"मोहम्मद अली जिनाह" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

सा रोबोट : https://ne.wikipedia.org/s/2aog अनुसार हिज्जे मिलाउँदै
सा रोबोट : हिज्जे मिलाउँदै
पङ्क्ति ३४:
भारतीय राजनीतिमा जिन्नाको उदय १९१६ मा कांग्रेसको एक नेताको रूपमा भएको थियो, जसले हिन्दू-मुस्लिम एकतामा जोड दिदै [[मुस्लिम लीग]]को साथ [[लखनऊ]] सम्झौता गराएका थिए। उनी अखिल भारतीय होम रूल लीगको प्रमुख नेताहरूमा गनिन्थे। [[काकोरी काण्ड]]को चारै मृत्यु-दण्ड प्राप्त कैदिहरूको सजाय घटाएर आजीवन कारावास (उम्र-कैद)मा बदल्ने उदेश्यले सेण्ट्रल कौन्सिलको ७८ सदस्यहरूले तत्कालीन वायसराय र गवर्नर जनरल एडवर्ड फ्रेडरिक लिण्डले वुडलाई [[शिमला]] गएर हस्ताक्षर युक्त मेमोरियल दिएका थिए जसमा प्रमुख रूपबाट पं० [[मदन मोहन मालवीय]], मोहम्मद अलि जिन्ना<ref>[[मदनलाल वर्मा 'क्रान्त'|डा० मदनलाल वर्मा 'क्रान्त']] ''स्वाधीनता संग्रामको क्रान्तिकारी साहित्यको इतिहास'' [[सन् २००६|२००६]] प्रवीण प्रकाशन [[नई दिल्ली]] ISBN 81-7783-122-4 (Set) भाग ३ पृष्ठ ८३६ देखी ८३९ सम्म (पूरा दस्तावेज)</ref>, एन० सी० केलकर, [[लाला लाजपत राय]] र [[गोविन्द वल्लभ पन्त]] आदिले हस्ताक्षर गरेका थिए। भारतीय मुसलमानहरू प्रति कांग्रेसको उदासीन रवैयालाई देखेर जिन्नाले कांग्रेस छोडि दिए। उनले देशमा मुसलमानहरूको अधिकारको रक्षा र स्वशासनको लागि चौध सूत्रीय संवैधानिक सुधारको प्रस्ताव राखे।
 
[[लाहौर]] प्रस्ताव अन्तरगत उनले मुसलमानहरूको लागि एक अलग राष्ट्र स्थापना गर्ने लक्ष्य निर्धारित गरे। १९४६ मा धेरैजसो मुस्लिम सीटमा मुस्लिम लीगको जीत भयो र जिन्नाले पाकिस्तानको स्वतन्त्रताको लागि त्वरित कार्रवाईको अभियान शुरू गरे। कांग्रेसको कडा प्रतिक्रियाको कारण भारतमा व्यापक मात्रामा हिंसा भयो। मुस्लिम लीग र कांग्रेस पार्टी, गठबन्धनको सरकार बनाउन असफल भए, यसकारण अंग्रेजले भारत विभाजनको प्रस्ताव स्वीकृत गरिदिए। पाकिस्तानको गभर्नर जनरलको रूपमा जिन्नाले लाखौं शरणार्थीहरूको पुनर्वासको लागि प्रयास गरे। साथै, उनले आफ्नो देशको विदेश नीति, सुरक्षा नीति र आर्थिक नीति बनाउन महत्वपूर्णमहत्त्वपूर्ण योगदान दिए।
 
==प्रारम्भिक जीवन==
पङ्क्ति ६०:
१९२० मा जिन्नाले कांग्रेसबाट राजिनामा दिए। यसको साथै, उनले यो पनि चेतावनी दिए कि गान्धीजीको जनसंघर्षको सिद्धान्त हिन्दु र मुसलमानहरूको बीच विभाजनलाई बढाउने छ कम गर्दैन। उनले यो पनि भने यसबाट दुबै समुदायहरूको बिच पनि जबर्दश्त विभाजन पैदा हुनेछ। मुस्लिम लीगको अध्यक्ष बन्दै जिन्नाले कांग्रेस र ब्रिटिश समर्थकहरूको बीच विभाजन रेखा खींचि दिए।
 
१९२३ मा जिन्ना मुंबईबाटबम्बाइबाट सेण्ट्रल लेजिस्लेटिव असेम्बलीको सदस्य निर्वाचित भए। एक कानुन निर्माताको रूपमा उनले स्वराज पार्टीलाई मजबूती प्रदान गरे। १९२५ मा लर्ड रीडिगले उनलाई नाइटहुडको उपाधि दिए।
 
१९२७ मा साइमन कमीशनको विरोधको समय उनले संविधानको भावी स्वरूप माथि हिन्दू र मुस्लिम नेताहरूसंग कुराकानी गरे। लीगको नेतांले पृथक निर्वाचन क्षेत्रको माँग गरे, जबकि नेहरू रिपोर्टमा संयुक्त रूपबाट निवार्चनमा लडने कुरा भनियो। पछि दुबैमा समझौता भयो, जसलाई जिन्नाको चौध सूत्रको नामबाट जानिन्छ।, जबकी यसलाई कांग्रेस र अरु राजनीतिक पार्टिहरूले पछि खारिज गरिगरी दिए।
 
राजनीतिक कार्यहरूमा अतिव्यस्तताको सिलसिलामा उनको निजी जीवन, विशेषकर उनको वैवाहिक जीवन प्रभावित भयो। जबकि उनले आफ्नो वैवाहिक जीवनलाई बचाउनको लागि यूरोपको यात्रा पनि गरे, तर १९२७ मा पति र पत्नी भिन्न भए। १९२९ मा उनको पत्नीको गम्भीर बीमारी पछि मृत्यु भयो, जसको पछि जिन्ना धेरै दुखी रहन लागे।
पङ्क्ति ७३:
मुस्लिम लीगको नेताहरू - आगा खान, चौधरी रहमत अली र मोहम्मद अल्लामा इकबालले जिन्नासंग पटक-पटक आग्रह गरे कि उनी भारत फर्की आउन र पुनर्गठित मुस्लिम लीगको कमान सम्हालुन। १९३४ मा जिन्ना भारत फर्की आए र लीगको पुनर्गठन गरे। उस समयमा लियाकत अली खान उनको दाहिने हाथको सरह काम गर्दथे। १९३७ मा भएको सेंट्रल लेजिस्लेटिव असेम्बलीको निर्वाचनमा मुस्लिम लीगले कांग्रेसलाई कडा टक्कर दियो र मुस्लिम क्षेत्रको धेरै जसो सीटहरूमा कब्जा गर्‍यो। जबकी यस निर्वाचनमा मुस्लिम बहुल पञ्जाब, सिन्ध र पश्चिमोत्तर सीमान्त प्रान्तमा उनलाई करारी हारको सामना गर्नु पर्‍यो।
 
जिन्नाले कांग्रेसलाई गठबन्धनको लागि आमन्त्रित गरे। पहिला त दुबैले निर्णय गरे कि उनी अंग्रेजसंग मिलेर मुकाबला गर्ने छौ, तर जिन्नाले शर्त राखे कि कांग्रेसले मुसलमानहरूको लागि पृथक निर्वाचन क्षेत्र र मुस्लिम लीगलाई भारतको मुसलमानहरूको प्रतिनिधि मान्नु पर्दछ, जसलाई कांग्रेसले अस्वीकार गरिगरी दिए। कांग्रेसमा त्यस समय केही मुस्लिम नेता थिए, यसकारण लीगलाई भारतीय मुसलमानहरूको प्रतिनिधि मान्नु उनीहरूको लागि सजिलो थिएन। जिन्नाले केही कांग्रेस नेताहरूसंग कुराकानी पनि गरे र कांग्रेसले लीगलाई कांग्रेसमा विलय गर्ने प्रस्ताव पनि पेश गरे तर वार्ता फेरी पनि विफल भयो।
 
जिन्ना पूरे हिन्दुस्तानमा घूम घूम कर भाषण दिईरहेका थिए। १९३० मा मुस्लिम लीगको एक भाषणमा मोहम्मद इकबालले उत्तर पश्चिम भारतीय राज्य आर जूर दिएका थिए की पाकिस्तान देशको। रहमत अलीले १९३३ मा पर्चा छापेर त्यस अलग देशको नाम पाकिस्तान राखी दिए। कांग्रेसको साथ वार्ता विफल भए पछि जिन्नालाई पनि यो विचार आयो कि मुसलमानहरूको आफ्नो अधिकारको रक्षाको लागि एक अलग देश प्राप्त नै हुनु पर्‍यो बिना यसको काम बन्दैन। पछि गएर जिन्नालाई यो विचार बिल्कुल पक्का भयो कि हिन्दू र मुसलमान दुबै अलग-अलग देशको नागरिक हुन अत: उनलाई अलहदा कर दिया जाये। उनको यही विचार पछि गएर जिन्नाको द्विराष्ट्रवादको सिद्धान्त भनिने छ।
 
जिन्नाले भने कि भारतमा मुसलमानहरूको साथ अन्याय हुनेछ र अन्तमा गृहयुद्ध फैलिनेछ। यो कुरा जिन्नाले इकबालको साथ पत्राचारमा पनि उठाए। १९४० को लाहौर अधिवेशनमा एक प्रस्ताव पारित गरेर यो भनियो कि मुस्लिम लीगको मुख्य उद्देश्य पाकिस्तानको निर्माण हो। कांग्रेसले यस प्रस्तावलाईइ अस्वीकार गरिगरी दियो। मौलाना अब्बुल कलाम आजाद जस्ता नेताहरू र जमाते-इस्लामी जस्ता सङ्गठनहरूले यसको कडा निन्दा गरे। २६ जुलाई, १९४३ को खाकसार उग्रवादिहरूको हमलामा जिन्ना घायल भए। जिन्नाले १९४१ मा डन समाचार पत्रको स्थापना गरे, जस द्वारा उनले आफ्नो विचारको प्रचार-प्रसार गरे। जिन्नाले द्वितीय विश्व युद्धको समयमा ब्रिटेनको मदद गरेका थिए र १९४७ मा उनले भारत छोडो आन्दोलनको विरोध गरेका थिए। यूनियनिस्ट नेता सिकन्दर हयात खानको मृत्यु पछि पञ्जाबमा पनि मुस्लिम लीगको वर्चस्व बढयो। १९४४ मा गान्धीजीले बम्बईमा जिन्नासंग चौध पटक कुराकानी गरे, तर हल केही पनि निस्किएन।
 
==सन्दर्भ==