क्रम-विकास

जीवहरूमा वातावरण र परिस्थितिहरू अनुसार अथवा अनुकूल कार्य गर्नु क्रमिक परिवर्तन तथा यसको फलस्वरूप नयाँ जातिका जीवहरूको उत्पत्तिलाई क्रम-विकास अथवा उद्विकास भनिन्छ जसलाई अङ्ग्रेजीमा Evolution भनिन्छ। क्रम-विकास एक मन्द एवं गतिशील प्रक्रिया हो जसको फलस्वरूप आदि युगका सरल रचना भएका जीवहरूदेखि अधिक विकसित जटिल रचना भएका नयाँ जीवहरूको उत्पत्ति हुन्छ। जीव विज्ञानमा क्रम-विकास कुनै जीवको संख्याको एक पीढीदेखि दोस्रो पीढीसम्ममा जीनमा आएको परिवर्तन हो। तर कुनै एक पीढीमा देखिएको यो परिवर्तन धेरै सानो हुन्छ। प्रत्येक पीढीमा यो परिवर्तन सञ्चित हुनसक्छ र समयको साथमा त्यस जीवको संख्यामा धेरै परिवर्तन ल्याउन सक्छ। यो प्रक्रिया नयाँ प्रजातिहरूको उद्भव मा परिणित हुनसक्छ। विशेषगरी, विभिन्न प्रजातिहरूको बीचको समानता यस कुराको द्योतक हुन्छ ककि सबै ज्ञात प्रजातिहरू एउटै सामान्य पूर्वज (अथवा पुश्तैनी जीन पूल)का वंशज हुन् र क्रमिक विकासको प्रक्रियाले यिनलाई विभिन्न प्रजातिहरूमा विकसित गरेको हो।

आनुवांशिकताको आधार डीएनए, जसमा परिवर्तन हुँदा नयाँ जातिहरू उत्पन्न हुन्छन्।

क्रमविकासका सिद्धान्तहरु

1. अवशेषबाट प्राप्त प्रमाण
2. तुलनात्मक शरीर रचनाबाट प्राप्त प्रमाण
3. भ्रूणसम्बन्धी प्रमाण
4. अवशेषाङ्गबाट प्राप्त प्रमाण
5. भौगोलिक वितरणबाट प्राप्त प्रमाण
6. दुई वर्गबिचका जनावरबाट प्राप्त प्रमाण

यी पनि हेर्नुहोस्

• चार्ल्स डार्विन
• लामार्क
• लैमार्कवाद अथवा लैमार्कको विकासवाद
• उत्परिवर्तन

बाहिरबाट

• डार्विनको विकासवादको प्रासंगिकता (डी डब्ल्यू वर्ड)
• विकसित हुँदै विकासवाद
• कस्ता थिए पृथ्वीका प्रारंभिक जीवधारी? वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०१०-०९-२५ मिति ललित किशोर पांडेय