मेलवादेवी
एक अनाथ पृष्ठको रुपमा रहेको, अन्य विकिपृष्ठसित नजोडिएको वा एक-दुईवटा लेखहरूसँग मात्र जोडिएको हुनसक्छ। कृपया सम्बन्धित लेखहरूलाई यस पृष्ठ सूत्रसँग जोड्न सहायता गर्नुहोस् |
मेलवादेवी गुरूङको (वि.सं.१९५९-२०१२) नेपाली आधुनिक सङ्गीतको अभिलेखमा देखा पर्ने अर्थात् गीत-गायनको डिस्क रेकर्ड भर्ने प्रथम गायिका हुन् [१]। बि.सं १९५९ सालमा ओखलढुङ्गाको रुम्जाटारमा जन्मिएकी मेलवादेवीले चन्द्रशमशेरका दरबारमा गीत गाउथिन । उनको सुरिलो स्वर देखि आहरिस गर्ने हरूले उनलाई झुक्काएर पानमा सिन्दुर हालेर ख्वाएकोले उन्को आवाज बाक्लो भएको भनाई छ [४]| दरवारीया दाउपेच देखि वाक्क भएर मेलवादेवी पछि काठमाडौँ छोडेर कलकत्तामा बस्ने गरेकी थिइन् [२]|उनका साङ्गीतिक कृतिहरू क्रमशः 'आउन बसौं पियारी मिर्मिरे झ्यालैमा', 'हाइ मेरो परदेशी पि्रतम छोडेर जानु भो', 'यो जिन्दगीको के भरोसा', 'भूकम्प त्रास', 'माया मारी निष्ठुरीले छानी छानी रस लिएर', 'कैया फूलबारी', 'थापा न थली', साथै 'न घरलाई घर कहिन्छ' (रचना :शुक्रराज शास्त्री) आदि हुन्[३] ।औपचारिक रूपमा १९८५को छेका उनले केही गीत रचेको देखिन्छ । तीमध्ये ‘थापाथली’ शीर्षकको गीतिकविता यौन, प्रेम र समर्पणमा आधारित छ । साथै ‘सवारी मेरो रेलैमा’ उनैको त्यस बेलाको जीवनमा आधारित गीत हो ।
२०१२ सालमा खाना पकाउँदापकाउँदै स्टोभ पड्केर भारतको कोलकातामा उनीे स्वर्गीय भइन् । यिनका केही शब्दरचना ‘नेपाली सङ्गीतका शिखर’ (२०५९)मा प्रकाशित छन् ।
- [१] नारीचुली - आनुष्ठानिक सूची - नेपालमा जन्मेका नारीस्रष्टा
- [२] नेपाली संङ्गीतको यस वर्ष
- [३] नेपालको सङ्गीत क्षेत्र र सिर्जन अविरलको पुस्तक
