"मगर भाषा" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
सा स्वचालित हिज्जे सम्पादन, replaced: । → । (112), ले → ले (2), तालिम → तालीम, रुप → रूप, सहिद → शहीद, हरु → हरू, सन... |
सा हिज्जे मिलाउँदै |
||
पङ्क्ति ६:
जनगणना २०५८को तथ्याङ्कअुनसार नेपालका ९९ भाषा बोल्ने तथ्य स्वीकार गरे पनि 'एथ्नोलग-२००५'ले नेपालमा १२३ वटा भाषा हालसम्म जीवित रहेको तथ्य सार्वजनिक गरेको छ। नेपाल आदिवासी भाषा विज्ञान समाजले भने नेपालमा १४३ भाषा रहेको दाबी गर्दै आएको छ। जसमध्ये ८० वटा भाषा मात्र जीवित अवस्थामा रहेको बताइएको छ। कतिपय भाषा लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेका छन्। नेपाली मगर भाषाको अवस्था पनि करिब करिब यही अवस्थामा रहेको छ। कुनै पनि भाषा बचाउने त्यस भाषाको साहित्य नै हो। मगर भाषाको जनसङ्ख्याको तुलनामा साहित्य नगण्य अवस्थामै रहेको छ। विगतको तुलनामा यस भाषा साहित्यको पाठक केही वृद्धि भएको छ तर अझै पनि चेतनाको अभाव यथावत नै छ।
मगर भाषा साहित्यको प्रारम्भ काल
'''आधुनिक काल'''
२०३९ सालबाट सुस्ताएको मगर भाषा साहित्यले २०४९ साल पछि पुनः अगाडि बढेको देखिन्छ। खासगरी लोकबहादुर थापामगरद्वारा मगरभाषा लेखेर आम मगर समुदायलाई जागरण ल्याउन
== गद्य कविता/गीत गजल ==
पङ्क्ति १५:
२०४८ सालमै झुस्या मगरको 'रङ्सीचकूङ लरहीङ' प्रकाशन भयो। त्यसै वर्ष शिवलाल थापामगरको 'ग्याहोट लख छान्नी' प्रकाशन भयो। २०४७ सालदेखि नै रोल्पाका बमकुमारी बुढामगरको सम्पादनमा 'कोन्जा मोरुम' साहित्यिक त्रैमासिक पत्रिका प्रकाशन हुँदै आएको छ जसमा विभिन्न मगर भाषामा फुटकर कविता प्रकाशन हुँदै आएका छन्।
मगर भाषामा कवितासङ्ग्रह लेखेर प्रकाशन गर्ने अन्य कविहरूमा बैरागी नाता मगर (तनहुँ) 'छीनीकूङ पूरररुङ' (आजको कोपिला) २०४८, मोईओ मीराप (आमाको रोदन- २०४९), लीस -देश-२०६१, खड्क आलेमगर सेन टाहाके ? (कहिले पुग्ने), रुद्र हितान मगर (कास्की) 'लाङ्घाके आररमेट्नाङ' (गाउँलाई सम्झँदा-२०५०) स्व. रेखबहादुर थापामगर (नवलपरासी) 'फन्च ठलरके' (जन्मभूमिको-२०५१) सन्तोष बुढामगर 'मोई' (आमा-२०५३) सन्जोग लाफामगर (उदयपुर) 'जीव-सीम' (बाँचेर मर्नु-२०५५) रुद्र सन्देशमगर (स्याङ्जा) 'बीकोलेसा' (दुख्दो रहेछ-२०६५) झुस्यामगर (स्याङरजा) बुढा ईम (बुढो घर-२०५७)
मगर भाषामा कविताहरूको सँगालो वैरागी नाता मगरको संयोजनमा मगर भाषाका आदिकवि स्व. रेख ब. थापामगरको स्मृतिमा 'मगर रीलरहीङ गोमक' मगर भाषा कविताहरूको सँगालो (२०६३) प्रकाशित छ। जीतबहादुर सिन्जालीमगर साहित्य प्रतिष्ठानद्वारा आयोजित सञ्जोग लाफामगरको संयोजनमा प्रथम राष्ट्रव्यापी मगर भाषा कविता प्रतियोगितामा सहभागी कविताहरूलाई सङ्गृहीत गरी पाहुर (कोसेली-२०६३) प्रकाशित गरिएको छ। खामपाङ मगर भाषामा रोल्पाका जीवन रोक्कामगर र तारा माझिलीको संयुक्त कविता सङ्ग्रह गिन्मी (ङाता कोस्याली २०६२) सङ्ग्रहको रूपमा प्रकाशित छ भने काईके मगर भाषामा कविता सङरग्रह प्रकाशित भएको छैन। त्यसका अलावा २०५५ सालमा रोल्पाका बमकुमारी बुढामगरद्वारा लिखित खस नेपाली भाषामा प्रकाशित कविता सङरग्रह जीतहारमा ३ वटा मगर खामपाङमा प्रकाशित छ। रूपन्देहीका मेजन पुनमगरको भटकोसरचको कवितासङ्ग्रहमा गरिएको मगर खामपाङले मगर खामपाङमा लेख्न हौस्याएको छ।
पङ्क्ति ६६:
==निवन्ध==
मगर भाषामा शिवलाल थापा
===चिनारी/जीवनी===
मगर भाषामा मगर व्यक्तिहरूको जीवनीलाई आधार मानेर चिनारी लेख्ने कामको सुरुवात गरिए पनि निरन्तरता हुन सकेको छैन। मगर भाषाका आदिकवि जीतबहादुर सिञ्जाली मगर र स्व. रेखबहादुर थापा मगरलाई मगर भाषाका आदिकवि भनेर चिनारी गराउने उद्देश्यले लोकबहादुर थापामगरले 'मगराती ढटाङ जीतबहादुर सिञ्जाली मगर र रेखबहादुर थापामगर'
===समालोचना===
समालोचना विधामा कलम चलाउनेमा यामबहादुर थापामगर (स्याङ्जा) रहेको छ। लोकबहादुर
==उखान टुक्का/गाउँखाने कथा/चुट्किला==
| |||