विशाल मात्रामा मानकीकृत उत्पादनहरूको निर्माणलाई बृहत उत्पादन/ विशालोत्पादन ( अङ्ग्रेजी: Mass production) भनिन्छ । सन्‌ १९२० को दशकमा वृहत् उत्पादनको अभ्यास अमेरिकाको प्रमुख विशेषताहरू मध्ये एक थियो।

सन् १९४४ मा बेल्ल वायुयान कर्पोरेशनको असेम्बली प्लान्ट

वृहत् उत्पादनको विशेषताहरू

सम्पादन गर्नुहोस्
  • वस्तुहरू ठूलो मात्रामा वा ठूलो संख्यामा उत्पादन हुन्छन्।
  • प्रति इकाई वस्तुको मूल्य कम हुन्छ।
  • अधिक मात्रामा पूँजी (संयन्त्र तथा मेसिन)को आवश्यकता हुन्छ ।
  • कार्य गर्ने हरू अत्यन्त संगठिक रूपमा कार्य गर्छन् (प्रायः असेम्बली लाइन को रूपमा ।
  • श्रम विभाजन

सामाजिक आर्थिक प्रभाव

सम्पादन गर्नुहोस्

बृहत उत्पादनले उत्पादकत्वमा सुधार ल्यायो, जुन आर्थिक वृद्धि र हप्तामा काम गर्ने घण्टाको गिरावटको लागि योगदान पुर्‍याउने कारक थियो, साथै यातायात पूर्वाधार (नहर, रेलमार्ग र राजमार्ग) र कृषि यान्त्रीकरणमा योगदान पुर्‍याउने कारकहरू पनि थिए। यी कारकहरूले १९ औं शताब्दीको सुरुमा ७० घण्टाबाट घटेर शताब्दीको अन्त्यमा ६० घण्टा, त्यसपछि २० औं शताब्दीको सुरुमा ५० घण्टा र अन्ततः १९३० को दशकको मध्यमा ४० घण्टामा झरेको थियो।

१९ औं शताब्दीको अन्त्यतिर युरोपेली शिल्प प्रणाली प्रयोग गर्दा सिलाई मेसिन र जनावरबाट चल्ने मेकानिकल हार्वेस्टर जस्ता उत्पादनहरूको माग पूरा गर्न गाह्रो थियो।[] १९२० को दशकको अन्त्यसम्ममा पहिले धेरै दुर्लभ वस्तुहरू राम्रो आपूर्तिमा थिए। एक अर्थशास्त्रीले तर्क गरेका छन् कि यसले "अति उत्पादन" गठन गर्‍यो र महामन्दीको समयमा उच्च बेरोजगारीमा योगदान पुर्‍यायो।[] सेको नियम्ले सामान्य अति उत्पादनको सम्भावनालाई अस्वीकार गर्दछ र यस कारणले गर्दा शास्त्रीय अर्थशास्त्रीहरूले महामन्दीमा यसको कुनै भूमिका थियो भनेर अस्वीकार गर्छन्।

बृहत उत्पादनले धेरै प्रयोग हुने सामानहरूको एकाइ लागत घटाएर उपभोक्तावादको विकासलाई सहयोग पुर्यायो ।

यो पनि हेर्नुहोस्

सम्पादन गर्नुहोस्
  1. Hounshell, David A. (१९८४), From the American System to Mass Production, 1800–1932: The Development of Manufacturing Technology in the United States, Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press, आइएसबिएन 978-0-8018-2975-8, ओसिएलसी 1104810110 
  2. Beaudreau, Bernard C. (१९९६), Mass Production, the Stock Market Crash and the Great Depression: The Macroeconomics of Electrification, New York / Lincoln / Shanghai: Authors Choice Press।