हिन्दु सम्प्रदाय

हिन्दु धर्म भित्रका परम्परा र उप-परम्पराहरू विष्णु, शिव, शक्ति आदि जस्ता एक वा एकभन्दा बढी देवी-देवताहरूमा केन्द्रित छन्। सम्प्रदाय शब्दको प्रयोग विशेष दर्शन वा एक विशेष संस्थापक गुरुसँँग सम्बन्धित शाखाहरूको लागि प्रयोग गरिन्छ।

हिन्दु धर्मको कुनै केन्द्रीय सैद्धान्तिक अधिकार छैन र धेरै अभ्यास गर्ने हिन्दुहरू कुनै विशेष सम्प्रदाय वा परम्परासँग सम्बन्धित भएको दाबी गर्दैनन्। तथापि, चार प्रमुख सम्प्रदाय विद्वत्तापूर्ण अध्ययनहरूमा प्रयोग गरिन्छ जहाँ वैष्णव, शैव, शाक्त र स्मार्त पर्दछन्। यिनीहरूलाई कहिलेकाहीँ हिन्दु धर्मको सम्प्रदायको रूपमा पनि चिनिन्छ, र तिनीहरू परम्पराको केन्द्रमा रहेको प्राथमिक देवतामा भिन्न हुन्छन्। ईश्वरीय वा देवताको अन्य अवधारणाहरूलाई अस्वीकार नगर्ने र प्रायः अन्यलाई बहु-ईश्वर समकक्षको रूपमा मनाउनु हिन्दु सम्प्रदायहरूको एक उल्लेखनीय विशेषता हो। लिपनरका अनुसार हिन्दु धर्मका सम्प्रदायहरू संसारका प्रमुख धर्महरूमा पाइने सम्प्रदायहरूभन्दा भिन्न छन्, किनकि हिन्दु सम्प्रदायहरू एकभन्दा बढी अभ्यास गर्ने व्यक्तिहरूसँग अस्पष्ट छन्, र उनले "हिन्दु बहुकेन्द्रवाद" शब्दको सुझाव दिएका छन्।

यद्यपि हिन्दु धर्ममा धेरै सम्प्रदाय र दर्शनहरू विद्यमान छन्। यो साझा अवधारणा, पहिचान योग्य अनुष्ठान, ब्रह्माण्ड विज्ञान, साझा पाठ्य स्रोत, पवित्र स्थलहरूको तीर्थयात्रा र अधिकारको प्रश्नद्वारा जोडिएको छ।

बाह्य कडीहरू

• "ब्रिलको अनलाइन हिन्दु विश्वकोश"। 
• चार विभाजनको अवलोकन
• चार सम्प्रदायको विवरण