धातुबाट बनेका सिक्का वा रूपियाँ पैसालाई मात्र मुद्रा भन्ने चलन छ ।

मुद्रालाई (अंग्रेजीमा: Money) भनिन्छ । मनी Money शब्द लेटिन भाषाको मोनेटा Moneta शब्दबाट बनेको हो । रोममा स्वर्गकी देवीलाई मोनेटा Moneta भनिन्छ । सबभन्दा पहिले सिक्का मोनेटा देवीको मन्दिरमा बनाइएकाले मुद्रालाई मोनेटा भनियो र पछि मनी भन्न थालियो

  • मुद्रा त्यस्तो बस्तु अथवा लिखत हो जसलाई बिनिमयको माध्यमको रूपमा प्रयोग गरिन्छ र बस्तु तथा सेवाको भुक्तानी तथा ऋण मोचनको लागि सामाजिक तथा कानुनी रूपले स्वीकार गरिन्छ।
  • हातको औला हरूबाट शास्त्रिय पद्धति अनुरूप बनाईने आकृति लाई मुद्रा भनिन्छ| हरेक औँलाको तीन भाग हुन्छ, शीर्ष, मध्य र मूलका। एउटा औलाको एउटा भागले अर्को औलाको अर्को भागलाई छुदा बन्ने आकृति लाई नै मुद्रा भनिन्छ र मुद्रा चिकित्साको जग नै यही हो। ६९ मुद्रा लाई देहायको ६ प्रकारमा बिभाजन गरिने गरिन्छ|

१.तत्त्व मुद्रा,

२.प्राणिक मुद्रा,

३.रोग विशेष मुद्रा,

४.चिकित्सा मुद्रा,

५.व्यक्तित्व विकाससम्बन्धी मुद्रा र

६. आध्यात्मिक मुद्रा


यहाँ मुद्रालाई आसन अथवा भावना भनि परिभाषित गरिएको छ| मुद्राको अर्को अर्थ रुपैया वा पैसा हो| जसलाई यहाँ छुटाईएको छ| मुद्रा भनेको विनिमयको साधन हो| जसको एउटा मूल्य अथवा महत्त्व रहन्छ|