देश (राग)

देश राग भारतीय शास्त्रीय सङ्गीतको एक राग हो।यो राग खमाज ठाटदेखि निस्कन्छ। यो रागलाई अबेला राति गाइने गरिन्छ।यो एक चञ्चल प्रकृतिको राग मानिएको छ। यसमा धेरै छोटो ख्याल र ठुमरी गाइन्छ। आरोहमा शुद्ध 'नि' र अवरोहमा कोमल 'नि'को प्रयोग गरिन्छ। आरोहमा 'ग' र 'ध' स्वर वर्जित भएता पनि यदाकदा रागको सुन्दरताको लागि 'ग' अथवा 'ध'को प्रयोग मन्द र द्रुत स्वरहरूको रूपमा गरिएको पाइन्छ।

देश

ठाट	खमाज
प्रकार	औदभ-सम्पूर्ण
समय	अबेला राति, १२–३ बजे
आरोहण	नि सा रे, म प नि, सा
अवरोहण	सा नि ध, प ध म ग रे, प म ग, रे ग नि सा
पकड	रे, म प नि, सा रे नि ध प, म ग रे
वादी	रे
सम्वादी	प

विशेषता

• थाट- खमाज
• जाति- औडव-सम्पूर्ण
• आरोहमा गन्धार तथा धैवत स्वर वर्ज्य र अवरोहमा सातै स्वरको 'का' प्रयोग हुन्छ।
• वादी स्वर- 'रे' तथा संवादी स्वर-'प'
• गायन समय: रात्रिको दोस्रो प्रहर।
• आरोह- नि सा रे, म प नि, सा
• अवरोह- सा नि ध, प ध म ग रे, प म ग, रे ग नि सा
• पकड- रे, म प नि, सा रे नि ध प, म ग रे