"मोक्ष" का संशोधनहरू बिचको अन्तर
Content deleted Content added
कुनै सम्पादन सारांश छैन |
कुनै सम्पादन सारांश छैन |
||
पङ्क्ति ४:
==बौद्ध दर्शन==
बौद्ध दर्शनमा निर्वाणको कल्पना मोक्षका समानांतर नैं गरिएको छ। "निर्वाण"को अर्थ छ, बुझ जान। संक्षेपमा यसलाई चित्तनिरोधको स्थिति स्वीकार गरिएको छ। बौद्ध दर्शनमा पनि बंधनको कारण अविद्यालाई मानिएको छ। यो बंधन ज्ञानका माध्यमबाट नैं काटयो जान सक्छ। तर यस तरहको ज्ञान कठोर अनुशासनको पालन गरे पछि नैं उपलब्ध हुन सकोस्गा। यसका लिये अष्टांगिक मार्गको व्यवस्था गरिएको छ। उनी यस प्रकार छन्: सम्यग् दृष्टि, सम्यग् संकल्प, सम्यग् वचन, सम्यग् कर्म, सम्यग् जीविका, सम्यग् प्रयत्न, सम्यग् स्मृति र सम्यग् समाधि। यिनीहरु मध्ये प्रथम दुइ ज्ञान, मध्यका तीन शील एवं अन्तिम तीन समाधिका अंतर्गत आउँछन्। यस मार्गको अनुसरण गरे पछि तृष्णाको निरोध हुन्छ, तृष्णाका निरोधबाट संग्रह प्रवृतिको निरोध हुन्छ, फेरि भवको विरोध हुन्छ र जन्मको निरोध हुन्छ। यस प्रकार स्कंर्धहरुको सर्वकालिक लोप हुन जान्छ। यस प्रकारको मुक्ति जीवनमा पनि संभव छ, तर मृत्यूपरांत निर्वाणको के स्वरूप हुनेछ, यसलाई निषेधात्मक रूपबाट
==न्याय एवं वैशोषिक दर्शन==
पङ्क्ति २१:
विशिष्टाद्वैतमा ज्ञानको अपेक्षा भक्तिलाई प्रधान मानिएको छ। भक्तिका माध्यमबाट नारायणको सान्निध्य प्राप्त हुन्छ।
नारायणका संरक्षणमा नैं पूर्णमुक्ति र आनंदको प्राप्ति हुन्छ। यो सान्निध्य दुइ साधनहरुबाट प्राप्त गरे जान सक्छ। क्रमश: यसलाई भक्ति र प्रपत्ति भन्दछन्। प्रपत्तिको अर्थ छ ईश्वरको कृपामा पुर्ण विश्वास गरेर आत्मसमर्पण गर्न। यसले सहज नैं मोक्ष ला भ हुन्छ। रामानुजले भक्तिका अंतर्गत कर्मयोग एवं ज्ञानयोगलाई पनि गौण महत्व दिइएको छ । भक्तियोगमा ईश्वरको निरंतर चिंतन अनिवार्य
{{हिन्दू धर्म}}
|