विकिपिडिया

"नाभिकीय संलयन" का संशोधनहरू बिचको अन्तर

अन्तरक्रियात्मक रूपमा इतिहास हेर्नुहोस्
← अघिल्लो भिन्नतापछिल्लो भिन्नता →
Content deleted Content added
दृश्यात्मकविकिपाठ
सा r2.6.4) (रोबोट ले परिवर्तन गर्दै: bn:কেন্দ্রীণ সংযোজন
सा स्वचालित हिज्जे सम्पादन, replaced: दिसम्बर → डिसेम्बर (3), रुप → रूप, संदर्भ → सन्दर्भ, हरु → हरू (5)
पङ्क्ति १:
[[चित्र:Deuterium-tritium fusion.svg|thumb|[[ड्यूटेरियम]]को [[ट्राइटियम]]देखि संलयन- जसका परिणामस्वरूप [[हीलियम-४]] बन्दछ अनि एउटा मुक्त [[न्यूट्रोन]] निस्कन्छ। यस प्रतिक्रियामा १७.५९ मेगा [[इलेक्ट्रोन वोल्ट]] ऊर्जा निस्कन्छ।<ref name=Shultis>{{cite book |title=Fundamentals of nuclear science and engineering |author=J. Kenneth Shultis, Richard E. Faw |page=151 |url=http://books.google.com/books?id=SO4Lmw8XoEMC&pg=PA151 |isbn=0824708342 |year=2002 |publisher=CRC Press}}</ref>]]
जब दुइ हल्का नाभिक परस्पर संयुक्त भएर एउटा भारी तत्वका नाभिकको रचना गर्दछन् त यस प्रक्रियालाई '''नाभिकीय संलयन''' भन्दछन्। नाभिकीय संलयनका फलस्वरूप जस नाभिकको निर्माण हुन्छ त्यसका द्रव्यमान संलयनमा भाग लिने दुइटै नाभिकहरुकानाभिकहरूका सम्मिलित द्रव्यमानदेखि कम हुन्छ। द्रव्यमानमा यो कमी [[ऊर्जा]]मा रूपान्तरित हुन जान्छ। जसलाई [[अल्बर्ट आइन्स्टाइन]]का समीकरण E = mc<sup>2</sup>देखि ज्ञात गर्दछन्। ताराहरुकाताराहरूका भित्र यो क्रिया निरन्तर जारी छ। सबैभन्दा सरल संयोजनको प्रक्रिया हो चार [[हाइड्रोजन]] परमाणुहरुकापरमाणुहरूका संयोजन द्वारा एउटा [[हीलियम|हिलियम]] परमाणुको निर्माण।<br />
4<sub>1</sub>H<sup>1</sup> → 2He<sup>4</sup> + 2 पोजिट्रान + ऊर्जा<ref>{{cite book |last=गुप्त |first=तारकनाथ |title= भौतिकी एवं रसायन शास्त्र |year=नवंबर २००४ |publisher=भारती पुस्तक मन्दिर, |location=कोलकाता |id= |page= २२४ |accessday= ७|accessmonth= दिसम्बरडिसेम्बर|accessyear= २००९}}</ref><br />
<sub>1</sub>H<sup>2</sup> + <sub>1</sub>H<sup>2</sup> → 2He<sup>4</sup> + 23.6 MeV<br />
<sub>1</sub>H<sup>3</sup> + <sub>1</sub>H<sup>2</sup> → 2He<sup>4</sup> + 0n1 + 17.6 MeV<ref>{{cite book |last=सिंह |first=उमाशंकर|title= आधुनिक भौतिकी विज्ञान |year=नवंबर २००५ |publisher=आधुनिक ग्रन्थागार, |location=कोलकाता |id= |page= २३३ |accessday= ७|accessmonth= दिसम्बरडिसेम्बर|accessyear= २००९}}</ref><br />
<sub>1</sub>H<sup>1</sup> +<sub>1</sub>H<sup>1</sup> +<sub>1</sub>H<sup>1</sup> +<sub>1</sub>H<sup>1</sup> = 2He<sup>4</sup> + 2<sub>1</sub>β<sup>0</sup> + 2V + 26.7 MeV<ref>{{cite book |last=प्रसाद |first=चन्द्रमोहन |title= भौतिक एवं रसायन विज्ञान |year=जुलाई २००४ |publisher=भारती सदन |location=कोलकाता |id= |page=२०७ |accessday= ७|accessmonth= दिसम्बरडिसेम्बर|accessyear= २००९}}</ref><br />
यसै नाभिकीय संलयनका सिद्धान्तमा [[हाइड्रोजन बम]]को निर्माण गरिन्छ।
नाभिकीय संलयन उच्च ताप (१०<sup>७</sup>देखि १०<sup>८</sup><sup>०</sup> सेण्टीग्रेड) एवं उच्च दाबमा सम्पन्न हुन्छ
जिसकी प्राप्ति केवल [[नाभिकीय विखण्डन]]देखि नैं सम्भव हुन्छ। [[सूर्य]]देखि निरन्तर प्राप्त हुने ऊर्जाको स्रोत वास्तवमा सूर्यका भित्र भइरहेको नाभिकीय संलयन प्रक्रियाको परिमाण हो। सर्वप्रथम मार्क ओलिफहरुटओलिफहरूट निरन्तर परिश्रम गरेर ताराहरुमाताराहरूमा हुने यस प्रक्रियालाई [[१९३२]]मा पृथ्वीमा दोहोर्‍याउनमा सफल भए, परन्तु आजसम्म कुनै पनि वैज्ञानिकले यसलाई नियन्त्रित गर्न सकेकोछैन। यसलाई यदि नियन्त्रित गर्न सकियो भनें यो ऊर्जा प्राप्तिको एउटा अति महत्त्वपूर्ण स्रोत हुनेछ। पूरा विश्वमा नाभिकीय संलयनको क्रियालाई नियन्त्रित रुपलेरूपले सम्पन्न गर्ने दिशामा शोध कार्य हुँदैछ।
== संदर्भसन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाह्य सूत्र ==
"https://ne.wikipedia.org/wiki/नाभिकीय_संलयन" बाट अनुप्रेषित