कार्बनडाइअक्साइड
कार्बन डाइअक्साइड (अणसुत्र: CO2) वायुमण्डलमा पाइने, दुई अक्सिजनका अणुहरु एक कार्बनको अणु मिलेर बनेको ग्यास हो ।
कार्बनडाइअक्साइड | |
---|---|
Properties | |
Molecular formula | CO2 |
Molar mass | 44.01 g mol−1 |
Appearance | बेरङ्ग |
Except where noted otherwise, data are given for materials in their standard state (at 25 °C, 100 kPa) | |
Infobox references |
वायुमण्डलमा ०.०३% कार्बनडाइअक्साइड छ । कार्बन भएकाबस्तुहरु जस्तै: कोइला, काठ, मट्टीतेल, तेल, बोसो, मैन इत्यादि बल्दा कार्बनडाइअक्साइड बन्दछ र हावामा जान्छ । बिरुवा तथा जनावरहरूले सास फेर्दा कार्बनडाइअक्साइड निस्कन्छ । चुनढुङ्गा(CaCO३), डोलोमाइट(CaCO३/MgCO३)र म्याग्नेसाइट/ खरी ढुङ्गा आदिलाई रासायनिक प्रतिक्रिया गरेपछी कार्बनडाइअक्साइड ग्यास निस्कन्छ ।
इतिहास सम्पादन गर्नुहोस्
यो ग्यास सन १६८० मा Helmont ले पत्ता लगाएका थिए तर पछि Lavoisier ले यस ग्यासलाई कार्बन र अक्सिजनको यौगिक भनी प्रमाणित गरेका थिए ।
प्रयोगशालामा कार्बनडाइअक्साइड ग्यास बनाउने तरिका सम्पादन गर्नुहोस्
प्रयोगशालामा कार्बनडाइअक्साइड ग्यास चुनढुङ्गाका टुक्राहरूलाई फिक्का हाइड्रोक्लोरिक अम्ल (dil. HCl) सँग रासायनिक प्रतिक्रिया गराई बनाइन्छ ।
CaCO३ + २HCl → CaCl२ + H२O + CO२
कार्बनडाइअक्साइड बनाउने अन्य तरिका सम्पादन गर्नुहोस्
भौतिक गुणहरु सम्पादन गर्नुहोस्
- यो ग्यास रङ्गहिन, गन्धहिन र स्वादहिन हुन्छ ।
- यो ग्यास हावाभन्दा गरुङ्गो हुन्छ ।
- यसले भिजेको निलो लिट्मस कागजलाई रातो बनाउँछ ।
- यो ग्यास पानीमा कम मात्रामा घुल्छ ।-७८°C मा यसलाई ठोस अवस्थामा परिवर्तन गर्न सकिन्छ।
रासायनिक गुणहरु सम्पादन गर्नुहोस्
- कार्बनडाइअक्साइड ग्यास पानीमा कम मात्रामा घुल्छ। यसरी घुल्दा यो कार्बोनिक अम्ल(H2 CO3 ) बन्छ।
CO2 + H 2 O → H2 CO3