सामाजिक न्याय

सामाजिक न्याय भन्नाले सम्पत्ति, अवसर र विशेषाधिकारको वितरणमा उचित सन्तुलनको सम्बन्धमा न्याय हो जहाँ व्यक्तिको अधिकारलाई मान्यता र संरक्षण गरिन्छ। पश्चिमी र एशियाली संस्कृतिहरूमा, सामाजिक न्यायको अवधारणाले प्रायः व्यक्तिहरूलाई उनीहरूको सामाजिक भूमिका पूरा गर्ने र समाजबाट उनीहरूको हक प्राप्त गर्ने प्रक्रियालाई जनाउँदछ। सामाजिक न्यायको लागि वर्तमान आन्दोलनहरूमा, सामाजिक गतिशीलताको लागि अवरोधहरू तोड्न, सुरक्षा जालहरूको सिर्जना र आर्थिक न्यायमा जोड दिइएको छ। सामाजिक न्यायले समाजका संस्थाहरूमा अधिकार र कर्तव्यहरू प्रदान गर्दछ, जसले मानिसहरूलाई सहयोगको आधारभूत लाभ र बोझ प्राप्त गर्न सक्षम गर्दछ। सम्बन्धित संस्थाहरूमा प्रायः कर, सामाजिक बीमा, सार्वजनिक स्वास्थ्य, सार्वजनिक विद्यालय, सार्वजनिक सेवा, श्रम कानून र बजारको नियमन, धनको वितरण र समान अवसर सुनिश्चित गर्न समावेश हुन्छ।

आधुनिकतावादी व्याख्याहरू, जुन न्यायलाई समाजसँग पारस्परिक सम्बन्धसँग सम्बन्धित छ, सांस्कृतिक परम्पराहरूमा भिन्नताहरू द्वारा मध्यस्थता गरिन्छ जसमध्ये केहीले समाजप्रति व्यक्तिगत जिम्मेवारीमा जोड दिन्छन् र अरूले शक्तिमा पहुँच र यसको जिम्मेवार प्रयोग बीचको सन्तुलनमा जोड दिन्छन्। यसैले, सामाजिक न्याय आज बार्टोलोमे डे लास कासास जस्ता ऐतिहासिक व्यक्तित्वहरूको पुनः व्याख्या गर्दा, मानवहरू बीचको भिन्नताहरूको बारेमा दार्शनिक बहसहरूमा, लैंगिक, जातीय, र सामाजिक समानताको प्रयासमा, आप्रवासीहरूको लागि न्यायको वकालत गर्न, कैदीहरू, वातावरण, र शारीरिक र विकासात्मक रूपमा अशक्तहरू का विषय समावेश गरिन्छन्।

औद्योगिक क्रान्तिको अन्तमा, प्रगतिशील युगका अमेरिकी कानुनी विद्वानहरूले यो शब्दलाई बढी प्रयोग गर्न थाले। २० औं शताब्दीको सुरुदेखि यो अन्तर्राष्ट्रिय कानून र संस्थाहरूमा पनि समावेश गरिएको थियो; अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठन स्थापना गर्ने प्रस्तावनाले "सार्वभौमिक र स्थायी शान्ति स्थापना सामाजिक न्यायमा आधारित छ भने मात्र गर्न सकिन्छ" भन्ने कुरालाई स्थापना गर्यो। "२० औं शताब्दीको अन्ततिर, सामाजिक न्यायलाई सामाजिक सम्झौताको दर्शनको केन्द्रमा राखिएको थियो; मुख्यतया जोन राउल्सले न्यायको सिद्धान्त (१९७१) मा। सन् १९९३ मा भियना घोषणापत्र र कार्य कार्यक्रमले सामाजिक न्यायलाई मानव अधिकार शिक्षाको उद्देश्यको रूपमा हेर्दछ ।