"चक्रवर्ती राजगोपालाचारी" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

! bgcolor="#efefef" colspan="2" | आजादस्वतन्त्र भारतकाभारतको द्वितीय गवर्नर जनरल

| प्रथम भारतीय [[गवर्नर जनरल]], <br>[[मद्रास प्रान्त]]काको द्वितीय मुख्यमंत्री

'''चक्रवर्ती राजगोपालाचारी''' (तमिल: சக்ரவர்தி ராஜகோபாலாச்சாரி) (दिसम्बर १०, १८७८ - दिसम्बर २५, १९७२), राजाजी नामले पनि जानिन्छन्। तीउनी [[वकील]], [[लेखक]], [[राजनीतिज्ञ]] र [[दार्शनिक]] थिए। तीउनी स्वतन्त्र भारतकाभारतको द्वितीय गवर्नर जनरल र प्रथम भारतीय गवर्नर जनरल थिए। १० अप्रैल १९५२देखि१९५२ देखि १३ अप्रैल १९५४सम्म१९५४ तीसम्म उनी [[मद्रास प्रान्त]]काको मुख्यमंत्री रहे। तीउनी दक्षिण भारतकाभारतको [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस|कांग्रेस]]काको प्रमुख नेता थिए, किन्तुतर पछि तीउनी कांग्रेसकाकांग्रेसको प्रखर विरोधी बनेभए तथा [[स्वतन्त्र पार्टी]]को स्थापना गरे तीउनी [[महात्मा गांधी|गांधीजी]]काको समधी थिए। (राजाजीको पुत्री लक्ष्मीको विवाह गांधीजीकागांधीजीको पुत्र देवदास गांधीदेखिगांधीसंग भएको थियो।) उनले दक्षिण भारतमा [[नेपालीहिन्दी]]काको प्रचार-प्रसारकाप्रसारको लागि धेरै कार्यकाम गरे।

==आरम्भिक जीवन==

तिनकोउनको जन्म दक्षिण भारतकाभारतको सलेम जिल्लाहरुमाजिल्लामा थोरापल्ली नामक गाउँमा भएको थियो। राजाजी तत्कालीन [[सलेम]] जनपदकाजनपदको [[थोरापल्ली]] नामक एक सानादेखिसानो गाँवमा एक तमिल ब्राह्मण परिवार (श्री वैष्णव)मा जन्मेका थिए। अचेल थोरापली [[कृष्णगिरि जिल्ला|कृष्णागिरि]] जनपदमा छ। तिनकोउनको आरम्भिक शिक्षा [[होसूर]]मा भएको छ।भयो। कालेजको शिक्षा मद्रास (चेन्नई) एवं [[बंगलुरू]]मा भएको छ।भयो।

सन 1937मा१९३७ मा भएभएको कंसिलोकाकंसिलोको चुनावहरुमा चक्रवर्तीकाचक्रवर्तीको नेतृत्वमा कांग्रेसले मद्रास प्रान्तमा विजय प्राप्त गरे तिनलाईउनलाई मद्रासको मुख्यमंत्री बनाइएकोबनाइयो। छ। 1930१९३० मा ब्रिटिश सरकार र कांग्रेसकाकांग्रेसको बीच मतभेदकामतभेद हुदै चल्दैगर्दा कांग्रेसको सबै सरकारहरु भंग गर्न दिएकोगरिएको थियों। चक्रवर्तीले पनि आफ्नो पददेखिपदबाट त्यागपत्र देराजिनामा दिए। यसै समय अर्का विश्व युद्धको आरम्भ भयो, कांग्रेस र चक्रवर्तीकाचक्रवर्तीको बीच पुन: ठन गयी। यस पल्ट त्यो गाँधी जीकाजी को पनि विरोधमा खड़ा थिए। गाँधी जीको विचार थियो कि ब्रिटिश सरकारलाई यस युद्धमा मात्र नैतिक समर्थन दिए जाए, त्यहीं राजा जीको कहना थियो कि भारतलाई पूर्ण स्वतन्त्रता दिने शर्तमा ब्रिटिश सरकारलाई प्रत्येक प्रकारको सहयोग दिए जाए। यो मतभेद इतने बढ़ गये कि राजा जीले कांग्रेसको कार्यकारिणीको सदस्यतादेखि त्यागपत्र दे दिए। यसकायस पछि 1942मा१९४२ मा 'भारत छोड़ो' आन्दोलन प्रारम्भ भयो, तब पनि त्यो अन्य कांग्रेसी नेताहरुकानेताहरुको साथ गिरफ्तार भएर जेल छैन गये। यस को अर्थ यो छैन कि त्यो देशकादेशको स्वतन्त्रता संग्राम वा कांग्रेसदेखि विमुख हो गये थिए। आफ्नो सिद्धान्तहरु र कार्यशैलीकाकार्यशैली अनुसार त्यो यी दुइटैदेखि निरंतर जोड़िएका रहे। तिनकोउनको राजनीतिमा गहरीगहिरो पकड़ थियो। 1942का१९४२ को इलाहाबाद कांग्रेस अधिवेशनमा उनले देशकादेशको विभाजनलाई स्पष्ट सहमति प्रदान गरे यद्यपि आफ्नो यस मतमा तिनलाईउनलाई सामान्य जनता र कांग्रेसको धेरै विरोध सहनु पर्‍यो, परन्तु उनले यसको परवाह गरेनन् इतिहास गवाह छ कि 1942मा१९४२ मा उनले देशकादेशको विभाजनलाई सबैका विरोधका पछि पनि स्वीकार गरे, सन 1947मा१९४७ मा त्यही भयो। यही कारण छ कि कांग्रेसका सबै नेता तिनकोउनको दूरदर्शिता र बुद्धिमत्ताको बुद्धिमत्तालाई फलाम मान्दै रहे।मानिरहे। कांग्रेसदेखि अलग भएमा पनि यो महसूस छैन गरिएको कि त्यो त्यो भन्दा अलग छन्।

1946मा१९४६ मा देशको अन्तरिम सरकार बनी।बन्यो। तिनलाईउनलाई केन्द्र सरकारमा उद्योग मंत्री बनाइएको छ। 1947मा१९४७ मा देशकादेश पूर्ण स्वतन्त्र भएमा तिनलाई उनलाई बंगालको राज्यपाल नियुक्त गरिएको छ। यसकायसको अगले नैंअगिल्लो वर्ष त्यो स्वतन्त्र भारतकाभारतको प्रथम 'गवर्नर जनरल' जस्तै अति महत्त्वपूर्ण पदमा नियुक्त गरिए। सन 1950१९५० मा तीउनी पुन: केन्द्रीय मंत्रिमण्डलमा ले लागि गये। यसै वर्ष सरदार वल्लभ भाइ पटेलको मृत्यु भएमाभए तीपछी उनी केन्द्रीय गृह मंत्री बनायेबनाईए। गये।सन सन१९५२ 1952काको सामान्य चुनावहरुमा त्यो लोकसभा सदस्य बनेकाभए र मद्रासकामद्रासको मुख्यमंत्री निर्वाचित भए। यसकायसको केही वर्षहरुका पछि नैं कांग्रेसको तत्कालीन नीतिहरुकानीतिहरुको विरोधमा उनले मुख्यमंत्री पद र कांग्रेस दुइटैलाई नैं छोड़ दिए र आफ्नो पृथक स्वतन्त्र पार्टीको स्थापना गरे

1954मा१९५४ मा भारतीय राजनीतिकाराजनीतिको चाणक्य कहे जाने राजा जीलाई 'भारत रत्न'देखि सम्मानित गरिएको छ।गरियो। त्यो विद्वान र अद्भुत लेखन प्रतिभाका धनी थिए। जो गहिराई र तीखापन तिनकोउनको बुद्धिचातुर्यमा थियो, त्यही तिनकोउनको लेखनीमा पनि थियो। त्यो तमिल र अङ्ग्रेजीका धेरै राम्रा लेखक थिए। 'गीता' र 'उपनिषदों'मा तिनकोउनको टीकाहरु प्रसिद्ध छन्। उनकोउनलाई तिनकोउनको पुस्तक 'चक्रवर्ती थरोमगम'मा 'साहित्य अकादमी' द्वारा पुरस्कृत गरिएको छ। तिनकोउनले लिखीलेखेको अनेक कथाहरु उच्च स्तरीय थियों। 'स्वराज्य' नामक पत्र तिनकोउनको लेख निरंतर प्रकाशित हुँदै रहन्थे। यसकायसको अतिरिक्त नशाबंदी र स्वदेशी वस्तुहरु विशेष गरी मलीकाखादीको प्रचार प्रसारमा तिनकोउनको योगदान महत्त्वपूर्ण मानिन्छ।

==सम्मान==

तिनलाईउनलाई वर्ष १९५४मा१९५४ मा [[भारत रत्न]]देखि सम्मनित गरिएको छ। भारत रत्न पाने भएका ती पहिला व्यक्ति थिए।

आफ्नो वेशभूषादेखि पनि भारतीयताका दर्शन गराने भएका यस महापुरुषको 28२८ दिसम्बर, 1972१९७२ मा निधन भयो।