स्कन्दगुप्त भारतका गुप्त सम्राट थिए।[२] उनको भिटारी स्तम्भको शिलालेखले सुझाव दिन्छ कि उनले विद्रोही वा विदेशी आक्रमणकारी हुन सक्ने आफ्ना शत्रुहरूलाई परास्त गरेर गुप्त शक्तिलाई पुनर्स्थापित गरेका थिए। उनले आफ्नो विरासतमा प्राप्त क्षेत्रको नियन्त्रण कायम राखेको देखिन्छ, र सामान्यतया महान गुप्त सम्राटहरूको अन्तिम मानिन्छ। गुप्ता पछिको वंशावली अस्पष्ट छ, तर उनको उत्तराधिकारी पुरुगुप्तले गरेका थिए, जो उनको कान्छो सौतेनी भाइ भएको देखिन्छ।

स्कन्दगुप्त
आठौं गुप्त सम्राट
शासनकाल४५५ - ४६७ ई
पूर्वाधिकारीकुमारगुप्त प्रथम
उत्तराधिकारीपुरुगुप्त
वंशगुप्त वंश
बाबुकुमारगुप्त प्रथम
धर्महिन्दु धर्म[१]

शासन सम्पादन गर्नुहोस्

स्कन्दगुप्त गुप्त सम्राट कुमारगुप्त प्रथमका छोरा थिए। उनकी आमा कनिष्ठ रानी वा कुमारगुप्तकी उपपत्नी हुन सक्छन्। यो सिद्धान्त यस तथ्यमा आधारित छ कि स्कन्दगपुताको शिलालेखमा उनको बुबाको नाम उल्लेख छ तर आमाको होइन।[३] उनकी आमा तल्लो जातको शूद्र हुन सक्छिन्।[४]

स्कन्दगुप्तलाई सम्भवतः पुरगुप्तले उत्तराधिकारी बनाएका थिए, जो उनको सौतेनी भाइ जस्तो देखिन्छ।[५] पुरुगुप्त कुमारगुप्त प्रथम का उनको प्रमुख रानीबाट छोरा थिए, र त्यसैले, उनको वैध उत्तराधिकारी हुनुपर्छ।[५] यो सम्भव छ कि कुमारगुप्त प्रथमको मृत्युको समयमा उनी नाबालिग थिए, जसका कारण स्कन्दगुप्त सिंहासनमा आए।[५] स्कन्दगुप्त उत्तराधिकारविहीन मृत्यु भएको देखिन्छ, वा पुरुगुप्तको परिवारले उनको छोरालाई अपदस्थ गरेको हुन सक्छ।[५]

सन्दर्भ सामग्रीहरू सम्पादन गर्नुहोस्

  1. Cotterell, Arthur (३० जुन २०११), The Pimlico Dictionary Of Classical Civilizations (अङ्ग्रेजीमा), Random House, पृ: ३६७, आइएसबिएन 978-1-4464-6672-8  and Cotterell, Arthur (१९९८), From Aristotle to Zoroaster: An A to Z Companion to the Classical World (अङ्ग्रेजीमा), Free Press, पृ: १७३, आइएसबिएन 978-0-684-85596-7 
  2. Allen, John (१९१४), Catalogue of the coins of the Gupta dynasties, पृ: ११४ 
  3. R. C. Majumdar (१९६२), The History and Culture of the Indian People: The classical age, Bharatiya Vidya Bhavan। 
  4. Jagannath Agrawal (१९६८), "The status of Skandagupta's mother", Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute, 48-49: 325–327, जेएसटिओआर 41694254 
  5. ५.० ५.१ ५.२ ५.३ R. C. Majumdar (१९८१), A Comprehensive History of India, 3, Part I: A.D. 300-985, Indian History Congress / People's Publishing House, ओसिएलसी 34008529