"विस्फोटक" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा रोबोट ले थप्दै: br:Danvez-tarzh |
सा spelling check, replaced: चल जान्छ → चल्छ, ज़ → ज (7), removed: ॉ (6) |
||
पङ्क्ति ११:
== विविध विस्फोटक ==
विस्फोटक रासायनिक पदार्थको मिश्रण हुन्छ, जसलाई हथौड़ेदेखि आघात गर्न वा ज्वालाले छूने, वा विद्युत् स्फुलिंगदेखि एकाएक ऊष्माका विकासका साथ धेरै ठूलो मात्रामा ग्यास बन्नका कारण विस्फोटन हुन्छ। यदि कुनै बंद कक्षमा विस्फोटन हो, त कक्षको देवलहरु छिन्न भिन्न हुन जान्छ।मा लाभकारी विस्फोटक अपेक्षया निष्क्रिय हुन्छन्, ताकि तिनको निर्माण र परिवहन निरापद हो सके। केही विस्फोटक यस्ता हुन्छन् कि पंखदेखि छूनमा पनि ती विस्फुटित हुन्छन्। यस्ता विस्फोटक कुनै उपयोगी कामका छैनते। उपयोगी विस्फोटकहरुमा केही उच्च विस्फोटक हुन्छन् र केही सामान्य वा मंद विस्फोटक। यो विभेद तिनको सुग्राहिताका आधारमा गरिंदैन, तर तिनको छिन्न भिन्न गर्ने क्षमतामा गरिन्छ। केही विस्फोटक, जस्तै मर्करी फल्मिनेट तथा लेड
1. [[डायनामाइट]]
2. [[विस्फोटक जिल्लाहरुटिन]]
3. [[टीएनटी]] (TNT) -- तीव्र विस्फोटक, युद्धका लागि
4. [[पिक्रिक अम्ल]]
5. [[अमोनियम नाइट्रेट]]
6. [[धूमहीन चूर्ण]]
7. [[कालोचूर्ण]] वा [[बारूद]]
8. [[मर्करी फल्मिनेट]] --- सहायक विस्फोटक, युद्धका लागि
9. [[लेड
[[डायनामाइट]]का निर्माणमा नाइट्रोग्लिसरीन प्रयुक्त हुन्छ। नाइट्रोग्लिसरीन आवश्यकतादेखि अधिक सुग्राही हुन्छ। यसको सुग्राहितालाई कम गर्नका लागि
[[विस्फोटक जिलेटिन]]मा 90 प्रतिशत ग्लिसरीन र 10 प्रतिशत नाइट्रोसेलुलोस रहन्छ। टी एन टी ट्राइनाइट्रोटोल्विन हो। यो 81 डिग्रीसे मा पिघल्दछ। डी एन टीका साथ अमोनियम नाइट्रेटका मिले रहनाले टी एन टी अधिक प्रबल विस्फोटक हुन जान्छ। पिक्रिक अम्ल विस्फोटक हो। फिनोलका नाइट्रेटीकरणदेखि यो बन्दछ। यो पहेंलो ठोस छ, जो 121 डिग्रीसे मा पिघल्दछ। यसको सीस लवण पिक्रिक अम्लदेखि 5 गुना अधिक सुग्राही हुन्छ। स्वय पिक्रिक अम्ल खोलमा भरिन्छ। अमोनियम नाइट्रेट टी एन टीका साथ मिलाएर प्रयुक्त हुन्छ। यो आक्सीकारकको पनि कार्य गर्दछ। स्वयं यो कठिनतादेखि प्रस्फोटिन (detonate) हुन्छ।
पङ्क्ति ३८:
== विस्फोटकहरुका गुण र परीक्षण ==
विस्फोटकहरुको क्षमता दुई बातहरु, प्रस्फोटको तीव्रता र प्रस्फोटका संचारणका वेगमा निर्भर गर्दछ। यी दुइटै गुणहरुमा नैं छिन्न भिन्न गर्ने क्षमता आधारित हु्न्छ। तीव्रता ग्यासहरु र ऊष्माका उन्मुक्त भएमा निर्भर गर्दछ। यसका लागि विस्फोटकका एउटा ज्ञात भारको सीस निपिण्ड (block)को गुहामा राखेर, विस्फुटित गर्दछन्। यसदेखि सीस निपिण्डको गुहाको उत्तनन (distension) हुन जान्छ। गुहाका आयतनको माप विस्फोटकको प्रबलताको माप हो। एउटा अर्को विधिमा 500 पौण्ड मर्टर (साना तोप)लाई लोलकका रूपमा लटका्दछन् र त्यो भन्दा 36 पौण्डको गोला छोड़्दछन्। यसदेखि मर्टरको प्रतिक्षप (recoil) हुन्छ। मर्टरको यही प्रतिक्षेप प्रबलताको माप हो। दुइटै विधिहरुदेखि प्राय: एकदेखि नैं परिणाम प्राप्त हुन्छन्। कठोर चट्टानहरुलाई उड़ानका लागि प्रबल र उच्च वेगभएका विस्फोटकहरुको आवश्यकता पर्छ र कम कठोर चट्टानहरुका लागि कम प्रबल र मंद वेग भएका विस्फोटकहरुदेखि काम
== प्रकार ==
पङ्क्ति ४९:
[[राइफल]]का [[कारतूस]]मा पनि एउटा प्रणोदक र अर्को बुलेट वा गोली जा यशद-ताम्र मिश्रधातुको बनी हुन्छ, सीसका निचोलमा राखेको हुन्छ। टैंकमार (antitank) राइफलहरुमा यस ्पातको गोलीहरु हुन्छन्। हथगोलेमा कुनै प्रणोदक हुँदैन।
रेशेका रूपमा नाइट्रोसेलूलोस (
विस्फोटकमा प्रयुक्त हुने नाइट्रोसेलुलोजमा नाइट्रोजन 12.8 प्रतिशत रहन्छ। राख्नमा धूमहीन चूर्णको ह्रास हुन्छ। अत: बीच बीचमा त्यसका परीक्षण गर्दै रहना आवश्यक हुन्छ।
== यी पनि हेर्नुहोस् ==
|