टाइटन

टाइटन शनि ग्रहको सबैभन्दा ठूलो र सौर्यमण्डलको दोश्रो ठूलो उपग्रह हो । यसको धरातलीय अवस्तथा र स्वरुप प्रृृथ्वीसंग मिल्दोजुल्दो रहेको छ ।

Titan in true color

टाइटन

Titan in natural color. The thick atmosphere is orange due to a dense organonitrogen haze.
आविष्कार
आविष्कारक	क्रिस्टियन हाइजेन
आविष्कार भएको मिति	मार्च २५ , १६६५
विवरण
उच्चारण	/ˈtaɪtən/ ( )
वैकल्पिक नामहरू	शनि छैटौ
विशेषण	Titanean, Titanian
कक्षपथको विशेषताहरू
अनुसूर	११८६६८०किमी
अपसूर	१२५७०६०किमी
अर्ध-मुख्य अक्ष	१२२१८७०किमी
विलक्षणता	०.०२८८
कक्षीय अवधि	१५.९४५days
औसत कक्षीय गति	५.५७ किमी/सेकेण्ड (हिसाब)
झुकाव	०.३४८५४°° (to Saturn's equator)
उपग्रह	शनिग्रह
भौतिक विशेषताहरू
औसत व्यास	२५७४.७३±०.०९किमी (0.404 Earths) (1.480 Moons)
सतहको क्षेत्रफल	८.३×१०७वर्ग कि.मि. (0.163 Earths) (2.188 Moons)
आयतन	७.१६×१०१०घन कि.मि. (0.066 Earths) (3.3 Moons)
द्रव्यमान	(१.३४५२±०.०००२)×१०२३किलोग्राम (0.0225 Earths) (1.829 Moons)
औसत घनत्व	१.८७९८±०.००४४g/cm3
भूमध्यरेखीय सतहको गुरुत्वाकर्षण	१.३५२m/s2 (०.१४g) (0.85 Moons)
रिहाइ वेग	२.६३९km/s (0.236 Earths) (1.11 Moons)
घृर्णनकाल	Synchronous
अक्षीय ढाल	Zero
प्रतिफलन अनुपात	0.22
तापक्रम	९३.७ के (−१७९.५ °से)
आपात मान	८.२ देखि ९.०
वायुमण्डल
सतहको चाप	१४६.७kPa (१.४५atm)
गठन	फरक-फरकe समतापमण्डल: 98.4% नाइट्रोजन (N2), 1.4% मिथेन (CH4), 0.2% हाइड्रोजन (H2); Lower troposphere: 95.0% N2, 4.9% CH4; 97% N2, 2.7±0.1% CH4, 0.1–0.2% H2

वातावरण

यहाँको तापक्रम करिब माइनस १७९ डिग्री सेल्सियस रहेको छ ।

त्यसकारण त्यहाँ देखिने तलाउ, सागर र नदिहरु पानीले बनेको नभई तरल हाइड्रोकार्बनले बनेका हुन् । सन् १९९५ पछिका अनुसन्धानहरूले त्यो हाइड्रोकार्बन तरल मिथेन भएको पत्ता लागेको छ ।

टाइटनको धरातलमा भएको लगभग ४० प्रतिशत पानी चाहिँ कठोर वरफको रूपमा रहेको छ । पृथ्वीको भन्दा झण्डै दोब्बर बाक्लो रहेको यसको वायुमण्डल मिथेन, इथेन जस्ता कार्बनिक ग्याँसहरूले बनेको विश्वास गरिन्छ ।

पृथ्वीमा पानीको वर्षात भए जस्तै यहाँ मिथेन र केही अरु कार्बनिक पदार्थहरूको वर्षा हुन्छ । अर्थात् पृथ्वीको जलचक्र जस्तै टाइटनमा मिथेन चक्र हुने गर्छ । सतहमा स्थिर तरल पदार्थको भण्डारयुक्त आकासीय पिण्ड पृथ्वी बाहेक टाइटन मात्र हो। टाइटनका पहाडहरूका उचाईमा ठूलो विविधता पाइँदैन । यहाँ केही मिटर देखि १५०० मिटर हाराहारी उचाई भएका पहाडहरू रहेका छन् ।

जीवन सम्भावना

यहाँ जीवित प्राणीहरू रहेको ठोस प्रमाण प्राप्त भइसकेको छैन । तर मिथेन र अन्य हाइड्रोकार्बनहरूको प्रचुरतालाई एकथरि वैग्यानिक हरू यहाँ जीवित प्राणीहरूको उपस्थिति रहेको प्रमाणको रूपमा लिन्छन् । कार्बनयुक्त यी पदार्थहरू मुख्य रूपमा जैविक स्रोतहरूबाट प्राप्त हुने भएकाले यस्तो तर्कमा वैग्यानिकता पाइन्छ । यहाँ उपलब्ध हुन सक्ने जीवनका सम्बन्धमा दुईथरी तर्कहरू पाइन्छ ।

• यहाँ पाइने जीवहरू पृथ्वीका जलचरहरू जस्तै मिथेनको सागरमा रहन्छन् । यिनीहरूले स्वासप्रस्वासका लागि अक्सिजनको साटो हाइड्रोजन लिने र कार्बन डाइअक्साइडको साटो एसिटाइलिन छाड्ने गर्छन् ।
• टाइटन मा पाइने बाक्ला बरफका ढिक्काभित्र तरल पानी पाइने भएकाले त्यहाँ पृथ्वीका जलचर जसरी नै सुक्ष्म जीवहरू रहेका हुन सक्ने मान्यता रहेको छ ।

यी दुवै तर्कहरू युक्तिसंगत दिखिए पनि ठोस प्रमाणहरू प्राप्त नभई यसै भन्न सकिने स्थिती छैन ।