विकिपिडिया

"निर्वाचन" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

अन्तरक्रियात्मक रूपमा इतिहास हेर्नुहोस्
← अघिल्लो भिन्नतापछिल्लो भिन्नता →
Content deleted Content added
दृश्यात्मकविकिपाठ
सा रोबोट ले थप्दै {{Commonscat|Elections}}
सा नेपाली सङ्ख्या कायम गर्दै
पङ्क्ति १०:
भारतीय लोकतन्त्रमा चुनाव प्रक्रियाका अलग-अलग स्तर छन् तर मुख्यतया संविधानमा पूरै देशका लागि एक [[लोक सभा|लोकसभा]] तथा पृथक-पृथक राज्यहरूका लागि अलग [[विधानसभा]]को प्रावधान छ।
 
[[भारतीय संविधान]]का भाग 15मा१५मा अनुच्छेद 324३२४ देखि अनुच्छेद 329सम्म३२९सम्म निर्वाचनको व्याख्या गरिएको छ। अनुच्छेद 324३२४ निर्वाचनहरूको अधीक्षण, निदेशन र नियन्त्रणको निर्वाचन आयोगमा निहित हुनु बता्दछ। संविधानले अनुच्छेद 324मा३२४मा नैं निर्वाचन आयोगलाई चुनाव सम्पन्न गराने जिम्मेदारी दिएकोछ। 1989सम्म१९८९सम्म निर्वाचन आयोग केवल एक सदस्यीय संगठन थियो तर 16१६ अक्टूबर 1989मा१९८९मा एक राष्ट्रपतीय अधिसूचनाका द्वारा दुइ र निर्वाचन आयुक्तहरूको नियुक्ति गरिएको छ।
 
लोकसभाको कुल 543५४३ सीटहरूमा देखि विभिन्न राज्यहरूदेखि अलग-अलग सङ्ख्यामा प्रतिनिधि चुने जान्छन्। यसै प्रकार अलग-अलग राज्यहरूको विधानसभाहरूका लागि अलग-अलग सङ्ख्यामा विधायक चुने जान्छन्। नगरीय निकाय चुनावहरूको प्रबंध राज्य निर्वाचन आयोग गर्दछ, जबकि लोकसभा र विधानसभा चुनाव भारत निर्वाचन आयोगका नियन्त्रणमा हुन्छन्, जसमा वयस्क मताधिकार प्राप्त मतदाता प्रत्यक्ष मतदानका माध्यमदेखि सांसद एवं विधायक चुन्दछन्। लोकसभा तथा विधानसभा दुइटैको नैं कार्यकाल पाँच वर्षको हुन्छ। यिनको चुनावका लागि सबैभन्दा पहिला निर्वाचन आयोग अधिसूचना जारी गर्दछ। अधिसूचना जारी हुनको पछि संपूर्ण निर्वाचन प्रक्रियाका तीन भाग हुन्छन्- नामांकन, निर्वाचन तथा मतगणना। निर्वाचनको अधिसूचना जारी हुनको पछि नामांकन पत्रहरूलाई दाखिल गर्नका लागि सात दिनहरूको समय मिल्दछ। त्यसको पछि एक दिन तिनको जांच पड़तालका लागि राखिन्छ। यसमा अन्यान्य कारणहरूदेखि नामांकन पत्र रद्द पनि हुन सक्छन्। तत्पश्चात दुइ दिन नाम वापसीका लागि दिए जान्छन् ताकि जसलाई चुनाव छैन लड़ना छ ती आवश्यक विचार विनिमयका पछि आफ्नो नामांकन पत्र वापसले सकुन्। 1993का१९९३का विधानसभा चुनावहरू तथा 1996का१९९६का लोकसभा चुनावहरूका लागि विशिष्ट कारणहरूदेखि चार-चार दिनहरूको समय दिइएको थियो। परन्तु सामान्यत: यो कार्य दुइ दिनहरूमा सम्पन्न गर्ने प्रयास गरिन्छ। कहिले कभार कुनै क्षेत्रमा पुन: मतदानको स्थिति पैदा भएमा त्यसको लागि अलगदेखि दिन तय गरिन्छ। मतदानका लागि तय गरियो मतदान केन्द्रहरूमा मतदानको समय सामान्यत: सुबह 7७ बजेदेखि सायं 5५ बजेसम्म राखिन्छ।
 
[[एलेक्ट्रोनिक मतदान मशीन|इलेक्ट्रोनिक वोटिंग मशीन]] आउनेका पछि मतगणनाका लागि सामान्यत: एक दिनको समय राखिन्छ। मतगणना लगातार चल्दछ तथा यसका लागि विशिष्ट मतगणना केन्द्र तय गरिन्छन् जसमा मतदान केन्द्रहरूका समान नैं अनाधिकृत व्यक्तिहरूको प्रवेश वर्जित रहन्छ। सबै प्रत्याशिहरू, तिनको प्रतिनिधिहरू तथा पत्रकारहरू आदिका लागि निर्वाचन अधिकारिहरू द्वारा प्रवेश पत्र जारी गरिन्छन्। वर्तमानमा निर्वाचन क्षेत्रानुसार मतगणना गरिन्छ भनें थियो त्यसको लागि त्यसको सबै मतदान केन्द्रोका मतको गणना गर्न परिणाम घोषित गरिन्छ। परिणामका अनुसार जस दललाई बहुमत प्राप्त हुन्छ, त्यो केन्द्र वा राज्यमा आफ्नो सरकारको गठन गर्दछ। भारतमा वोट डालने कुनै कानूनी बाध्यता छैन र यो नागरिकहरूको अधिकार छ, गर्तव्य छैन।
पङ्क्ति २५:
 
== वाह्य सूत्र ==
* [http://www.ipu.org/parline-e/parlinesearch.asp PARLINE database on national parliaments. Results for all parliamentary elections since 1966१९६६]
* [http://www.electionguide.org ElectionGuide.org — Worldwide Coverage of National-level Elections]
* [http://www.parties-and-elections.de parties-and-elections.de: Database for all European elections since 1945१९४५]
* [http://www.aceproject.org ACE Electoral Knowledge Network] — electoral encyclopedia and related resources from a consortium of electoral agencies and organizations.
* [http://www.angus-reid.com/tracker/ Angus Reid Consultants: Election Tracker]
"https://ne.wikipedia.org/wiki/निर्वाचन" बाट अनुप्रेषित