"रामानाथस्वामी मन्दिर" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा वि. म.: हिज्जे ठीक (-अगाडी +अगाडि) |
सा वि. म.: हिज्जे ठीक (-श्रीलंका +श्रीलङ्का) |
||
पङ्क्ति ३५:
}}
'''रामेश्वरम''' हिंन्दूहरूको एउटा पवित्र तिर्थस्थल हो । यो [[तमिलनाडु]]को [[रामनाथपुरम जिला|रामनाथपुरम]]मा अवस्थित छ । यो तिर्थस्थल [[हिन्दू धर्म|हिन्दूहरू]]को [[चार धाम|चार धामहरू]] मध्ये एउटा हो । यस अतिरिक्त यहाँ स्थापित [[शिवलिङ्ग]] [[ज्योतिर्लिङ्ग|बाह्र ज्योतिर्लिंगहरू]]मा एउटा मानिन्छ । भारतको उत्तरमा रहेको [[वाराणसी|काशी]]को जुन मान्यता छ, त्यही दक्षिणमा रामेश्वरमको रहेको छ । रामेश्वरम [[चेन्नई]]देखि लगभग चार सय पच्चिस माइल दक्षिण-पूर्वमा रहेको छ । यो [[हिन्द महासागर]] र [[बङ्गालको खाडी]] देखि चारैतिरबाट घेरिएको एउटा सुन्दर [[शंख]] आकारकहरू [[द्वीप]] हो । पहिला यो द्वीप [[भारत]]को मुख्य भूमि सँग जोडिएको थियो, तर पछि गएर [[सागर]]का ज्वारहरूले यसलाई जोड्ने भागलाई काटिदियो, जसले गर्दा यो चारैतिरबाट पानीले घेरियो र टापुमा परिणत भयो । हिन्दु विश्वास अनुसार यहाँ भगवान [[श्रीराम अवतार|राम]]ले [[
==बाटो==
पङ्क्ति ४६:
रामेश्वरमको करिडोर विश्वको सबैभन्दा लामो करिडोर छ । यो उत्तर-दक्षिणमा १९७ मिटर तथा पूर्व-पश्चिम १३३ मिटरको छ । यसको परकोटेको चौडाई ६ मिटर तथा ऊंचाई ९ मिटर छ । मन्दिरको प्रवेशद्वारको गोपुरम (टावर) ३८.४ मिटर अग्लो छ । यो मन्दिर लगभग ६ हेक्टेरमा बनेको छ ।<ref name="पर्यटन">{{cite web |url= http://www.tamilnadutourism.org/Places/citiestowns/Rameshwaram.aspx?CatId=010109P01|title= रामेश्वरम- द करिडोर अफ फेथ|publisher= तमिलनाडु पर्यटन विभाग, त.न.सरकार}}</ref><ref name="रहस्य">{{cite web |url= http://www.mysterindia.com/modules.php?name=News&file=print&sid=285|title= रामेश्वरम -होम टू वर्ल्ड्स लार्जेस्ट करिडोर|accessdate= ६ सेप्टेम्बर,२००६|publisher= मिस्ट्री इंडिया}}</ref>
<ref name="कलर्स">{{cite web |url= http://www.thecolorsofindia.com/interesting-facts/culture/largest-temple-corridor-in-india.html|title= विश्वको सबैभन्दा लामो मन्दिर कोरिडोर |publisher= द कलर्स अफ इण्डिया}}</ref>
मन्दिरमा विशालाक्षीजीको गर्भ-गृहको निकट नै यो ज्योतिर्लिंग रहेको छ , जुन लंकापति [[विभीषण]] द्वारा स्थापित गरिएको बताइन्छ । रामानाथको मन्दिरमा जुन ताम्रपट छ, त्यसले थाहा हुन्छ कि सन् ११७३ मा [[
[[Image:AdamsBridge02-NASA.jpg|200px|thumb|[[भारत]]बाट [[
पन्ध्रौ शताब्दीमा राजा उडैयान सेतुपति र निकटस्थ नागुर निवासी वैश्यले सन् १४५० मा यसको ७८ फिट अग्लो गोपुरम निर्माण गराएका थिए । पछि [[मदुरै]]को एक देवी-भक्तले यसलाई जीर्णोद्धार गराएकी थिई । सोह्रौ शताब्दीमा दक्षिणी भागको द्वितीय परकोटेको पर्खालको निर्माण तिरुमलय सेतुपतिले गराएका थिए । यिनको तथा यिनको पुत्रको मूर्ति द्वारमा पनि विराजमान रहेको छ । त्यहि शताब्दीमा मदुरैको राजा विश्वनाथ नायकको एक अधीनस्थ राजा उडैयन सेतुपति कट्टत्तेश्वरले नन्दी मण्डप आदि निर्माण गराए । नन्दी मण्डप २२ फिट लामो , १२ फिट चौडा तथा १७ फिट अग्लो छ । रामानाथको मन्दिर सँग [[सेतुमाधव मन्दिर|सेतुमाधव]]को मन्दिर आज देखि पांच सय वर्ष पहिले रामानाथपुरमको राजा उडैयान सेतुपति र एक धनी वैश्यले मिलेर बनाएका थिए ।
पङ्क्ति ५७:
रामानाथको मूर्तिको चारै तिर परिक्रमा गर्नको लागि तीन प्राकार बनेको छ । यिनीहरूमा तेस्रो प्राकार सय साल पहिले पूरा भयो । यस प्राकारको लंबाई चार सय फिट देखि अधिक छ । दुवै तिर पांच फिट अग्लो र करीब आठ फिट चौडा चबूतरा बनेको छ । चबुतारको एक भागमा ढुंगामा ठूला-ठूला खम्बाको लामो कतार रहेको छ । प्राकारको एक सिरमा उभिएर हेर्दा यस्तो लाग्छ सयों तोरण-द्वारको स्वागत गर्नको लागि बनाईएको । यिनै खम्बाको अद्भुत कारिगरी देखेर विदेशी पनि दंग हुन्छन । यहाँको कोरिडोर विश्वको सबैभन्दा लामो हो ।
रामानाथको मन्दिरको चारै तिर टाढा सम्म कुनै पहाड छैन, जहाँ देखि सजिलै ढुंगा ल्याउन सकिओस । गंधमादन पहाड त नाममात्रको छ । यो वास्तवमा एउता टीला मात्र हो र यस बाट एउटा बिशाल मन्दिर निर्माण कार्यको लागि ढुंगा अपर्याप्त छ । रामेश्वरमको मन्दिरको निर्माणमा जुन लाख टनको ढुंगा लागेको छ, त्यसलाई टाढा टाढा देखि नावमा ल्याईएको छ । रामानाथजीको मन्दिरको भित्री भागमा फरक किसिमको कालो ढुंगा लगाइएको छ । भनिन्छ, त्यो सबै ढुंगा
रामेश्वरमको विशाल मन्दिरको निर्माण र मन्दिरको रक्षा गर्नमा रामानाथपुरम नामक सानो शाही राजाहरूको ठूलो हात रहयो । रामानाथपुरमको राजभवनमा एउटा पुरानो कालो ढुंगा राखिएको छ । भनिन्छ, यो ढुंगा रामले [[केवटराज]]को राजतिलकको समय उनको चिह्नको रूपमा दिएका थिए । रामेश्वरमको यात्रा गर्ने तिर्थालु त्यो कालो ढुंगा हेर्नका लागि रामनाथपुरम जान्छन् । रामनाथपुरम रामेश्वरम् देखि लगभग तैंतीस माइल टाढा छ ।
पङ्क्ति ६३:
==कथा==
[[Image:Rama-Varuna.jpg|thumb|200px|श्रीरामले पहिले सागर देव सँग प्रार्थना गर्यो, कार्य सिद्ध नभएपछि धनुष चढायो, अनि बल्ल सागरदेव प्रकट भयो]]
रामेश्वरमको विख्यात मन्दिरको स्थापनाको बारेमा रोचक कथाहरु जोडिएको छ । सीताजीलाई रावानको बन्धनबाट मुक्त गर्नका लागि श्रीरामले
===सेतुको पौराणिक सन्दर्भ===
पङ्क्ति ७०:
==तिर्थ==
रामेश्वरम शहर र रामानाथजीको प्रसिद्ध मन्दिर यस [[टापू]]को उत्तरमा अवस्थित छ । टापुको दक्षिणी कुनामा धनुषकोटि नामक तिर्थ छ, जहाँ हिन्द महासागर देखि बङ्गालको खाडी मिसिन्छ । त्यहि स्थानलाई [[सेतुबंध]] भन्छन् । मान्छेका विश्वास छ कि श्रीरामले
===गन्धमादन पर्वत===
रामेश्वरम शहर देखि करीब डेढ माइल उत्तर-पूर्वमा [[गंधमादन पर्वत]] नामको एउटा सानो पहाडी छ । हनुमानजीले त्यहि पर्वत देखि समुन्द्रलाई पार गर्नका लागि उडेका थिए । पछी रामले
रामेश्वरमको यात्रा गर्नेहरुलाई हरेक ठाँउमा राम-कथाको आवाज सुनिन्छ । रामेश्वरमको विशाल टापुको कुना-कुनाको भूमिमा रामको कथा जोडिएको छ । कुनै ठाँउमा रामले सीताजीको तिर्खा मेट्नका लागि धनुषको सिरले इनार खनेका थिए,त कहिँ वहाँले सेनानायकहरू सँग सल्लाह गरेका थिए । कहीं सीताजीले अग्नि-प्रवेश गरेकी थिइन त कुनै अन्य स्थानमा [[श्रीराम अवतार|श्रीराम]]ले आफ्नो जटा देखि मुक्ति पाएका थिए । यस्तो सयों कथाहरु प्रचलित छ । यहाँ राम-सेतुको निर्माणमा प्रयोग भएको ढुंगा पनि पाइन्छन्, जुन पानीमा तैरिने गरेको छ । मान्यता अनुसार नल-निल नामक दुई वाँदरहरूले उनले पाएको वरदानको कारण जस ढुंगा शिलालाई छून्थे, त्यो पानीमा तैरिन्थ्यो, जुन सेतुको निर्माणमा काम आयो । एउटा मान्यतानुसार यो दुवै सेतु-विद्यामा पोख्त थिए।
| |||