स्तूप
स्तूप (तिब्बती: མཆོད་རྟེན།), बौद्धहरूले बुद्ध र बौद्ध महासिद्ध गुरुहरूका अवशिष्ट चिन्ह राख्नका लागि बनाउने स्मारक अथवा ढुंङ्गा, माटो, इँट आदिले बनाएको चैत्यहरूलाई स्तूप भनिन्छ। काठमाण्डौ उपत्यकामा रहेको स्वयम्भूनाथ र बौद्धनाथ स्तूपहरू बौद्ध धर्मालम्बीहरूले बनाएको प्रख्यात स्तूपको उदाहरण हुन्।
|
स्तूपको अनुवादहरू | |
|---|---|
| पाली: | thūpa, cetiya |
| संस्कृत: | स्तूप |
| चिनियाँ: | 窣堵坡 (pinyin: Sūdǔpō) |
| जापानी: | 舎利塔 (rōmaji: Sharitō) |
| कोरियन: | 솔도파 (RR: Soldopha) |
| मंगोलियन: | Суварга |
| सिंहाल: | දාගැබ් (dagoba) |
| तिब्बती: | མཆོད་རྟེན། (mchod rten) |
| थाई: | สถูป , เจดีย์ (ISO 11940:[१] s̄t̄hūp, cedīy̒) |
| भियतनामी: | Phù đồ |
| बौद्ध धर्मको शब्दावली | |
स्तूपको प्रकारहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- शारीरिक स्तूप: शरीर धातु (अस्थि, केश, नङ, दाँत) राखेर बनाइएको स्तूपलाई शारीरिक स्तूप भनिन्छ।
- परिभोग स्तूप: बुद्धले जीवनमा प्रयोग गरेका वस्तु (पिन्डपात्र, छत्र, चिवर, बोधिमन्ड) राखेर बनाइएको स्तूपलाई 'परिभोग स्तूप' भनिन्छ।
- घटना वा उद्देशिक स्तूप: बुद्धको जीवनकालमा केही न केही महत्त्वपूर्ण घटना भएको स्थानमा बनाइएको स्तूपलाई 'घटना वा उद्देशिक स्तूप' भनिन्छ।
- धर्म स्तूप वा पूजा गर्न योग्य स्तूप: धर्म स्तूप वा पूजापरक स्तूप भन्नाले बुद्धको अनुपस्थितिमा बुद्धलाई स्मरण गरी पुज्ने स्तूपलाई भनिन्छ। स्ारनाथको धम्मेक स्तूप पूजापरक स्तूप हो। स्तूपमा प्राणप्रतिस्थापन गरिन्छ।
तथागतको आठ महास्तूपहरू
सम्पादन गर्नुहोस्
- पद्मराशिस्तूप
- बोधिप्रप्तिस्तूप
- बहुद्वारस्तूप
- महाप्रातिहार्यस्तूप
- देवलोकावतरणस्तूप
- पुनर्मेलस्तूप
- विजयस्तूप
- निर्वाणस्तूप