नेपाली कागज
नेपाली कागज नेपालको रैथाने जङ्गली शिल्प, हस्तनिर्मित कलाकारी स्वदेशी कागज हो।
अवलोकन
सम्पादन गर्नुहोस्नेपाली हस्तनिर्मित लोकता कागज मुख्यतया 'लोकता'को दुई प्रजातिहरूबाट बनाइएको उच्च उचाइमा हुने 'बलुवा' र 'कागत पाते' नामक सदाबहार झाडीहरूको रेशेदार भित्री छालबाट बनाइने गरिन्छ जसलाई सामूहिक र स्थानीय भाषामा लोकता झाडी भनेर चिनिन्छ।
लोकता झाडीहरूको बीचमा नेपालको हिमालय वनको दक्षिणी ढलानमा खुला समूह वा उपनिवेशहरूमा फैलिएका छन्।
ऐतिहासिक रूपमा लोकता वनस्पति प्रयोग गरेर बनाइने नेपाली कागजको हस्तशिल्प नेपालको ग्रामीण क्षेत्र मुख्यतया बागलुङ जिल्लामा भएको थियो। आज नेपालका २२ जिल्लामा कच्चा लोकताको नेपाली कागज उत्पादन हुने गरेको भए पनि पूर्ण तयार नेपाली कागज काठमाडौं उपत्यका र जनकपुरमा मात्र उत्पादन हुने गरेको छ।
नेपाली कागज बनाउने इतिहास
सम्पादन गर्नुहोस्सबैभन्दा पुरानो जीवित नेपाली कागज र कागजात पवित्र बौद्ध ग्रन्थ, कर्ण्य बुह सूत्रको रूपमा काठमाडौँको नेपालको राष्ट्रिय अभिलेखालयमा देखा पर्दछ। कर्ण्य बुह सूत्र लिच्छवी लिपिमा लेखिएको थियो र लोकता कागजमा छापिएको ब्लक र १,००० देखि १,९०० वर्ष पुरानो अनुमान गरिएको छ।
कागज बनाउने प्रक्रिया
सम्पादन गर्नुहोस्नेपाली कागज वनमा आधारित उद्योग हो। यसले परम्परागत कागज निर्माता र ब्लक छाप्नेहरूको सीप र अन्तिम उत्पादनको लागि लोकताको बोक्राको तयारी आपूर्तिमा निर्भर गर्दछ।[१] लोकता कागज उत्पादन र बजारीकरणका मुख्य चार चरणहरू छन्: १) लोकताको बोक्रा उत्पादन गर्ने २) कागजको रेसा प्रशोधन गर्ने ३) तयार कागजबाट शिल्प उत्पादनहरू उत्पादन गर्ने ४) अन्तिम उत्पादनहरूको बजारीकरण।
चित्र दीर्घा
सम्पादन गर्नुहोस्-
नेपाली कागज प्रयोग गरेर बनाइएको एक सामान्य नेपाली रेस्टुरेन्टको मेनु। नेपाली रेस्टुरेन्टहरूले आफ्नो रेस्टुरेन्टको मेनुमा यो पेपर प्रयोग गर्ने चलन छ। -
लोकता पेपर निर्माण, काठमाडौं
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ "All About Lokta Paper", Lokta Shop (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०२०-०२-१४। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०२०-०२-१४ मिति