कोलोरेक्टर क्यान्सर

कोलोरेक्टर क्यान्सर
कोलोरेक्टर क्यान्सर
विभाग:	ओन्कोलोजी

कोलोरेक्टर क्यान्सर (जसलाई ठूलो आन्द्रा, मलाशय क्यान्सर वा आन्द्राको क्यान्सर) भनेको क्यान्सर हो जुन ठूलो आन्द्रा वा मलाशय ( ठूलो आन्द्राका भागहरू) मा हुने गर्दछ।^[१] यो कोषहरू को असामान्य वृद्धिको कारणले गर्दा हुन्छ जसमा शरीरका अन्य भागहरूमा आक्रमण गर्ने वा फैलिने क्षमता हुने गर्दछ।^[२] सङ्केत तथा लक्षणहरूमा दिसामा रगत देखिने, दिसा गर्ने बानीमा परिवर्तन, तौल घट्ने, र हरेक समयमा थाकेको महशुस हुने जस्ता कुराहरू पर्दछन्।^[३]

अधिकांश कोलोरेक्टल क्यान्सरहरू जीवनयापन तत्त्वहरू र बढ्दो उमेरको कारणले गर्दा हुन्छन् भने, थोरै संख्यामा मात्र वंशाणुगत आनुवंशिक विकारहरूको कारणले हुने गर्दछन्।^[४]^[५] जोखिमका कारकहरूमा आहार, मोटोपना, धुम्रपान, र पर्याप्त शारीरिक गतिविधिहरू नगर्नु जस्ता कुराहरु पर्दछन्।^[४]^[५] जोखिम बढाउने आहार सम्बन्धी कारक तत्त्वहरूमा रातो र प्रशोधित मासु, साथसाथै रक्सीजस्ता कुराहरू पर्ने गर्दछन्।^[४] अर्को जोखिम कारक तत्त्व भनेको जलन गराउने पेटको रोगहो, जसमा क्रोहन रोग र अल्सरेटिव कोलाईटिस पर्दछन्।^[४] कोलोरेक्टल क्यान्सर गराउन सक्ने केही वंशाणुगत अवस्थाहरूमा: पारिवारिक एडिनोमेटस पोलीपोसिस र आनुवंशिक गैर-पोलीपोसिस ठूलो आन्द्रा क्यान्सरपर्दछन्; यद्यपि, यसले 5% केसहरूको मात्र प्रतिनिधित्व गर्दछ।^[४]^[५] यो विशेषगरी सामान्य किसिमको ट्युमरको रूपमा, प्राय: गरेर पोलीपको रूपमा देखिन्छ, जसले समय बित्दै जाँदा क्यान्सरको रूप लिन्छ।^[४]

पेटको क्यान्सर ठूलो आन्द्राको नमूना लिएर निदान गरिन सक्छ जुन नमूना सिग्मोआइडोस्कोपी वा कोलोनोस्कोपीको बेलामा लिन सकिन्छ।^[३] त्यसपछि रोग फैलिएको छ वा छैन भनी तय गर्न यसलाई मेडिकल इमेजिङ द्वारा परीक्षण गरिन्छ।^[१] परीक्षण कोलोरेक्टल क्यान्सरबाट हुने मृत्युको सम्भावनालाई घटाउनमा एकदमै प्रभावकारी छ र यसलाई 50 वर्षको उमेर देखि सुरू गरेर 75 वर्षको उमेरसम्म जारी राख्न सिफारिस गरिन्छ।^[६] कोलोनोस्कोपी को बेलामा पोलीपहरूलाई हटाइने गर्दछ। एस्पिरिन र अन्य नन्-स्टेरोइडल जलन-निरोधक औषधिहरु ले जोखिमलाई कम गर्दछन्।^[४]^[७] यद्यपि, यिनीहरुका केही साइड इफेक्टहरू (दुष्प्रभावहरू)भएको हुनाले, यस उद्देश्यका लागि यिनीहरूको साधारण प्रयोगलाई सिफारिस गरिएको छैन।^[८]

कोलोरेक्टल क्यान्सरको उपचारहरूमा केही संयुक्त शल्यक्रिया पर्दछन्, जस्तै: रेडिएशन थेरापी, केमोथेरापी र लक्षित थेरापी।^[१] ठूलो आन्द्राको भित्ता भित्र मात्रै सीमित क्यान्सरहरूको उपचार शल्यक्रियाद्वारा गर्न सकिन्छ भने व्यापक रूपमा फैलिएको क्यान्सरको उपचार सामान्यतया गर्न सकिँदैन, र जीवनशैली र लक्षणहरूमा सुधार ल्याउनका लागि व्यवस्थापन मात्र गर्न सकिन्छ।^[१] पाँच वर्षसम्म बाँच्ने दर संयुक्त राज्य अमेरिकामा करीब-करीब 65% रहेको छ।^[९] यद्यपि, यो कुरा क्यान्सर कति विकसित भइसकेको छ, शल्यक्रियाबाट सबै क्यान्सर हटाउन सकिन्छ वा सकिँदैन, र व्यक्तिको समग्र स्वास्थ्य अवस्थामा निर्भर रहन्छ।^[३] विश्वव्यापी रूपमा हेर्दा, कोलोरेक्टल क्यान्सर तेस्रो प्रमुख क्यान्सर हो जसले सबै केसहरूको करीब 10% हिस्सा ओगट्छ।^[१०] सन् 2012 मा यस रोगका 14 लाख नयाँ बिरामी देखा परेका थिए भने यसै रोगबाट 694,000 मानिसहरूको ज्यान गएको थियो।^[१०] यो रोग विकसित देशहरूमाबढी मात्रामा रहेको देखिन्छ, जहाँ कुलमध्ये 65% केसहरू फेला पर्दछन्।^[४] यो रोग पुरूषहरुभन्दा महिलाहरूमा कम हुने गरेको पाइन्छ।^[४]

सन्दर्भ सामग्रीहरू

↑ ^१.० ^१.१ ^१.२ ^१.३ "Colon Cancer Treatment (PDQ®)", NCI, २०१४-०५-१२, अन्तिम पहुँच २९ जुन २०१४।
↑ "Defining Cancer", National Cancer Institute, अन्तिम पहुँच १० जुन २०१४।
↑ ^३.० ^३.१ ^३.२ "General Information About Colon Cancer", NCI, २०१४-०५-१२, अन्तिम पहुँच २९ जुन २०१४।
↑ ^४.० ^४.१ ^४.२ ^४.३ ^४.४ ^४.५ ^४.६ ^४.७ ^४.८ World Cancer Report 2014, World Health Organization, २०१४, पृ: Chapter 5.5, आइएसबिएन 9283204298।
↑ ^५.० ^५.१ ^५.२ "Colorectal Cancer Prevention (PDQ®)", National Cancer Institute, २०१४-०२-२७, अन्तिम पहुँच २९ जुन २०१४।
↑ "Screening for Colorectal Cancer", U.S. Preventive Services Task Force, अक्टोबर २००८, अन्तिम पहुँच २९ जुन २०१४। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २१ फेब्रुअरी २०१५ मिति
↑ Thorat, MA; Cuzick, J (Dec २०१३), "Role of aspirin in cancer prevention.", Current oncology reports 15 (6): 533–40, डिओआई:10.1007/s11912-013-0351-3, पिएमआइडी 24114189।
↑ "Routine aspirin or nonsteroidal anti-inflammatory drugs for the primary prevention of colorectal cancer: recommendation statement.", Am Family Physician 76 (1): 109–13, २००७, पिएमआइडी 17668849।
↑ "SEER Stat Fact Sheets: Colon and Rectum Cancer", NCI, अन्तिम पहुँच १८ जुन २०१४।
↑ ^१०.० ^१०.१ World Cancer Report 2014, World Health Organization, २०१४, पृ: Chapter 1.1, आइएसबिएन 9283204298।

[NCI2014PtTx-1] १.० ^१.१ ^१.२ ^१.३ "Colon Cancer Treatment (PDQ®)", NCI, २०१४-०५-१२, अन्तिम पहुँच २९ जुन २०१४।

[NCI2014Def-2] "Defining Cancer", National Cancer Institute, अन्तिम पहुँच १० जुन २०१४।

[NCI2014Pt-3] ३.० ^३.१ ^३.२ "General Information About Colon Cancer", NCI, २०१४-०५-१२, अन्तिम पहुँच २९ जुन २०१४।

[WCR2014-4] ४.० ^४.१ ^४.२ ^४.३ ^४.४ ^४.५ ^४.६ ^४.७ ^४.८ World Cancer Report 2014, World Health Organization, २०१४, पृ: Chapter 5.5, आइएसबिएन 9283204298।

[NCI2014Pre-5] ५.० ^५.१ ^५.२ "Colorectal Cancer Prevention (PDQ®)", National Cancer Institute, २०१४-०२-२७, अन्तिम पहुँच २९ जुन २०१४।

[6] "Screening for Colorectal Cancer", U.S. Preventive Services Task Force, अक्टोबर २००८, अन्तिम पहुँच २९ जुन २०१४। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २१ फेब्रुअरी २०१५ मिति

[7] Thorat, MA; Cuzick, J (Dec २०१३), "Role of aspirin in cancer prevention.", Current oncology reports 15 (6): 533–40, डिओआई:10.1007/s11912-013-0351-3, पिएमआइडी 24114189।

[8] "Routine aspirin or nonsteroidal anti-inflammatory drugs for the primary prevention of colorectal cancer: recommendation statement.", Am Family Physician 76 (1): 109–13, २००७, पिएमआइडी 17668849।

[9] "SEER Stat Fact Sheets: Colon and Rectum Cancer", NCI, अन्तिम पहुँच १८ जुन २०१४।

[WCR2014Epi-10] १०.० ^१०.१ World Cancer Report 2014, World Health Organization, २०१४, पृ: Chapter 1.1, आइएसबिएन 9283204298।

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]

[१०]