पञ्चचामर छन्द

यस छन्दमा कुल १६ अक्षर हुन्छन् । यसको उत्पत्ति रावण द्वारा भएको हो । प्रसिद्ध धार्मिक स्तुति शिव ताण्डव रावणद्वारा यही छन्दमा रचिएको थियो ।

वर्णन

यस छन्दमा ८- र १६ अक्षरमा विश्राम लिइन्छ । यसको गण यसप्रकार रहेको छ ।

गण

ज ISI

र SIS

ज ISI

र SIS

ज ISI

S (गुरु)

उदाहरण:

रमाइलो छ यो धरा छ माथ नीर सुन्दरा

मलीन स्वरले सँधै फलाक्छु वीर वन्धना

गरेर चीर कामना म चढ्छु भीर कन्दरा

कथा म रच्छु देशको अमीट छाप झैँ सदा

-कवि जमीन राई

उदाहरण २

बढेछ जाँघ पाखुरा, भएछु बाघझैँ अब
समेट्न सक्छु टाकुरा, बनेछु घामझैँ अब।
नदी  बगेछ  उर्लदै, भने नि  हार  मान्दिनँ
युवा हुँ राष्ट्रको धरा, कुभाव बात जान्दिनँ।।

समाइ स्वार्थका जरा, टिपेर फाल्छु जोशले
बुझेर त्यागको कथा, मिलेर हिँड्छु होसले।
म  मूल देशको  बनी, गला-गला भिजाउँछु
म देशभक्तिको कला, नशा नशा फिँजाउँछु।।


बिकेर  स्वर्ण रासमा, म देशद्रोहमा फसे
सकिन्छ आस देशको, म कर्मभूमिमा झुके।
म फुल्छु बागमा सधैँ, सुगन्ध देशको लिई
डटेर लड्छु कर्ममा, म कर्मयोगझैँ बनी।

सहेर कष्ट दासता, झुकेर बस्न सक्दिनँ
म वीर देशको युवा, सडेर गिर्न सक्दिनँ।
बनेर चन्द्र देशको, म  बल्छु रातमा यहाँ
लिएर खड्ग हातमा, म हिँड्छु साथमा यहाँ। 

म देशको कुना-कुना, पुगेर प्रीति छर्दछु
कुकार्य  देशमा  भए, उठेर ढाल बन्दछु।
म काँध हाल्छु देश यो, गलेर लड्न दिन्नँ है
म ज्यान त्याग्छु देशमा, मरेर जान दिन्नँ है।                   

-सुजन घिमिरे

उदाहरण ३

बनी मनुष्य यो जुनी यही छ काम भन्दछु,

अरू जता र जे गरून्, म राम राम भन्दछु !

यदकदा म सुन्छु लौ हुँदैछ कीर्तनै अरे,

जपेर राघवेन्द्रको सुनाम कीर्ति शानले !

भए कतै सुभक्त ती सलाम आम भन्दछु,  

अरू जता र जे गरून्, म राम राम भन्दछु !

सदैव फुङ्ग मन् गरी अनेक गीत गाउँछौ,

त्यसै कता र के भनी तिमी धमास लाउँछौ !

म ता अलग्ग पन्थको छु है तमाम भन्दछु,  

अरू जता र जे गरून्, म राम राम भन्दछु !

बुझे छ सिर्जना तथा अथाह बात अन्तुमा,

यसै छ दिव्य-शक्ति लौ समस्त जीव तन्तुमा !

सपाट जिन्दगी, सखे, म देव-धाम भन्दछु,

अरू जता र जे गरून्, म राम राम भन्दछु !

       -नारायण नेपाल