"गुरुमुखी लिपि" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

गुरूमुखीको अर्थ छ गुरूहरूका मुखदेखि निस्केर भएको हो। अवश्य नैं यो शब्द ‘वाणी’को द्योतक रहेको थियो होला, किनभनें मुखदेखि लिपिको कुनै सम्बन्ध छैन। परन्तु वाणीदेखि चलेर त्यस वाणीका अक्षरहरूका लागि यो नाम रूढ़रूढ भयो। यस प्रकार गुरूहरूले आफ्नो प्रभावदेखि पंजाबमा एउटा भारतीय लिपिलाई प्रचलित गरे। नत्र सिंधको जस्तो पंजाबमा पनि फारसी लिपिको प्रचलन हो रहने थियो र त्यही रहन सकथ्यो।

यस लिपिमा तीन स्वर र ३२ व्यंजन छन्। स्वरहरूका साथ मात्राहरू जो्ड़ेरजो्डेर अन्य स्वर बनेको लाग्छ। यिनको नाम छन् उड्यो, आयो, इड़योइडयो, सासा, हाहा, कका, खखा इत्यादि। अंतिम अक्षर ड़ाड़ाडाडा हो। छैटौं अक्षरदेखि कवर्ग आरम्भ हुन्छ र शेष अक्षरहरूको (व)सम्म त्यही क्रम छ जो देवनागरी वर्णमालामा छ। मात्राहरूका रूप र नाम यस प्रकार छन्। टका साथ (मुक्ता), टा (कन्ना), टि (स्यारी), टी (बिहारी), ट (ऐंक ड़ेडे), ट (दुलैंकड़ेदुलैंकडे), टे (लावाँ), टै (दोलावाँ), (होड़ाहोडा), (कनौड़ाकनौडा), (टिप्पी), ट: (बिदै)। यस वर्णमालामा प्राय: संयुक्त अक्षर छैनन्। यद्यपि अनेक संयुक्त ध्वनिहरू विद्यमान छन्।

गुरूमुखी लिपिमा ३५ वर्ण हुन्छन्। पहिला तीन वर्ण बिल्कुल खास छन् किनभनें ती स्वर वर्णहरूका आधार हुन्छन्। मात्र ऐरालाई छो्ड़ेरछो्डेर बाकी पहिला तीन वर्ण एक्लै कहीं प्रयुक्त हुदैनन्। विस्तारदेखि सम्झनका लागि [[स्वर वर्ण]]लाई हेर्नुहोस्।

ੜ --- ड़ड <br>

਼ --- ़ <br>