको थियो। यस हिंसामा लगभग १२.५ करोड जनताहरू घरघरबारविहीन विहीन भए रहुँदै आफ्नो देश छोडेडछाडेर एक-अर्काको देशमा स्थापित हुन बाध्य भएभएका र यसै अनुपातमा जिवन-हानी पनि भयो।थिए। जिवन-हानीको संख्यासङ्ख्या अविश्वासनिय थियो जुन लाखौलाखौँ-करोडमाकरोडौँमा थियो। (सन् १९४७ को बेला भारत र पाकिस्तानको सिमा पार गरेर एक अर्काको देशमा जानेहरूको अनुमान संख्यासङ्ख्या लगभग १२ करोड थियो)।थियो। हिंसात्मक विभाजनले गर्दा दुई देशको सम्बन्ध ननराम्रोसँग राम्रोबिग्रिन गरीथालेको बिग्रयोथियो रभने त्यहि कारणले गर्दा भारत र पाकिस्तानको सम्बन्धमा आज पनि खटास छ।

यस विभाजनमा [[बड्गाल]]को भौगोलिक विभाजन भयेकोभएको थियो। बङ्गाललाई दुई हिस्सामा विभाजित गरेर पुर्वको बड्गाल पाकिस्तान स्वराज्यलाई दिइयेकोदिइएको थियो (सन् १९५६ देखि पुर्व[[पूर्व पाकिस्तान]])। पश्चिमको बड्गाल भारतको हिस्साएक बन्यो,भाग बनेको थियो। यसै गरी [[पञ्जाब (स्पष्टता)|पञ्जाब]]लाई पनि दुई भागमा विभाजित गरेर पश्चिम पञ्जाब पाकिस्तनलाई दिइयो र पुर्वी पञ्जाव भारतको हिस्सा बन्यो।बनेको थियो। पछि पाकिस्तानले पश्चिम पञ्जाबलाई दुई हिस्सामा विभाजित गरेर [[पाकिस्तानी पञ्जाब]] र [[इस्लामाबाद]] राजधानी बनायो।बनाइएको थियो। भारतले पुर्व पञ्जाबलाई तीन हिस्सामा विभाजित गरेर [[भारतीय पञ्जाब]], [[हरियाणा]] र [[हिमाञ्चल प्रदेश|हिमाचल प्रदेश]] वनायो।बनेको थियो। यस विभाजनमा ब्रिटिस भारतको सम्पतिको पनि विभाजन भएको थियो। [[भारतीय नगर सेवा]], [[भारतीय सेना]], [[भारतीय रेल्वे]] र सबै केन्द्रिय सम्पतिको विभाजन गरियेकोगरिएको थियो।

दुई स्वशासित देशहरू भारत र पाकिस्तान १४ – १५ अगस्त १९४७ को मध्यरातको अन्तरालपछि अस्तित्वमा आयो।आएको नयाथियो। नयाँ देशको शक्ति स्थान्तरण भएपछि पाकिस्तानले कराँचीमा[[कराची]]मा शक्ति स्थापन समारोह दिवस एक दिन पहिला १४ अगस्तको दिन मनायो ताकि अन्तिम ब्रिटिशब्रिटिस भाइसरय (Viceroy), बर्माको लर्ड माउन्टबेटन दुबै ठाँउ कराँचीकराची र दिल्लीमा उपस्थित हुन सकुन। अतः पाकिस्तानको स्वतन्त्रता दिवस १४ अगस्तकोअगस्टको दिन र भारतको १५ अगस्तकोअगस्टको दिन मनाईन्छ।मनाइन्छ।

अखिल भारतीय मुस्लिम लिगको स्थापना ढाकामा सन् १९०६ मा मुसलमानहरूद्वारा भएको थियो भने उनीहरूलाई हिन्दू बहुल [[भारतीय राष्ट्रिय काङ्ग्रेस]] माथि आशंका थियो। उनीहरूले शिकायत गरे कि मुस्लिमहरूलाई त्यतिनै अधिकार छैन जति कि हिन्दू सदस्यहरूलाई छ। धेरै प्रकारका प्रस्तावहरू अनेक पल्ट प्रस्तुत गरियो। उन्हीहरूमा सब भन्दा पहिला अलग राज्यको माँग गर्ने लेखक र तत्ववेत्ता थिए अलामा इकबाल, जसले आफ्नो नेतृत्वमा १९३० मा एक सङ्घ तैयार पारे मुस्लिम सङ्घ, जसमा उनले हिन्दुहरू भयेको उपमहाद्वीपमा मुस्लिमहरूको एउटा छुट्टै राष्ट्र हुनु आवश्यक छ भनेर एउटा प्रस्ताव राखे। इकबालले भने अनुसार, उनको दृष्टिमा आउने भविष्यमा यस खालको अलगाव हुनेनै छ। सन् १९३५ मा सिंध सभाले एउटा प्रस्ताव पारित गर्यो जसमा एउटा छुट्टै राष्ट्रको माँग थियो। इकबाल, जौहर र अन्यले मिलेर मस्यौदा तयार पार्न धेरै मेहनत गरे, [[मोहम्मद अलि जिन्ना]] जुन पहिले हिन्दु-मुस्लिम एकताको लागि काम गर्थे अब एक नया राष्ट्रको निर्माणको लागि आन्दोलनको नेतृत्व गर्न थाले। १९३० देखी, जिन्नाहले भारतीय संघमा अल्पसंख्यक सामुदायको निराशालाई भाग्यमा बदल्नको लागि मुख्य राजनीतिक पार्टी जस्तै कि कड्ग्रेस, कड्ग्रेसमा उ पहिले सदस्य हुने गर्थे,सँग वार्ता गर्न थाले। तर कड्ग्रेस मुस्लिम प्रति चासो राख्दैन्। १९३२ को साम्प्रदायिक पुरस्कारले भारतीय प्रोभिन्समा मुस्लिमहरूको स्थितिलाई अलिक बलियो बनायो र यस परिवर्तनबाट जिन्नाहको नेतृत्वमा मुस्लिम लिगको जन्म भयो। यद्यपि यस लिगले १९३७ को प्रोभिन्सीय चुनावमा राम्रो स्थिति देखाउन सकेन, यस चुनावमा त्यति बेलाको रुढिवाद र क्षेत्रिय शक्तिको प्रदर्शन मात्र देख्न पाईयो।

Image:British_Indian_Empire_1909_Imperial_Gazetteer_of_India.jpg|सन् १९०९ मा ब्रिटिस भारतका प्रोभिन्सप्रदेश र प्रिन्सली राज्यहरू

Image:HinduMuslim percent 1909.jpg|सन् |१९०९, ब्रिटिस भारतमा हिन्दुहरूकोमुसलमानहरूको प्रतिशत.

Image:MuslimSikhs percentbuddhists 1909jains percent1909.jpg|सन् १९०९, मा ब्रिटिस भारतमाभारतको सिख, बौद्ध र जैनको मुस्लिमहरूकोधर्मको प्रतिशत