महान दारा (दारा प्रथम)

 

Darius the Great 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁
राजाहरूका राजा महान् राजा फारसका राजा बेबीलोनका राजा मिस्रका फिरौन राष्ट्रहरुका राजा
The relief stone of Darius the Great in the Behistun Inscription
King of Kings of the Achaemenid Empire
शासनकाल	29 September 522 BCE – October 486 BCE
राज्याभिषेक	Pasargadae
पूर्वाधिकारी	Bardiya
उत्तराधिकारी	Xerxes I
Pharaoh of Egypt
शासनकाल	September 522 BCE – October 486 BCE
पूर्वाधिकारी	Bardiya
उत्तराधिकारी	Xerxes I ढाँचा:Ancient Egyptian royal titulary case
जन्म	अन्दाजी 550 BCE
मृत्यु	October 486 BCE (aged approximately 64)
Burial	Naqsh-e Rostam
जीवनसाथी	Atossa Artystone Parmys Phratagune Phaedymia a daughter of Gobryas
सन्तान	Artobazanes Xerxes I Ariabignes Arsamenes Masistes Achaemenes Arsames Gobryas Ariomardus Abrocomes Hyperanthes Artazostre
नाम Dārayava(h)uš
वंश	Achaemenid
बाबु	Hystaspes
आमा	Rhodogune or Irdabama
धर्म	Indo-Iranian religion (possibly Zoroastrianism)

दारा प्रथम (पुरानो फारसी: 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 दारायवहुश; ग्रीक: Δαρεῖος दारेयोस; लगभग 550 – 486 इसापूर्व), जसलाई सामान्यत: महान दारा नामले चिनिन्छ, एक फारसी शासक थिए जसले 522 इसापूर्वदेखि उनको मृत्यु सम्म 486 इसापूर्वसम्म हख़ामनी साम्राज्यको तेस्रो सम्राटको रूपमा शासन गरे। उनले साम्राज्यको क्षेत्रीय चरमोत्कर्षमा शासन गरे, जब यसमा पश्चिमी एसियाको अधिकांश भाग, बाल्कनको केही भाग (थ्रास–मेसिडोनिया र पैओनिया) र कोकेशस, कालो सागरको तटीय क्षेत्रको अधिकांश भाग, मध्य एसिया, पूर्वमा सिन्धु घाटी, र उत्तरी र उत्तरपूर्वी अफ्रिकाको केही भागहरू समावेश थिए, जसमा मिस्र (मुद्राया), पूर्वी लिबिया र तटीय सुडान समावेश थिए।

दाराले समकालीन हख़ामनी राजा बरदिया (वा स्मरडिस) लाई अपदस्थ गरेर सिंहासनमा चढेका थिए, जसलाई उनले वास्तवमा गौमाता नामको एक ढोंगकर्ता भएको दाबी गरे । नयाँ राजालाई साम्राज्यभरि विद्रोहको सामना गर्नुपर्यो तर उनले सबैलाई दबाए । दाराको जीवनको एक महत्वपूर्ण घटना ग्रीसलाई अधीन गर्न र आयोनियन विद्रोहमा तिनीहरूको सहभागिताको लागि एथेंस र एरेट्रियालाई दण्डित गर्ने उनको अभियान थियो। यद्यपि उनको अभियान अन्ततः म्याराथनको युद्धमा असफल भयो, उनी थ्रेस पुनः अधीनमा सफल भए र म्यासेडोनिया, साइक्लेड्स र नक्सोस टापुको विजय मार्फत अकेमेनिड साम्राज्य विस्तार गरे।

दाराले साम्राज्यलाई प्रशासनिक प्रान्तहरूमा विभाजन गरेर व्यवस्थित गरे जसमा एक क्षत्रपद्वारा शासन हुन्थ्यो । उनले हख़ामनी सिक्का नयाँ समान मौद्रिक प्रणालीको रूपमा सङ्गठित गरे, र उनले आरामी भाषालाई फारसी साम्राज्यको सह-आधिकारिक भाषा बनाए। उनले सडक निर्माण गरेर र मानक तौल र मापन सुरु गरेर साम्राज्यलाई अझ राम्रो स्थितिमा पुर्याए । यी परिवर्तनहरू मार्फत, अकेमेनिड साम्राज्य केन्द्रीकृत र एकीकृत भयो। दारियसले आफ्नो क्षेत्रभरि अन्य निर्माण परियोजनाहरू सञ्चालन गरे, मुख्यतया सुसा, पासारगादे, पर्सेपोलिस, बेबिलोन र इजिप्ट केन्द्रित थिए। उनले आफ्नो विजयहरू रेकर्ड गर्न बेहिस्टुन पर्वतको चट्टान-अनुहारमा कुँदिएको शिलालेख थियो, जुन पछि पुरानो फारसी भाषाको महत्त्वपूर्ण प्रमाण बन्यो।