धरहरा

धरहरा नेपालको राजधानी काठमाडौँको सुन्धारामा अवस्थित ९ तल्ले स्तम्भ आकारको भवन हो। वि.सं. १९९० भन्दा पहिला यसमा ११ तल्ला थियो यसको बार्दली नवौ तलमा रहेको थियो तर १९९० माघ २ मा आएको महाभुकम्पको कारणले बार्दली भन्दा माथिको १०-११ तला भत्किएको थियो र ९ तल्लाको रहेको थियो। पुनः २०७२ वैशाख १२ गते आएको ७.८ रेक्टरको महाभूकम्पले यो पूर्णरूपले नष्ट भै इतिहास बन्न गयो। धरहराको निर्माण वि.सं. १८८२ सालमा तत्कालिन प्रधानमन्त्री भीमसेन थापाले निर्माण गर्न लगाएका थिए। उनले यसको निर्माण महारानी त्रिपुरासुन्दरीदेवीको सम्झना स्वरूप गर्न लगाएका थिए। भीमसेन थापा प्रधानमन्त्री भएको बेलामा निर्माण गरिएकोले धरहरालाई भीमसेन स्तम्भ पनि भनिन्छ। सामाजिक तथा प्रशासनिक सूचना र जानकारी दिन तथा भेला गराउन पहिले धरहराको टुप्पोबाट बिगुल बजाउने गरिन्थ्यो। बिगुल बजेको सुनेपछि जङ्गी निजामती कर्मचारीहरू कोतमा वा टुँडिखेलमा जम्मा हुनु अनिवार्य थियो।

धरहरा
वि.सं. १९९० भन्दा पहिलाको धरहरा
सामान्य विवरण
स्थान	काठमाडौँ, नेपाल

धरहरा अथवा भीमसेन स्तम्भ

भूकम्प भन्दा अगाडि यस्तो थियो धरहरा

भूकम्प पछि ध्वस्त भएको धरहरा

इतिहास

धरहराको निर्माण वि.सं. १८८२ सालमा तत्कालिन प्रधानमन्त्री भीमसेन थापाले महारानी त्रिपुरासुन्दरीदेवीको सम्झना स्वरूप निर्माण गर्न लगाएका थिए। त्यस समयमा यसको उचाइ ११ तल्ला थियो। ९० सालको भूकम्पले धरहरा पनि भत्किएको थियो। दुई वर्षपछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री जुद्ध शमशेर जंगबहादुर राणाले साबिक बमोजिम नौ तल्ला नै कायम गरी पुनः निर्माण गरेका थिए पुनः विसं २०७२ को महाभूकम्पले यो पूर्ण नष्ट भयो।

धरहराको बनावट

हाल रहेको धरहराको सातौँ तल्लामा बार्दली थियो। धरहराको उचाइ ६१.८८ मिटर (२०३ फिट) थियो। धरहरा भित्र २१३ सिँढी र बाहिर २५ सिँढी थिए। धरहराको १८८ सिँढी उक्लिएपछि बार्दली आउँथ्यो बार्दलीबाट काठमाडौँ उपत्यकाको अधिकांश भाग सजिलैसँग देखिन्थ्यो। धरहराको सबैभन्दा माथिल्लो तलामा शिवलिङ्ग थियो। टुप्पोमा गजुर रहेको ऐतिहासिक स्मारक धरहरा धार्मिक तथा पर्यटकीय दृष्टिले समेत महत्त्वपूर्ण रहेको थियो। धरहराको निर्माण मुगलशैलीमा गरिएको थियो भने वरिपरिको पर्खाल पनि सोहि शैलीमा निर्माण गरिएको छ। धरहराको निर्माण ईटा र बज्र (सुर्की, चून, मास र चाकुको मिश्रण)बाट भएको थियो।

धरहरा पुनःनिर्माण सम्पन्न

पुनर्निर्माण पश्चातको धरहरा

प्रधानमन्त्रि खड्ग प्रसाद शर्मा ओलिद्वारा वि.स. २०७८ वैशाख ११ गते पुनःनिर्मित धरहराको उद्घाटन गर्नुभएको छ। कुल ३ अर्व ४८ करोडको लागतमा राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरणले धरहराको पुनःनिर्माण सम्पन्न गरेको हो। उद्घाटन हुनुको बाबजुत २०८० सम्म पनि सर्ब साधरण जानको लागि यो स्तम्भ तयार भैसकेको छैन । यसरी जानै नमील्ने संरचनाको बर्षाै अगाडी भएको अाैचीत्यहीन उद्घाटनमाथि जनताबाट प्रश्न उठ्ने गरेको छ ।

चित्र दिर्घा

• 
  सन् २०१५ को भूकम्प पछि ध्वस्त भएको धरहरा
• 
  भूकम्प पछि ध्वस्त भएको धरहरा
• 
  भूकम्प पछि ध्वस्त भएको धरहरा
• 
  बि. सं. २०७२ सालमा ध्वस्त भए पछिको धरहरा
• 
  प्रधानमन्त्री खड्क प्रसाद शर्मा ओली पुस १२, २०७५ मा धरहरा पुनर्निर्माणको शिलान्यास गर्दै
• 
  धरहरा पुनर्निर्माणको शिलान्यास, सुन्धारा, काठमाडौँ
• 
  धरहरा पुनर्निर्माणको शिलान्यास, सुन्धारा, काठमाडौँ

बाह् कडीहरू

• कहिले बन्छ धरहरा ?- १२खरी अनलाइन

• धरहरा पुनःनिर्माण सम्पन्न - लाेक सेवा तयारी