विकिपिडिया

"चट्याङ" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

अन्तरक्रियात्मक रूपमा इतिहास हेर्नुहोस्
← अघिल्लो भिन्नतापछिल्लो भिन्नता →
Content deleted Content added
दृश्यात्मकविकिपाठ
सा रोबोट ले थप्दै {{Commonscat|Lightning}}
कुनै सम्पादन सारांश छैन
पङ्क्ति १:
''' चट्याङ ''' भनेको आकाशबाट खराब [[मौसम]]को बेलामा जमीनमा खस्ने एक प्रकारको बिद्युतिय करेन्ट हो।हुरीबतासकोहो । हुरीबतासको मौसम वा वर्षायाममा वायुमण्डलमा विपरीत दिशाबाट तीव्र गतिको वायु एकापसमा ठोक्किँदाठोक्कींदा चर्को आवाजसहित बढी भोल्टको विद्युतीय लहर उत्पन्न भई खास बाटो बनाएर जान्छ, यसलाई नै चट्याङ भनिन्छ।भनिन्छ । यो अचानक हुने विद्युतीय विस्फोटन हो।हो । यसमा बादलबाट बादल र त्यहाँबाट पृथ्वीतर्फ विद्युतीय लहर उत्सर्जन हुन्छ।हुन्छ । यो पूर्णतः प्राकृतिक खतरा हो।हो । साधारणतयाः चट्याङको आवाज २० किलोमिटरभन्दा टाढा सुन्न सकिँदैन।सकिँदैन । अपवादको रूपमा ६० किलोमिटरसम्म सुनिएको रेकर्ड छ।छ । आवाजविनाको चट्याङलाई "उष्ण बिजुली" भनिन्छ।सबैभनिन्छ । सबै चट्याङले विद्युत्को लहर उत्पन्न गराउँछन्।गराउँछन् । त्यसैले सबै चट्याङ खतरनाक हुन्छन्।हुन्छन् । यसको पूर्वानुमान लगाउन सकिँदैन।सकिँदैन । यो [[वर्षा]] भएका ठाउँबाट १५ किलोमिटरभन्दा बढीसम्म पर्न सक्छ।सक्छ । त्यसैले चट्याङ परेका बेला अपनाउनुपर्ने र त्यसका लागि पूर्वतयारी गरेमा यसबाट हुने क्षतिको जोखिम कम गर्न सकिन्छ।सकिन्छ ।▼
{{Orphan|date=सेप्टेम्बर २०११}}
 
[[चित्र:Lightnings sequence 2 animationBlesk.gifjpg|thumb|275px|thumb|left]]▼
▲''' चट्याङ ''' भनेको आकाशबाट खराब [[मौसम]]को बेलामा जमीनमा खस्ने एक प्रकारको बिद्युतिय करेन्ट हो।हुरीबतासको मौसम वा वर्षायाममा वायुमण्डलमा विपरीत दिशाबाट तीव्र गतिको वायु एकापसमा ठोक्किँदा चर्को आवाजसहित बढी भोल्टको विद्युतीय लहर उत्पन्न भई खास बाटो बनाएर जान्छ, यसलाई नै चट्याङ भनिन्छ। यो अचानक हुने विद्युतीय विस्फोटन हो। यसमा बादलबाट बादल र त्यहाँबाट पृथ्वीतर्फ विद्युतीय लहर उत्सर्जन हुन्छ। यो पूर्णतः प्राकृतिक खतरा हो। साधारणतयाः चट्याङको आवाज २० किलोमिटरभन्दा टाढा सुन्न सकिँदैन। अपवादको रूपमा ६० किलोमिटरसम्म सुनिएको रेकर्ड छ। आवाजविनाको चट्याङलाई "उष्ण बिजुली" भनिन्छ।सबै चट्याङले विद्युत्को लहर उत्पन्न गराउँछन्। त्यसैले सबै चट्याङ खतरनाक हुन्छन्। यसको पूर्वानुमान लगाउन सकिँदैन। यो वर्षा भएका ठाउँबाट १५ किलोमिटरभन्दा बढीसम्म पर्न सक्छ। त्यसैले चट्याङ परेका बेला अपनाउनुपर्ने र त्यसका लागि पूर्वतयारी गरेमा यसबाट हुने क्षतिको जोखिम कम गर्न सकिन्छ।
 
[[चित्र:BleskLightnings sequence 2 animation.jpggif|thumb|275px|thumb|left]]
 
▲[[चित्र:Lightnings sequence 2 animation.gif|thumb|275px|thumb|]]
 
== चट्याङ्को समय ==
सामान्यतया चट्याङ कुनै पनि समयमा पर्न सक्छ।सक्छ । पृथ्वीमा बाह्रैमहिना हरेक दिन हजारौं चट्याङ परिरहेको हुन्छ।हुन्छ । तर मनसुन अघिपछि बादलको उचाइउचाईं धेरै हुने र अरूबेला भन्दा धेरै पटक ठूलो चट्याङ पर्ने भएकाले तीव्र र बढी खतरा हुन्छ।हुन्छ । [[भेनेजुयला]]को ताराकाइबो ताल क्षेत्रमा संसारको सबैभन्दा बढी चट्याङ् पर्दछ । यस क्षेत्रमा प्रत्यक मिनेटमा करिब २८ पटक चट्याङ् पर्दछ । <ref>[http://onlinekhabar.com/2015/08/313167/ यो हो संसारको सबै भन्दा बढी चट्याङ पर्ने ठाउँ ]
== वैज्ञानिक कारण ==
आकाशमा बादलहरूको हलचल र एक आपसमा टकराउ तथा घर्षण का कारण एक किसिमको विद्युतीय करेण्ट उत्पन हुन्छ।हुन्छ । त्यो करेण्टलाई वैज्ञानीक भाषामा विद्युतिय अणु "प्रोटन" भनिन्छ।भनिन्छ । उक्त प्रोटन अणुहरू पृथ्वीमा भएको "न्युटल" अणु प्राप्त गर्नको लागि जमीन तर्फ चुम्बकिय गतिले प्रहार हुन्छ। प्राय: [[सल्लो]], [[पैँयु]], [[खडीक]], [[टुनी]] जस्ता अग्ला रुखहरूका साथै अग्ला घरहरूमा "न्युटल"को सम्पर्कमा आएर आकाशिय "प्रोटन" अणुसँग संघर्षणको कारण एक प्रकारको विद्युतिय करेण्ट उत्पन्न हुन्छ।हुन्छ । त्यस कारण चट्याङ् पर्छ।<ref>भौतिक [[विज्ञान]]</ref>
 
== चट्याङ सँग जमीनमा झर्ने वस्तुहरू ==
चट्याङ् एक विद्युतिय करेण्ट हो तर पनि चट्याङ् सँग ढुंगाढुङ्गा जस्तै कडा धातुहरूको आगमनको अनुमान गरिन्छ।गरिन्छ । जसले गर्दा चट्याङ् परेको रुखमा बोक्राहरूका साथै कतै कतै त हाँगा समेत खसेको देखिन्छ। पश्चिम नेपालको भाषामा चट्याड्लाई "चिड्को" "चिर्को" भनिन्छ।भनिन्छ । उनिहरूको अनुमानमा चट्याङ्मा बन्चरो, ओदान, निकान, पेठो आदी वस्तुहरू खस्छ।खस्छन् । कतिपय मान्छेले चट्याङ् परेको रुखमुनी खनेर निकालिएका बन्चरा आकारका ढुंगाहरू तान्त्रिक प्रयोग गरि रहेको पनि देखिएको छ।छ । यस्ता वस्तुहरू कमै मात्रामा भेटिन्छन्।भेटिन्छन् । गाईको गोबर, केराको बोट, बाधो पहराको सम्पर्कमा आए पछि यस्ता वस्तुहरू जमीनमै रहने जन विश्वास छ।छ ।
 
== असर ==
चट्याङमा परेर मर्ने मात्र होइन घाइतेको अवस्था पनि अत्यन्त पीडादायी देखिन्छ। प्रसिद्व चट्याङ् विशेषज्ञ<ref>अमेरिकास्थित इलिनोय विश्वविद्यालयको लाइटनिङ इन्जुरी रिसर्च प्रोग्रामकी प्रोफेसर डा. मेरी एन कुपर</ref> का अनुसार चट्याङबाट घाइते हुने धेरैमा विभिन्न मानसिक र शारीरिक दीर्घरोग देखा पर्छन्। कोही बेहोस हुन्छन्, कसैको बोली, कान र आँखा बन्द हुने, स्मरणशक्तिमा ह्रास आउने, शरीर लाटो हुने, रिँगटा लाग्ने, जोर्नी कडा हुने, मांसपेसी बाउँडिने, डिप्रेसन हुने हुन्छ।हुन्छ । तर, नेपालमा चट्याङका घाइतेलाई सामान्य उपचार गरेर छाडिने हुनाले दीर्घकालीन असरको निदान र उपचार हुँदैन।हुँदैन । चट्याङ्बाट आगलागीको पनि ठूलो खतरा हुन्छ।हुन्छ ।
 
== सावधानी ==
* बिजुली चम्केको बेला सतर्क रहने।रहने ।
* फोन, कम्प्युटर, गेम, रेडियो, टेलिभिजन जस्ता विद्युतीय सामग्री नचलाउने, विद्युतीय तरङ्ग टिप्न सक्ने फलाम, चिसो वस्तु नछुने।नछुने ।
* बिजुली चम्केको आधा घन्टासम्म पानी परेको क्षेत्रको १० माइलको परिधिमा कतै ननिस्कने।ननिस्कने ।
* सकेसम्म घरभित्रै झयालढोका बन्द गरेर सुक्खा ठाउँमा बस्ने।बस्ने ।
* खुला ठाउँमा भए कुनै घर अथवा भवनमा छिर्ने, सम्भव नभए कडा छाना भएको कार, बस वा ट्रकभित्र बस्ने; अग्लो पहाड, ढिस्को र रूखमुनि तथा जमीनमा नबस्ने।नबस्ने ।
* बिजुलीको व्यवस्था भएको ठाउँमा अग्ला घरहरूको निर्माण गरेमा लाइटनिङ रडको प्रयोग गर्ने
[[चित्र:Global lightning strikes.png|thumb|right|600px|]]
Line ३१ ⟶ २९:
<references />
 
==बाह्य लिङ्कहरू==
{{reflist|}}
{{Commonscat|Lightning}}
 
"https://ne.wikipedia.org/wiki/चट्याङ" बाट अनुप्रेषित