"चाणक्य" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
पुरानो कौटल्य शिर्षकवाट पाठ सार्दा छुटेका केहि जानकारीहरू थपियो |
व्यक्तिगत जीवन, नया खण्ड थपियो |
||
पङ्क्ति २१:
}}
'''चाणक्य''' वा '''कौटिल्य''' (वा [[कौटल्य]]) (लगभग ई पू ३७०–२८३)<ref name="SKAgarwal2008">{{cite book | author=S. K. Agarwal | title=Towards Improving Governance | url=http://books.google.com/books?id=1nIkFqh_TmEC&pg=PA17 | accessdate=2012-06-06 | date=1 September 2008 | publisher=Academic Foundation | isbn=978-81-7188-666-1 | page=17 }}</ref> तक्षशिलाका आचार्य, दार्शनिक तथा महान सम्राट [[चन्द्रगुप्त मौर्य]]का सल्लाहकार थिए। उनले नदवंशको नाश गरेर चन्द्रगुप्त मौर्यलाई राजा बनाए। उनी [[राजनीति]] र [[कूटनीति]] का ज्ञाता थिए। उनले [[अर्थशास्त्र]] , [[राजनीति]], [[अर्थनीति]], [[कृषि]], [[ समाजनीति]] आदिका महान ग्रन्थहरू रचना गरेका थिए। अर्थशास्त्र मौर्यकालीन समाजको दर्पण मानिन्छ। चाणक्य राजसी ठाट-बाट भन्दा टाढा एक सानो कुटिमा रहन्थे। उनको नाममा एक टेलिश्रृङ्खला<ref>निर्माता निर्देशक, चन्द्र प्रकाश, द्विवेदी, चाणक्य १–४७, हिन्दी धारावाहिक, सन् २००६ । </ref>पनि बनेको थियो।
==व्यक्तिगत जीवन==
पाटलीपुत्र, मगधमा जन्मेका उनी तक्षशीला गुरुकुलबाट दीक्षित भए त्यहीं आचार्य भएका थिए<ref>[http://www.hinduism.co.za/chanakya.htm Chanakya-Niti]</ref>। पछि चन्द्रगुप्तलाइ मगधको राजा बनाएर शक्तिशाली बनाए। किम्बदन्ती अनुसार जीवनको उत्तरार्धमा चाणक्य वानप्रस्थ गए र निराहार रहेर मृत्युवरण गरे <ref name="Journal_Indian_History_1949">{{cite book | title=Journal of Indian History | url=https://books.google.com/books?id=9PdzBZegtvMC | accessdate=2013-02-07 | year=1949 | publisher=University of Kerala | page = 211}}</ref>। जैन लेखक हेमचन्द्रका अनुसार चणक्यको मृत्यु राजा बिन्दुसारका मंत्री सुबन्धुको षड्यन्त्रबाट गराइएको थियो। चणक्यलाइ मन नपराउने सुबन्धुले बिन्दुसारलाइ उनकी आमाको हत्याको जिम्मेवार चाणक्य भएको बताएका थिए। राजाको क्रोधबारे थाहा पाएका बुढा चाणक्यले त्यसपछि प्राण त्याग्ने अठोट गरे र जैन परम्परा अनुसार मृत्युपर्यन्त निराहार रहे। मृत्यु हुनु अघि राजाले सुबन्धुको षड्यन्त्र र आमाको हत्यामा चाणक्यको जिम्मेवारी नरहेको थाहा त पाए, तर मन्त्रीले राजाको आदेश बिपरित चाणक्यको आत्मदाह गराईदिए<ref name="Vittachi2007">{{cite book | author=[[Nury Vittachi]] | title=The Kama Sutra of Business: Management Principles From Indian Classics | url=https://books.google.com/books?id=uI0ALSCLb24C&pg=PT87 | accessdate=2012-06-06 | year = 2007 | publisher=Wiley India Pvt. Limited | isbn=978-81-265-1454-0 | page=87 }}</ref>।
== राजाको निर्माता ==
| |||