"अर्थ" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा बोट: स्वचालित पाठ परिवर्तन (-आंखा +आँखा) |
सा रोबोट : हिज्जे मिलाउँदै |
||
पङ्क्ति २९:
* ४. मूल्य निर्धारित द्रव्य ।
==चार पुरुषार्थ==
चार [[पुरुषार्थ]]लाई पनि अर्थ भनिन्छ । यी पुरुषार्थहरू हुन्– अर्थ, काम, धर्म र मोक्ष । पुरुषार्थ शब्दमा समेत अर्थ जोडिनाले चारवटा पुरुषार्थमा अर्थ सर्वाधिक
==गीताका अनुसार==
श्रीमद्भगवद्गीतामा इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यः भनेर अर्थको एक विशेष प्रयोग गरिएको छ इन्द्रियार्थ । ज्ञानेन्द्रिय पांचवटा छन्– आँखा, कान, नाक, जिब्रो, र छाला । पांच ज्ञानेन्द्रियका पांच विषय हुन्छन्– रुप, शब्द, गन्ध, रस, स्पर्श । यी दुवैको सम्बन्धलाई इन्द्रियार्थ भनिन्छ । इन्द्रियका यी विषयहरु देखिने, सुनिने वा अनुभव गरिने हुन्छन् । जसलाई लौकिक सुख वा भौतिक सुख भन्न सकिन्छ । त्यसैले इन्द्रियार्थ क्रियालकलापको अर्थ हो लौकिक सुख वा सांसारिक कल्याणका लागि सम्पन्न गरिने क्रियाकलाप ।<ref>ज्ञवाली, बाबु राम, सन् २०१२, पूर्वीय अर्थशास्त्र–प्राचीनतम तथ्य, नवीनतम जानकारी, रुपन्देही
==कौटिल्यका अनुसार==
कौटिल्यले तन्त्रयुक्ति अध्यायमा अर्थशास्त्रलाई यसप्रकार परिभाषित गरेका छन्– मनुष्याणां वृत्तिरर्थः। मनुष्यवती भूमिरित्यर्थः । तस्याः लाभपालनोपायः शास्त्रमर्थशास्त्रमिति ।
पङ्क्ति ५०:
कौटिलीय अर्थशास्त्रमा प्रयोग गरिएको ‘अर्थशास्त्र’ शब्दलाई अंग्रेजी अनुवादकहरूले फरक फरक अनुवाद गरेको पाइन्छ । संस्कृतिविद् डी डी कोशाम्बीले साइन्स अफ् मेटेरियल गेन (Science of Material Gain), हिन्दु संस्कृतिका विद्वान् ए एल बशमले अ ट्रीटाइज अन् पोलिटी (A L Basham), राजनीतिशास्त्रका विद्वान् जी पी सिंहले अ साइन्स अफ् पोलिटि (A science of Polity), अर्थशास्त्रका विद्वान रङ्गराजनले साइन्स अफ् वेल्थ एन्ड वेलफेयर (Science of Wealth and Welfare), पाश्चाŒय इतिहासका विशेषज्ञ प्रो. रोजर बोशेले साइन्स अफ् पोलिटिकल इकोनोमी (Science of Political Economy), र दर्शनशास्त्रका विद्वान् हेनरिक जिमरले यूनिवर्सल लज् अन् पोलिटिक्स, इकोनोमिक्स, डिप्लोमेसी एन्ड वार (Universal Laws on Politics, Diplomacy and War), संस्कृतका विद्वान् आर पी काङ्लेले साइन्स अफ् पोलिटिक्स (Science of Politics) भनी अनुवाद गरेका छन् ।
<br />
यस सम्बन्धमा अर्थशास्त्री सेन र बसुले के भनेका छन् भने अंग्रेजी इकोनोमिक्सको संस्कृत रुपान्तर अर्थशास्त्र हुनसक्छ तर संस्कृत अर्थशास्त्रको रुपान्तर इकोनोमिक्स हुन सक्दैन किनभने संस्कृत अर्थशास्त्र शब्दको क्षेत्र, विषय वस्तु र इतिहास यूरोपियन अर्थशास्त्रीहरूको परिकल्पना भन्दा निकै विस्तृत र प्राचीन छ ।<ref>ज्ञवाली, बाबु राम, सन् २०१४, कौटिल्य र शुक्रको राजनीतिक अर्थशास्त्र, रुपन्देही
[[श्रेणी:आर्थिक]]
| |||