|
<div style="border:2px solid #A3B1BF; padding:.5em 1em 1em 1em; border-top:none; background-color:#fff; color:#000"><noinclude>
{{TOCright}}
विकिपीडियामा संपादन गरते हुए '''केहि बातहरुलाई सदैव ध्यानमा रखेंरखहरु'''।
==संपादन नीति==
===विषय सामग्री===
विकिपीडिया एक बदलता-बढ़ता [[ज्ञानकोष]] हो। यसमा लेख [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय विषयोंविषयहरु]]मा नैं होने चाहिए।हुनुपर्दछ। के उल्लेखनीय छ र के नहींछैन, यसलाई लेकरलिएर विकिपीडियामा हमेशा बहस जारी रह्दछ लेकिनतर यो कुरा स्पष्ट छ कि पृथ्वीमा हर व्यक्तिका लागि लेख छैननाहुनु चाहिए।पर्दैन। न नैं हर कंपनीकंपनीमा पर, न नैं हर शहरको हर सड़कसड़कमा पर।। यस्ता विषयहरुकोविषहरुको स्थान अक्सर विकिपीडियाको कुनैकसै साथी परियोजनामा हुन्छ।
उदाहरणका लागि ज्ञानकोषका लेख कुनैकसै विषयका बारेमा हुन्छन्, शब्दहरुका अर्थहरुका बारेमा नहीं।छैन। यस्तो लेख जो कुनैकसै शब्दका अर्थको परिभाषा गरता हो, शब्दकोषमा होना चाहिएहुनुपर्दछ, विकिपीडियामा नहीं।छैन। यस े [[wikt:|विकिशब्दकोष]] (उर्फ़ विक्षनरी)मा डालिए।हाल्नुहोस्।
कुनैकसै मुद्राधिकार-मुक्त (यानि पब्लिक डोमेन) किताब यावा लेखलाई तपाईं विकिपीडियामा न डालें।डालहरु। यदि तपाईं चाहन्छन् कि यो सामग्री पूर्ण र मुक्त रूपबाट सभीलाईसबैलाई मिले त यस े [http://wikisource.org/wiki/मुख्यपृष्ठ:हिन्दी '''विकिस्रोत''']मा डालहाल्न सकतें छन्।सक्नुहुन्छ। यदि तपाईं कुनैकसै विषयमा कुनै किताब लिखकरलेखेर त्यसेत्यसलाई विश्वलाई मुफ़्त पहुँचाना चाहन्छन् त त्यसेत्यसलाई [http://hi.wikibooks.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 विकिताब]]मा डालहाल्न सक्दछन्।सक्नुहुन्छ। विकिमीडिया फाउंडेशन, जो विकिपीडियालाई चलने संस्था छ, यस्तो धेरै र परियोजनाहरु पनि चला्दछ। यदि तपाईं कुनै तस्वीर खींच्दछन् जो तपाईंलाई लग्दछलाग्दछ कि अभीअहिले यावा भविष्यमा कुनैकसै लेखका लागि उपयोगी होगाहुनेछ, त त्यसेत्यसलाई [http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page विकिमीडिया कोमन्ज़]मा अच्छे वर्णन र श्रेणीका साथ हाल्नुहोस्।
विकिपीडियामा '''मूल शोध वर्जित''' हो। यसको अर्थ छ कि विकिपीडियामा यस्तो कुनै तथ्य छैननाहुनु चाहिएपर्दैन जो पहले नैं कुनैकसै अन्य, विकिपीडियाबाट असम्बंधित, प्रमाणित र विश्वसनीय स्रोतमा न हो।
लेखकहरुलाई आफ्नो बारेमा र अपनीआफ्नो उपलब्धिहरुका बारेमा लेख न लिखनेकोनलेख्ने चेतावनी दी जान्छ, किनभनेंकिनभनहरु यो एक "स्वार्थ संघर्ष" (कॉन्फ़्लिक्ट ऑफ़ इन्ट्रॅस्ट)को स्थिति बनाबनाई दे्दछ।दिन्छ। यदि आपकेतपाईंका कारनामा वास्तवमा उल्लेखनीय छन्, त धीरज रखिये।राख्नुहोस्। कभीकुनै नपनि कभीबेला, कुनै न कुनै आपमातपाईंमाथि लेख बना नैंबनाइ द्नेछदिनेछ - कृपया स्वयं न बनाए।
===निष्पक्ष दृष्टिकोण===
विकिपीडियाको नीति छ कि सारे लेख "निष्पक्ष दृष्टिकोण"बाट लिखे छन्। यस े छोटे रूपमा "NPOV" (अंग्रेज़ीका "न्यूट्रल पॉइंट ऑफ़ वियू"का लागि संक्षेप) लेखिन्छ। यस नीतिको अर्थ छ कि कुनैकसै पनि मुद्देमा हामी सभीसबै मुख्य दृष्टिकोणहरुलाई मान्यता दे्दछन्। कुनैकसै एक पक्षलाई प्रस्तुत गरने कि बजाए हामी हर मुख्य पक्षलाई प्रस्तुत गर्दछन् र उनमा कुनैकसै एकलाई सही नहींछैन ठहराते।ठहराँदै। विकिपीडियाको उद्देश्य केवल जानकारी बाँटना छ, कुनैकसै कुरा यावा पक्षलाई मनवाना नहीं।छैन।
लेखहरुमा कुनैकसै मुद्देमा मतहरुको वर्णन लिखना ठीक छ, लेकिनतर वहउ लेखकका मतका रूपमा प्रस्तुत गर्नछैन सकिन्न।किया जा सकता। विश्वसनीय र प्रमाणित स्रोतहरुका साथ यो ज़रूर लिखा जा सक्दछ कि "यो गुट भन्दछ कि ..." यावा "प्रसिद्ध वैज्ञानिक फ़लाना-फ़लानाको कहना छ कि ...."। यही वजह छ कि केहि भावात्मक शब्दहरुको प्रयोग लेखहरुमा नहींछैन किया जाना चाहिए। यस्तो कहना कि "दुर्भाग्यबाट भ्रष्टाचार बढ़ गया" विकिपीडियामा सही नहीं छछैन किनभनेंकिनभनहरु यसमा आपका पक्ष आ जान्छ। केवल इतना नैं लिखेंलिखहरु कि "भ्रष्टाचार बढ़ गया" यावा "प्रसिद्ध आर्थशास्त्री जोहर तीव्रबुद्धिको कहना छ कि भ्रष्टाचारको बढ़ना दुर्भाग्यपूर्ण छ"।
आप कभीतपाईंकभी-कभी विकिसदस्यहरुलाईविकिसदस्हरुलाई कुनैकसै लेखमा "POV" यावा "पक्ष"को समस्या होनेकोहोने कुरा गरते देख्नेछ्न्। यसको यही अर्थ छ कि उनकी रायमा वहउ लेख कुनैकसै एक पक्षलाई लेकरलिएर लेखिएको हो। यदि कुनैकसै लेखमा इश्तेहारनुमा भाषाको प्रयोग छ, कुनैकसै एक राजनैतिक यावा धार्मिक पक्षलाई सत्य र सहीका रूपमा पेश किया जा रहा छ, यावा कुनैकसै व्यक्तिको केवल बढ़ाई नैं लिखी छ, जो वहउ यस "पक्षको समस्या"को श्रेणीमा आउँछ। यस्तो पनि हो सक्दछका कुनैकसै लेखमा हर पक्ष प्रस्तुत त हो लेकिनतर कुनैकसै एक पक्षलाई अनुचित स्थान यावा मान्यता दी गई हो - यो पनि यस ी समस्याको श्रेणीमा आउँछ। [[पृथ्वी]]का लेखमा यदि यस पक्षलाई उतना नैं स्थान दिया जाए जो भन्दछका पृथ्वी गोल नहीं छछैन बल्कि एक चपटा क्षेत्र छ जितनाको गोलाकार पृथ्वीलाई दिया जा रहा छ, त यो पनि पक्षपात देखि्दछ किनभनेंकिनभनहरु एक ग़ैर-मुख्य पक्षलाई त्यसकी वैज्ञानिक मान्यताबाट कहीं ज़्यादाअधिक स्थान दिया जा रहा छ।
यदि तपाईं राजनीति, भाषा-पहचान र धर्म जस्तै संवेदनशील विषयहरुमाविषहरुमा समय लगाने वाले छन्, त निष्पक्ष दृष्टिकोणमा धेरै ध्यान दें।दहरु। यस्ता विषयहरुमाविषहरुमा झड़पहरुबाट बचनेका लागि मतभेदमा स्वयंलाई शांत रखनेमा पनि विशेष ध्यान दें।दहरु। यदि गणित र विज्ञान जस्तै कम संवेदनशील विषयहरुमाविषहरुमा लेख लिखने वाले छन्, त यो कम चिंताको कारण छ लेकिनतर फिरर पनि निष्पक्षताको नीतिहरुको पालन कीजिये।
===स्रोत र सन्दर्भ===
विकिपीडियामा जरूरीज़रूरी छका जो जानकारी तपाईं प्रस्तुत गर रहेंरहहरु छन् त्यसके लागि तपाईं विश्वसनीय र प्रमाणित स्रोतहरुको पनि उल्लेख गरें।गर्नुहोस्। सन्दर्भहरुबाट हमारेहाम्रो पाठकहरुका लागि आपकी लेखाईलाई जाँचना आसान होहुन जान्छ र तिनलाई अधिक जानकारीका लागि स्रोत पनि मिल जान्छन्।
यदि कुनै विकिपीडियाबाट बाहरको वेबसाईट कुनैकसै विषयका पाठकहरुका लागि दिलचस्पी रखेगीरख्नेछ त त्यसेत्यसलाई "बाहरी कड़ीहरु" नामका विभागमा शामिल गरें।गर्नुहोस्। यदि कुनै पुस्तकेंपुस्तकहरु यावा पत्रिकाहरु उनके कामको होंगी र वेती स्रोतहरुमा शामिल नहीं छन्छैनन्, त तिनलाई एक "विषय-रूचिको पुस्तकेंपुस्तकहरु" नामका विभागमा पनि डाला जा सक्दछ।
===मुद्राधिकार (कॉपीराईट)===
विकिपीडियामा कुनैकसै पनि सूरतमा मुद्राधिकार द्वारा सुरक्षित कुनै पनि सामग्री न डालें।डालहरु। जब तपाईं लेखहरुमा जानकारी डाल रहेंरहहरु होंहहरु, यो ध्यान रखेंकारखहरुका शब्द आपकेतपाईंका आफ्नो होने चाहिए।हुनुपर्दछ। याद रखियेकाराख्नुहोस्का इन्टरनेटमा मिलने सभीसबै सामग्री (लेखाई, चित्र, इत्यादि) मुद्राधिकारबाट सुरक्षित हुन्छन्। केवल वही सामग्री मुद्राधिकार-मुक्त छ जस मे साफ़-साफ़ शब्दहरुमा यो कहिएको हो कि वहउ मुद्राधिकारबाट बाहर छ।
===भाषा र शब्द===
कुनैकसै पनि शब्दका सामान्य रूपबाट प्रयोग होने वालेहुने शब्दहरुलाई विकिपीडियामा प्रयोग किया जागर्न सक्दछ।सकिन्छ। संक्षेपमा नीति यो छ कि:
:# कुनैकसै लेखलाई केवल यस लागि सम्पादित न गरेंगर्नुहोस् किनभनेंकिनभनहरु कुनैकसै शब्दको रूप आपकी पसन्दको छैन। उदाहरणका लागि "किये" र "किए" दुइटै ठीक छन्।
:# हिन्दी र उर्दूका शब्दहरुका सम्बन्धमा फेर-बदल गरनेबाटगर्नको लागि पहले लेखका संवाद पृष्ठ पर, लेखकका वार्ता पृष्ठमा यावा चौपालमा विचार-विमर्श गरें।गर्नुहोस्। केहि-एक शब्दहरुका लागि अपनीआफ्नो र औरहरुको उर्जा बेकार न गरें।गर्नुहोस्। लेख-से-लेख भटककर इक्के-दुक्के शब्दहरुलाई आफ्नो पसन्दका शब्दहरुमा परिवर्तित गरनेमा ज़ोर न लगाहरु।
:# हिन्दी एक बड़े भूक्षेत्रमा विभिन्न समुदायहरुसमुदाहरु द्वारा बोली जाने भाषा हो। संभव छ कि कुनैकसै अन्य लेखकको शैली आपबाट थोड़ी भिन्न हो। कुनैकसै एक लेखका अन्दर एक नैं शैली हुनुपर्छ ताकि यो अटपटी न लगेलागे, लेकिनतर यदि शैली कुनैकसै साधारण हिंदीभाषी द्वारा सरलताबाट पढ़ी जा सक्दछ त त्यसेत्यसलाई अपनीआफ्नो पसन्दको शैलीमा परिवर्तित गरनेमा ज़ोर न लगाहरु।
:# अंग्रेज़ी र अन्य भाषाओँबाट हिन्दीमा [[लिप्यन्तरण]] गरते हुए ध्वनी र प्रथा दुइटैको ध्यान रखें।रखहरु। "America"लाई ध्वनीका अनुसार "अमॅरिका" लिखा जाउँनेछजानेछ, लेकिनतर प्रथानुसार यस े "अमरीका" यावा "अमेरिका" लेखिन्छ। यदि प्रथाका बारेमा असमंजस हो त इन्टरनेटमा खोज गरका सबभन्दा अधिक प्रयोग होने वाला लिप्यन्तरण ढूँढा जा सक्दछ। जहाँ कुनै शब्द धेरै नैं कम लिप्यन्तरित हुने/भयो हो, वहाँ सही ध्वनी दर्शानेकोदर्शाने प्रयास गरें।गर्नुहोस्।
:# नुक्ते (बिंदु) वाले शब्दहरुमा नुक्तहरुका होने यावा न होनेमा ज़ोर ना दें।दहरु। हिन्दीमा "अफ़्ग़ानिस्तान"लाई "अफ्गानिस्तान", "अफ़्गानिस्तान", "अफ्ग़ानिस्तान" र "अफ़्ग़ानिस्तान" सभीसबै रूपहरुमा लेखिन्छ। यस ी तरह "Tethys"को लिप्यन्तरण "टॅथ़िस" यावा "टॅथिस" हो सक्दछ। सही ध्वनी [[थ़|"थ़"को ध्वनी]] छ लेकिनतर दुइटै रूप विकिपीडियामा मान्य छन्। यिनमा फेर-बदल गर्नका लागि संपादन न गरें।गर्नुहोस्।
==व्यवहार==
विकिपीडियामा एक मित्रता र खुलेपनको वातावरण रखनेकोरखने प्रयास कियिन्छ। यो कुरा सच छका कभी-कभी मतभेद हुन्छन् र जहाँ-तहाँ गरम बहस पनि छिड़ जान्छ, लेकिनतर सदस्य-समाजका हर सदस्यबाट शिष्टताको अपेक्षाको जान्छ।
यो धेरै नैं जरूरीज़रूरी छ कि तपाईं हमेशा यो मानका चलेंचलहरु कि अन्य लेखक विकिपीडियामा सच्चे हृदयबाट योगदान देना चाहन्छन्। जहाँसम्म संभव हो यो ना सोचे कि कुनै दूसरा सदस्य द्वेष यावा शत्रुताको भावनाबाट केहि गर रहा हो। यदि तपाईंलाई कुनैकोकसैको गरी यावा कही कुरा अजीब लगेलागे त धेरै नम्रताबाट त्यसके वार्ता पृष्ठमा यावा सम्बंधित लेखका संवाद पृष्ठमा त्यसबाट पूछेका त्यसने यस्तो क्यहरुक्हरु किया। यस्तो गरनेबाटगर्नको लागि धेरै सी ग़लतफ़हमिहरु र बेकारको झड़पहरुबाट बचा जा सक्दछ।
==नए लेखहरुको निर्माण==
विकिपीडियामा नएनयाँ लेख बनातेबनाँदै हुए यस स्वशिक्षामा दी गई सलाहलाई ध्यानमा रखेंरखहरु, जस्तैको निष्पक्षताको नीति। स्रोतहरुका प्रयोगबाट प्रमाणित गरेंकोगर्नुहोस्को लेखको विषय उल्लेखनीय छ (यानि विकिपीडियामा सम्मिलित होनेका योग्य छ) र कुनैकसै पनि पाठक द्वारा जाँचा जा सक्दछ। नएनयाँ लेख बनाउनको लागि आपका पंजीकृत होना आवश्यक छ।
==नाम स्थानान्तरण==
यदि तपाईंलाई कुनै यस्तो लेख मिल्दछ जसको शीर्षक तपाईंलाई ग़लत लगेलागे, त त्यसकी सामग्री काटका नएनयाँ नामका लेखमा न चिपकाहरु। यस बाट लेखमा किये गए सारे बदलावहरुका इतिहासको धारा खंडित हो जान्छ। मुद्रधिकारहरुको दृष्टिबाट पनि यस धाराको एक होना आवश्यक हो। लेखको नाम बदलनेकोबदलने सही तरीक़ा छ त्यसका स्थानांतरण गरना।गर्नु। त्यसके लागि आपका पंजीकृत होना जरूरीज़रूरी हो। कुनैकसै लेखलाई स्थानांतरित गरनेबाटगर्नको लागि पहले स्थानांतरण पृष्ठमा लिखी चेतावनीहरु ध्यानबाट पढ़ लें।लहरु। ग़लत स्थानांतरणबाट जोडजोड़ टूट सक्दछन् र बेकारको बहस आरम्भ हो सक्दछ। यदि तपाईंलाई ज़रा पनि खटका छ कि नाम बदलनेबाटबदलनाले कठिनाइयाँ यावा मतभेद हो सक्दछ त पहले त्यस लेखका संवाद पृष्ठमा आफ्नो नामांतरणको सुझाव डाल गर मानिसहरुका मतहरुलाई देखें।देखहरु।
{{-}}
<div style="float:left; align:left; margin-top: -1.5em; background-color: #f5faff; padding: .2em .6em; font-size: 130%; border: 1px solid #cee0f2;">'''सीखी गई बातेंबाँदैं [[विकिपीडिया वार्ता:स्वशिक्षा/ध्यान/प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]]मा आज़माउनुहोस्'''</div>
<noinclude>
<div style="float:right; margin-top: 0.0em; margin-bottom:3px; background-color: #cee0f2; padding: .2em .6em; font-size: 130%; border: 1px solid #a3b1bf;">'''[[विकिपीडिया:स्वशिक्षा/पंजीकरण|पंजीकरण]]का साथ अपनीआफ्नो स्वशिक्षा जारी रखेंरखहरु''' <span style="font-size: larger; font-weight: bold;">→</span></div>
</div></noinclude>
<div style="clear:both"></div><noinclude>
| 