अनुप्रयुक्त भाषाविज्ञान

जस प्रकार सामान्य विज्ञानको व्यावहारिक पक्ष 'अनुप्रयुक्त विज्ञान' छ, त्यसै प्रकार भाषाविज्ञानको व्यावहारिक पक्ष अनुप्रयुक्त भाषाविज्ञान (Applied linguistics) छ। भाषासम्बन्धि मौलिक नियमहरूका विचारको जडमा नैं अनुप्रयुक्त भाषाविज्ञानको भवन खडा हुन्छ। संक्षेपमा, यसको सम्बन्ध व्यावहारिक क्षेत्रहरूमा भाषाविज्ञानका अध्ययनका उपयोगबाट छ।

उपयोग

भाषाविज्ञानको सर्वाधिक उपयोग भाषाशिक्षणका क्षेत्रमा गरे जानरहेको छ। भाषा देशी छ या विदेशी, स्वयं सिक्नु छ या अरुहरूलाई सिकाउनु छ, सबै कार्यहरूको लागि भाषाविज्ञानको ज्ञान उपयोगी हुन्छ। यस भाषाशिक्षणका अंतर्गत वास्तविक शिक्षण पद्धति र पाठ्य पुस्तकहरूको रचना, दुइटै नैं सम्मिलित छन्। यस कार्यको लागि तुल्नुत्मक वर्णनात्मक-भाषाविज्ञान र शब्दावली-अध्ययनबाट भरपूर सहायता मिल सक्छ। विदेशी छात्रहरूलाई अङ्ग्रेजी, फ्रान्सीसी, रूसी आदि भाषाहरूको शिक्षा दिनको लागि इंग्लैड, अमरीका, फ्रान्स र रूस आदि देशहरूमा व्यापक अनुसंधानकार्य भइ रहेको छ।

आशु लिपिको व्यवस्थित पद्धतिका निर्माणमा शब्दावली अध्ययनको ठूलो उपादेयताछ। टाइपराइटरका कीबोर्डको क्रम-व्यवस्थामा पनि भाषाविज्ञानको ज्ञान आवश्यक छ।

आजका युगमा भाषाविज्ञानको महत्त्व यसैले पनि बढ रहेको छ कि उनको उपयोग भाषाशिक्षणका अतिरिक्त स्वचालित या यान्त्रिक अनुवाद (automatic or machine translation)का क्षेत्रमा पनि धेरै नैं ला भदायक सिद्ध भइ रहेको छ। एक भाषाका सूचनापरक तथा वैज्ञानिक साहित्यको दूसी भाषामा मानव मस्तिष्कका अनुरूप नैं इलेक्ट्रनिक कम्प्यूटरहरू (परिकलन यन्त्रहरू)को सहायताबाट अनुवाद गर दिन दिन-प्रति-दिन अधिकाधिक संभव भइ रहेछ।