वित्त मन्त्रालय (भारत)
(अर्थ मन्त्रालय (भारत)बाट अनुप्रेषित)
वित्त मन्त्रालय भारत सरकारको एक मन्त्रालय हो जुन भारतको अर्थव्यवस्थासँग सम्बन्धित छ, जसले भारतको कोषको रूपमा सेवा गरिरहेको छ। विशेष गरी, यो कर, वित्तीय कानून, वित्तीय संस्थाहरू, पूँजी बजार, केन्द्र र राज्य वित्त, र केन्द्रीय बजेटसँग सम्बन्धित छ।[१]
 भारत सरकारको शाखा | |
 वित्त मन्त्रालय | |
 सचिवालय भवन, नयाँ दिल्ली | |
| निकाय विवरण | |
|---|---|
| गठन | २९ अक्टोबर १९४६ |
| अधिकार क्षेत्र | भारत सरकार |
| प्रधान कार्यालय | सचिवालय भवन, नयाँ दिल्ली |
वित्त मन्त्रालय चार केन्द्रीय निजामती सेवाहरू अर्थात् भारतीय राजस्व सेवा, भारतीय लेखा परीक्षण र लेखा सेवा, भारतीय आर्थिक सेवा र भारतीय नागरिक लेखा सेवाको सर्वोच्च नियन्त्रण प्राधिकरण हो। यो केन्द्रीय वाणिज्य सेवाहरू मध्ये एक अर्थात् भारतीय लागत र व्यवस्थापन लेखा सेवाको सर्वोच्च नियन्त्रण प्राधिकरण पनि हो।
इतिहास
सम्पादन गर्नुहोस्रामासामी चेट्टी कण्डासामी शानमुखम चेट्टी (१७ अक्टोबर १८९२ - ५ मे १९५३) स्वतन्त्र भारतका पहिलो वित्तमन्त्री थिए। उनले २६ नोभेम्बर १९४७ मा स्वतन्त्र भारतको पहिलो बजेट प्रस्तुत गरेका थिए।[२]
विभागहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- वित्तीय नीति र सार्वजनिक वित्त, मुद्रास्फीति, सार्वजनिक ऋण व्यवस्थापन र स्टक एक्सचेन्ज लगायत पूँजी बजारको कार्यप्रणाली लगायत समष्टिगत आर्थिक नीतिहरूको तर्जुमा र अनुगमन। यस सन्दर्भमा, यसले कर, बजार उधारो र साना बचतहरूको परिचालन मार्फत आन्तरिक स्रोत जुटाउने तरिका र माध्यमहरू हेर्छ;
- बहुपक्षीय र द्विपक्षीय आधिकारिक विकास सहायता, वैदेशिक सार्वभौम ऋण, विदेशी लगानी र भुक्तानी सन्तुलन लगायत विदेशी मुद्रा स्रोतहरूको अनुगमन मार्फत बाह्य स्रोतहरूको अनुगमन र सङ्कलन;
- विभिन्न मूल्यका बैङ्क नोट र सिक्का उत्पादन, हुलाक स्टेशनरी, हुलाक टिकट; र भारतीय आर्थिक सेवाको क्याडर व्यवस्थापन, क्यारियर योजना र प्रशिक्षण।
सन्दर्भ सामग्रीहरू
सम्पादन गर्नुहोस्- ↑ "Home | Ministry of Finance | GoI", www.finmin.nic.in, अन्तिम पहुँच २०२०-०३-१६।
- ↑ Bharadwaj, Study Package For Clat, Tata McGraw-Hill Education, पृ: 248, आइएसबिएन 978-0-07-069937-3।