'''नकुल''' महान हिन्दू काव्य [[महाभारत]]मा पाँच पांडवोपांडव मध्येको एक थियो।थिए । नकुल र [[सहदेव]], दुइटै माता [[माद्री]]का असमान जुड़वा पुत्र थिए, जसको जन्म दैवीय चिकित्सकुन् [[अश्विन]]काको वरदान स्वरूप भएको थियो, जो स्वयं पनि समान जुड़वा बंधु थिए।
नकुल,को अर्थ छ, परम विद्वता। महाभारतमा नकुलको चित्रण एक धेरै नैं रूपवान, प्रेम युक्त, र धेरै सुन्दर व्यक्तिका रूपमा गरिएको छ। आफ्नो सुन्दरताका कारण नकुलको तुलना काम र प्रेमका देवता, "[[कामदेव]]"देखिसित गरिएको छ। पांडवोकापांडवका अन्तिम र तेह्रवहरू वर्षका अज्ञातवासमा नकुलले आफ्नो रूपलाई कौरवहरूदेखि छिपानकाछिपाउनका लागि आफ्नो शरीरमा धूल लीपेर छिपाए। [[श्रीकृष्ण]] द्वारा नरकासुरको वध गर्नका पश्चात नकुल द्वारा घुड़ प्रजनन र प्रशिक्षणमा निपुण हुने महाभारतमा अभिलेखाकरण छ। त्यो एक योग्य पशु शल्यशल्यचिकित्सक चिकित्सक थियोथिए, जसलाई घुड़ चिकित्सामा महारथ प्राप्त थियो। अज्ञातवासका समयमा नकुल भेष बदल गर्न र अरिष्ठनेमि नामका छद्मनामले महाराज विराटको राजधानी उपपलव्यको घुड़शालामा शाही घो्नेकोघोडाको देखभाल गर्ने सेवकका रूपमा रह्योरहेका थियो।थिए त्यो। उनी आफ्नो तलवारबाजी र घुड़सवारीको कलाका लागि पनि विख्यात थियो।थिए । अनुश्रुतिका अनुसार, त्यो बारिशमाबेला बिना जललाई छुएछुएर घुड़सवारी गर्न सकन्थ्यो।
नकुलको विवाह द्रौपदीका अतिरिक्त [[जरासंध]]को पुत्रीदेखिपुत्रीसित पनि भएको थियो।
नकुल नामको अर्थ हुन्छ जो प्रेमदेखि परिपूर्ण हो र यस नामको नौ पुरुष विशेषताहरू छन्:
