तपस्या (संस्कृत: तपस्) भारतीय धर्महरूमा विभिन्न प्रकारका कठोर आध्यात्मिक ध्यान अभ्यास हो। तपस्या अभ्यासमा प्रायः एक्लोपन समावेश हुन्छ, र यो मोक्षको माध्यम हो भन्ने विश्वास गरिएको मठ प्रथाहरूको एक भाग हो।[१]

तपस्य गरिरहेकी एक केटी

तपस्याको प्रारम्भिक उल्लेख वैदिक ग्रन्थहरूमा छ।[२] आध्यात्मिक पुनर्जन्मको प्रतीकको रूपमा तपसको अवधारणा वेदमा सुरु हुन्छ।[३] अथर्ववेद श्लोक ११.५.३ ले आफ्नो शिक्षकको हेरचाहमा विद्यार्थीको आध्यात्मिक पुनर्जन्मको प्रक्रियालाई आमाको गर्भमा बच्चाको जैविक जन्मको क्रममा गर्भावस्था प्रक्रियासँग तुलना गर्दछ। [४]

पतञ्जलिले आफ्नो योगसूत्रमा तपस्यालाई नियमहरू मध्ये एकको रूपमा सूचीबद्ध गरेका छन्।[५]

सन्दर्भ सामग्रीहरू सम्पादन गर्नुहोस्

  1. Cort, J. E. (2002). Singing the glory of asceticism: devotion of asceticism in Jainism. Journal of the American Academy of Religion, 70(4), pages 719-742
  2. Walter O. Kaelber (May, 1976), Tapas, Birth, and Spiritual Rebirth in the Veda, History of Religions, Vol. 15, No. 4, page 344-345
  3. M. Eliade, Rites and Symbols of Initiation, Harper and Row, New York, pages 53-57
  4. M. Eliade, Rites and Symbols of Initiation, Harper and Row, New York, pages 53-57
  5. Helaine Selin (Editor), Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures, आइएसबिएन ९७८-९४-०१७-१४१८-१, see Yoga article